A. G. Soeting,

Auditieve aspecten van het boek Openbaring van Johannes. UitgeverijBoekencentrum, Zoetermeer 2001, 264 blz., ƒ 52, 67 (€ 23, 90).

Dr. A. G. Soeting schreef een dissertatie over het laatste bijbelboek, over een niet alledaags thema, namelijk de functie van stemmen, klanken, zang en muziek in de Openbaring. Een aantal hoofdstukken leidt naar zijn eigenlijke onderwerp toe. Ten aanzien van de structuur concludeert de auteur dat de grote verscheidenheid berust op subjectieve stellingnamen. Er is geen verband tussen indeling en de in het boek genoemde muzikale expressies. Soeting plaatst het boek in een joodse context. De schrijver is volgens hem een wetsgetrouwe jood die vasthoudt aan de zeden van zijn volk, goed bekend met de situatie in Jeruzalem en de tempel. De geadresseerden zijn joodse groeperingen in Asia die aan hun jood-zijn wilden vasthouden, Jezus als Messias beschouwden en Hem als de verrezen Heer vereerden. Soeting dateert het boek vroeg: eindjaren '6o-begin jaren '70. In een uitvoerig onderzoek naar de stemmen die Johannes hoort vanuit de hemel concludeert de auteur dat we te maken hebben met openbaringsstemmen, waarvan de beschrijving te verklaren is vanuit het Oude Testament en de joodse apocalyptische geschriften. Hoofdstuk 6 en 7 geven een exegese van de plaatsen waar sprake is van hemelse zangers en van muziekinstrumenten. Uit Openb. 18 : 22 valt af te leiden dat Johannes profane muziek als exponenten van de frivole cultuur van Rome negatief beoordeelt. Ervaringen met het heidendom in Efeze kunnen hierop van invloed zijn geweest. De schrijver zoekt de achtergronden van zang en muziek in Openbaring in de kennis van Johannes van de tempeldienst. De hemelse eredienst in Openbaring moet niet vanuit de oerchristelijke eredienst, maar vanuit de joodse tempeldienst bezien worden. Het boek is helder geschreven, bevat een schat aan materiaal, mede door de - soms te uitvoerige - weergave van andere opvattingen. Het uitvoerige hoofdstuk over de structuur leidt in feite tot een negatieve conclusie. Ten aanzien van datering, auteurschap en adres heeft de schrijver me niet helemaal overtuigd. De waarschuwingen tegen de keizercultus pleiten m.i. voor een datering omstreeks 95 (de tijd van Domitianus). Bij de door Soeting ingenomen positie is er niets tegen om de traditie die de apostel Johannes als auteur ziet, te volgen. Het joods karakter van de gemeenten voor wie Johannes schreef wordt m.i. op de spits gedreven. De opvatting dat meerdere gemeenten op een plaats los naast elkaar bestaan hebben is nogal hypothetisch en vindt geen steun in de tekst. Overigens is de grote invloed van het Oude Testament en de tempeldienst in de beschrijving niet te miskennen. Op dit punt rekent de auteur terecht af met opvattingen die uitgaan van een gestructureerde christelijke liturgie waar vanuit de Openbaring weinig over te zeggen valt en die dus vanuit latere gegevens wordt ingelezen. Dat de Openbaring naast een kijk-ervaring ook een hoor-ervaring vraagt is door het onderzoek van Soeting aangetoond. En passant komen we ook heel wat aan de weet over zang en muziek in de joodse context en de antieke wereld.

Op de achterzijde van het boek las ik dat dr. Soeting zijn loopbaan in 1946 als onderwijzer begon. Een klein rekensommetje maakt duidelijk dat hij inmiddels allang emeritus moet zijn. Volgens het handboek is dat in 1989 ingegaan. Dat iemand zo'n elf jaar later een dissertatie op tafel legt getuigt ervan dat de betrokkene bepaald zich niet uitgediend heeft gevoeld. Daarom eindig ik graag met de auteur van harte te feliciteren met de door hem behaalde doctorsgraad.

A. NOORDEGRAAF

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen