De kerk als ark in tijden van oordeel

Met deze woorden sloot Het Getuigenis af, dat dertig jaar geleden, op 7 oktober 1971 door prof. dr. G. C. van Niftrik e.a. werd gericht 'aan de gemeente van Jezus Christus'. Het Getuigenis nam, na een eerdere Open Briefin 1968 van dr. W. Aalders e.a., krachtig stelling tegen de revolutietheologie van die dagen, ofwel tegen het 'geseculariseerd messianisme', waarin Christus werd getekend als een aardse Jezus-

Messias, 'die alle trekken draagt van de revolutionaire afgoden van deze tijd'. Naar zijn inhoud wilde het Getuigenis een protest zijn, een getuigenis vóór 'dingen, die onder ons volkomen zekerheid hebben' en als zodanig een bemoediging voor de gemeente van Christus en een oproep om 'op te staan tot de vreugde van het belijden van de vastigheid van het geloof. In het Getuigenis werd beleden, dat de liefde tot God en de naaste niet samenvallen; dat de rechtvaardiging van de goddeloze (Rom. 4 : 5) aan de heiliging en de goede werken vooraf gaat; dat door het offer van Jezus Christus op het kruis van Golgotha verzoening s is teweeggebracht, waarbij het de Heilige Geest is, die door middel van de prediking, langs de weg van wedergeboorte, geloof en bekering de verzoening in het mensenleven uitwerkt; dat de vleeswording, het kruis en de opstanding van Christus de objectieve, onwrikbare fundamenten van het christelijk geloof zijn; dat de opstanding van Christus een goddelijk heilsfeit is, waardoor 'de nieuwe mens' en 'de nieuwe wereld van God' gegarandeerd zijn; dat het heil 'van God' komt als een wonder van Zijn genade en dat het christelijk geloof'in de eerste plaats een persoonlijke zaak van wedergeboorte, geloof en bekering' is. Zo werd de kerk naar het wezenlijke van haar boodschap beleden als 'ark van Noach'.

Het Getuigenis kreeg brede bijval, niet alleen uit de Hervormde Kerk maar uit vrijwel alle kerken, maar het ondervond ook bittere kritiek. (Wie hierover nader geinformeerd wil zijn, leze mijn Het Getuigenis - motief en effect, uitgave Kok, Kampen). Twee theologen die zich in het Getuigenis aangesproken wisten - dr. K. Deurlo en ds. K. Bouhuys - legden hun oppositie tegen het Getuigenis vast in een boekje met de veelzeggende titel In de ark, in de kark, zei de dominee.

Nieuwe situatie

De tijd van de revolutietheologie is allang voorbij. Sommige theologen in ons land, die in de zeventigerjaren vertolkers van die theologie waren, zijn zelfs later gaan beseffen, dat ze eenzijdig bezig zijn geweest en de mens als persoon uit het oog hebben verloren, omdat al hun aandacht gericht was op (verandering van) structuren van de samenleving. We noemden hier al eerder de namen van prof. dr. N. T. Bakker en prof. dr. M. den Duik. Dat wil echter niet zeggen, dat er een theologie (en prediking) voor in de plaats kwam, waarin het wel gaat om de kernpunten, die in het Getuigenis aan de orde kwamen en waarin het eeuwig behoud van de mens is gelegen.

Het is bepaald niet zo, dat het bijbelse beeld van de ark, waarin redding is gelegen als de oordelen Gods over de wereld gaan, in theologie en prediking vandaag wel breed gehonoreerd wordt. Christus Zelfheeft voorzegd, dat het in Zijn toekomst met de mensen gesteld zal zijn als in de dagen van Noach: 'En (zij) bekenden het niet, totdat de zondvloed kwam...' (Mt. 24 : 39). Daar staat dan tegenover het nieuwtestamentisch getuigenis, dat Noach door het geloof de ark heeft toebereid tot behoud van zijn huisgezin en tot 'veroordeling van de wereld'. (Hebr. 11: 7). Petrus trekt de ark van behoud zelfs door tot de doop: 'waarvan het tegenbeeld, de doop ons ook nu behoudf, waarbij hij in één adem belijdt de Opstanding van Jezus Christus (1 Petrus 3:4). Hij is de Rots van behoud, Hij is de Ark van behoud. De kerk mag het in Zijn Naam zijn. Waar mensen buigen onder Zijn heerschappij, ervaren ze de geborgenheid, die er in Hem is en die een vaste grond heeft in Zijn Kruis en Opstanding. Daarom ging het in Het Getuigenis.

Actueel

De prediking en theologie waartegen het Getuigenis zich keerde, mag nu in zeker opzicht achterhaald zijn, er is één aspect dat ook vandaag nog steeds volop actueel is. In het Getuigenis viel ook het woord syncretisme: vermenging van godsdiensten. Daarin is het Getuigenis ook vandaag nog volop actueel. Godsdiensten worden vandaag, ook uit een bepaalde christelijk-theologische gezichtshoek, als gelijkwaardig gezien. Vandaar dat bijvoorbeeld wordt gepleit voor interreligieuze gebedssamenkomsten, waarvan die voorafgaand aan Prinsjesdag een voorbeeld is.

In deze dagen, nu de wereld in de ban is van de terreur, is met name de islam breed in beeld. Men treft nu opnieuw her en der syncretistische geluiden. In de islam zou - zo heet het al jaren - dezelfde God (Allah) worden beleden als in het christendom. In bepaalde delen van de kerken put men zich uit om de twee religies op één lijn te krijgen. We aanbidden toch dezelfde God? Dat is echter de grote leugen van onze dagen. Men heelt de breuk op het lichtst. Door dit zo te stellen wordt

het unieke van de Persoon en het werk van Christus ontkend. Maar de God en Vader van onze Heere Jezus Christus, die ook de God is van Abraham, Izak en Jacob en de God van Israël, is een gans Andere dan de god wiens profeet Mohammed heet.

Hanna Kohlbrugge

Dezer dagen werd in de Utrechtse Dom een boek gepresenteerd van wijlen prof. dr. Hanna Kohlbrugge, kenner van de islam bij uitstek. De schrijfster werd tijdens de samenkomst getypeerd als 'dwarsligger', zoals haar overgrootvader, de bekende dr. H. F. Kohlbrugge. Het boek bevat een verzameling van haar artikelen onder de titel De Islam aan de deur. Het is gekenmerkt door grote bewogenheid om de mens, ook de islamitische medemens. Maar juist daarom maakt zij duidelijk, dat de God en Vader van Jezus Christus niet dezelfde is als de (algemene) god van de islam. Ze spreekt over die algemene god als 'de god van de leegte' en 'de machteloze nul', met wie geen persoonlijke relatie mogelijk is en zegt dan letterlijk:

'De algemene God is verschrikkelijk, hij sleurt uan ajgrond tot ajgrond en luij doen onrecht aan de Moslims, wanneer wij het hebben ouer een en dezelfde God: de almachtige, machteloze nul, die het g weld van de dood heeft, tegenover Vader, Zoon en Geest. Jezus Christus kwam, om ons uan die algemene God, van dat supe ego en uan ons eigen ego te beurijden.... Omdat de Islam op leugen berust is een dialoog op theologische grondslag onmogelijk. De bijbelse woorden zijn uerdraaid, daarom is er geen taal tussen ons en hen, tenzij wij Jezus Christus uerloochenen. Dan liggen wij met hen in de nul...

Wij moeten met Moslims praten zoals we met andere niet-gelouigen praten, niet ouer de religie, maar ouer gewone zaken, tot ze ons uragen naar de hoop die in ons is'.

In dit aansprekende, want getuigende boek, wordt de Hoop beleden uitsluitend in Hem, die het Kruis heeft verdragen en de schande verachtte en aan de rechterhand van de Vader is gezeten, vanwaar Hij de wereld regeert en Zijn kinderen beschermt. Mevr. Kohlbrugge keert zich dan ook scherp tegen een syncretistische theologie, die het met de islam op een akkoordje probeert te gooien. In dit verband noemt ze een boekje van de Sectie Interreligieuze Ontmoeting van de Raad van Kerken, getiteld Ik ben een christen, mijn"partner is moslim. Ze zegt: 'Deze interreligieuze ontmoeting, uitgaande van kerken, is verraad aan Jezus Christus'. 'Zien we niet dat Kruis en Halve Maan nooit kunnen samengaan? '

Behoud

Het boek werd door Hebe Kohlbrug- e-ge, de zuster van Hanna, aangeboden aan prof. dr. J. A. B. Jongeneel, missioloog in Utrecht. Deze heeft de afge- r-lopen weken, en zo ook in de Utrechtse Dom, in alle toonaarden gezegd dat de islam 'dichtbij' is en riep daarbij op tot waakzaamheid. De islam is in strijd met het christendom geboren, schreef hij recent nog in Hervormd Nederland. Daarom: geen 'gemeenschappelijke teksten waarbij al het zogenaamd aanstootgevende is weggelaten' maar terug naar de essentie van het christelijk geloof.

De vraag is of de kerk in deze dagen van dreiging en daardoor opgeroepen angst onder de mensen, een ark van behoud is. Niet alleen door kerkgebouwen open te zetten voor mensen, die, zoals in Amerika, een plek zoeken om even te schuilen in het barre tij van vandaag. Ook dat. Niet alleen door het verlenen van humanitaire hulp, waar die ook nodig is. Ook dat. Maar eerst en vooral in haar boodschap aangaande Hem, die we belijden als de Weg, de Waarheid en het leven.

Wanneer Christus niet als Verlosser van de mens als persoon maar ook niet in Zijn luister als Heere van de wereld centraal staat, zal er van geen behoudenis sprake zijn, en zal de kerk zeifin haar getuigenis geen ark des behouds zijn.

Oorlog

Net nadat ik dit schreef is in Afghanistan de oorlog uitgebroken. Even tevoren had de inmiddels wereldbekende terroristenleider Osmana Bin Laden zijn dankbaarheid uitgesproken over de verwoesting van de Twintowers in New York en in niet mis te verstane woorden beleden dat Allah hier achter stond, terwijl hij bovendien de strijd terugbracht naar het geding in het Midden-Oosten. Achter de oorlog die nu aan de gang is ligt een geestelijke strijd. Daarin is de kerk geroepen met geestelijke wapens te strijden. Maar ook dan moet het helder zijn wie de tegenstander is. Zo alleen zal de kerk ark des behouds kunnen zijn, nu de vloedgolven over de wereld gaan.

De ark van Noach was er intussen een teken van, dat God Zijn aarde niet zal prijsgeven. Maar behoud is er alleen in de Ark, die Christus Zeifis. Dat getuigenis is vandaag, nu opnieuw de oordelen Gods over de aarde (niet over een deel ervan) gaan, niet minder nodig dan in de dagen van het Getuigenis dertig jaar geleden. Hij is onze Unica Spes, Enige Hoop.

Er zijn kerken waar syncretisme niet aan de orde is. De oordelen Gods, die vandaag over de wereld gaan hebben ons allen zonder onderscheid alles te zeggen. Wanneer we die oordelen, beginnend van het Huis van God, inleven, zou er minder ruimte zijn voor voortgaande broedertwist, waarmee we in berichtgeving en commentaar nochtans regelmatig worden geconfronteerd.

Zijn de kerken in haar getuigenis aangaande Christus altijd 'ark'?

v.d.G.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen