Matigheid, vrucht van de Geest

'Maar de vrucht des Geestes is liefde, blijdschap, ... matigheid' (Gal. 5 : 22). Hier blijkt duidelijk dat matigheid een vrucht is van de Heilige Geest. Opmerkelijk is dat Paulus in deze tekst negen vruchten van de Geest noemt, maar hij schrijft: de vrucht (enkelvoud) des Geestes is. Hiermee geeft hij aan dat al die vruchten uiteindelijk één vrucht vormen. Anders gezegd: de éne vrucht van de Heilige Geest bestaat uit vele kleuren. Het is één vrucht, maar deze openbaart zich in een rijke veelvormigheid. Het geeft ook te kennen, dat we deze vruchten niet los van elkaar kunnen maken. Er is geen liefde zonder blijdschap, zonder vrede, zonder lankmoedigheid enz. Al deze vruchten worden in meerdere of mindere mate in het leven van een gelovige gevonden, timdat het om één vrucht van de Geest gaat. Matigheid is dus ook een aspect van de éne vrucht van de Geest. Nu bemerken we echter dat ook ongelovige mensen de deugd van de matigheid bezitten. Vele ongelovigen houden er bewust een eenvoudige, sobere levensstijl op na. Ze moeten niets hebben van een leven in luxe en weelde. Reeds de oude Griekse filosofen roemden de matigheid. Plato rekende de matigheid tot één van de vier hoofddeugden van de mens (gerechtigheid, wijsheid, moed en matigheid).

Wat-is dan het verschil tussen de matigheid die ook in het leven van de ongelovigen gezien wordt én de matigheid die vrucht is van de Geest? Bij de matigheid die zich ook bij de natuurlijke mens openbaart, is de mens norm. Hij bepaalt uiteindelijk wat matigheid is. Wat zien we dan? Grenzen kunnen verschuiven. Wat een eeuw geleden nog algemeen als onbehoorlijk werd gezien, wordt nu als gewoon gezien. Maar bij matigheid als vrucht van de Geest, is het Woord de norm. De Heilige Geest leert ons door het Woord zien, hoe God wil dat wij leven en omgaan met het goede der aarde. Bijbelse matigheid is inderdaad vrucht van de Geest, is van een ander gehalte dan de matigheid als eigenschap van de natuurlijk mens.

Innerlijk vrij

Waarom is bijbelse matigheid vrucht van de Geest? Om deze vraag te beantwoorden, moeten we eerst de vraag stellen: wat is matigheid? Matigheid is zelfbeheersing. Wie matig leeft, kan zichzelf beheersen. In het Griekse woord voor matigheid, zit het woord macht, heerschappij. Matigheid, zelfbeheersing wil zeggen: macht hebben over zijn verkeerde gevoelens, gedachten, begeerten. Matigheid is dus een vorm van geestelijke vrijheid. Want wie zichzelf niet kan beheersen en dus geen matigheid kent, is gebonden aan zijn begeerten, gedachten en daden. Hij is niet vrij. Zelfbeheersing heeft dus alles te maken met innerlijke vrijheid, zich niet gebonden weten aan driften en zondige verlangens. Maar kunnen wij onszelf beheersen? Hebben wij daartoe de macht? Zijn wij vrij ten opzichte van onze driften, onze zondige begeerten? Dan moeten we zeggen: neen. Dat is het pijnlijke van de zondeval. De duivel beloofde ons vrijheid. We zouden als God zijn. Maar hij heeft ons geslagen in de boeien. De zelfbeheersing zijn we kwijtgeraakt. In plaats van innerlijke vrijheid kwam daar de gebondenheid aan de zonde en aan zondige verlangens. In het beeld van de bezetenen tekent de Bijbel ons hoe erg de gebondenheid aan de duivel en de zonde is. Maar in de genezingen van diezelfde bezetenen kunnen we ook zien hoe machtig de Heere Jezus is om de boeien van de satan in ons leven te verbreken. Hij is naar deze aarde gekomen om de werken van de duivel te verbreken. Hoe groot is het wonder, wanneer dit in ons leven gebeurt. Dat betekent niet minder dan een nieuwe geboorte. We worden bevrijd van de slavernij van de satan en de zonde. We worden weer vrij. Innerlijk vrij. Door de geloofsverbondenheid met de Heere Jezus werkt de Heilige Geest zelfbeheersing, matigheid. We krijgen macht om 'neen' te zeggen tegen verkeerde verlangens, tegen zondige gedachten, tegen driften. Hoe meer we bij de Heere Jezus schuilen, des te vrijer we staan tegenover zondige gedachten, verkeerde begeerten, hebzucht, jaloersheid enz. We stelden de vraag: waarom is bijbelse matigheid vrucht van de Heilige Geest? Omdat we door de zondeval in de boeien van de satan en de zonde 'zijn gekomen en we onszelf hieruit nooit kunnen bevrijden. Hier is de Heilige Geest voor nodig, die ons met Christus verbindt, door Wie we bevrijd worden van de banden. En de vrucht? Matigheid, zelfbeheersing. Ook op dit punt herstelt de Heilige Geest het beeld van God in ons.

De praktijk

Hoe openbaart zich matigheid in ons leven? Hoe komt deze zelfbeheersing in de dagelijkse levenspraktijk naar buiten? Dat hangt ervan af waaraan we in ons oude leven gebonden zaten. Sommige mensen hebben niet de macht om van vormen van verslaving af te komen. De één is verslaafd aan roken, een tweede aan drank, een derde aan drugs, een vierde aan seks enz. Waar nu de Heilige Geest zelfbeheersing leert, daar krijgen we macht over deze verslavingen, we laten er ons niet - meer door beheersen, er komt een breken. Dat kan strijd meebrengen, maar matigheid betekent dan inderdaad dat er een breken komt met deze vormen van verslavingen. Weer andere mensen hebben last van kooplust, ze willen altijd het duurste en het mooiste hebben. Een andere categorie mensen laat zich beheersen door het geld, door de zaak, door de studie. Het slokt hen helemaal op. Zo zal ieder mens die door de Geest vernieuwd wordt erachter komen, dat hij beheerst werd door allerlei begeerten en verlangens waarin het om hemzelf ging. Maar dan komt de werking van de Heilige Geest hierin openbaar, dat hij zich niet meer door die zondige verlangens laat beheersen, hij komt er vrij tegenover te staan. De vraag is: wat wilt Gij dat ik doen zal? Matigheid openbaart zich dus in het feit dat we niet meer vastzitten aan verslavingen, zondige verlangens, onreine begeerten en lusten die ons leven eerst wel beheersten. We kunnen 'neen' zeggen.

Genieten

Een andere vraag die we bij het begrip matigheid kunnen stellen, is: mag je nog genieten van het leven? In het begin van de christelijke kerk had je de 'enkratieten', genoemd naar het

Griekse woord voor matigheid. Ze onthielden zich van het huwelijk en leefden streng en sober. Moeten we deze kant ook op? Nee, hoewel matigheid ook een bepaalde mate van soberheid kan inhouden, betekent matigheid niet dat we ons zoveel mogelijk op deze aarde moeten ontzeggen. Paulus wijst deze levensinstelling in zijn brieven op verschillende plaatsen af. Mogen we genieten van het goede van het leven? Mag iemand een dure Mercedes kopen? Mag iemand in een schitterend huis wonen? De vragen zijn aan te vullen. Hoe ver kun je gaan? Belangrijk is nu de vraag: heb je jezelf kunnen beheersen bij een aankoop? Of wilde je per se die auto, die inrichting van het huis enz. om ermee te pronken, om ook wat te zijn, om groot op te doen? Dan getuigt zo'n levens-stijl van gebondenheid in plaats van zelfbeheersing. Wat is het motief achter ons genieten? Een andere vraag die we onszelf eerlijk moeten stellen wanneer het om het genieten van het goede in dit leven gaat is: kunnen we de' Heere er oprecht voor danken, en prijzen? En: hindert het ons niet op de loopbaan des geloofs?

Genieten mag, maar wees gewaarschuwd! De verzoekingen liggen op de loer. Ons hart is slim, want heel veel consumptiedrang is toegeven aan hoogmoedige verlangens en gevoelens.

De Geest wil ons echter als vrije mensen Ieren te leven. Vrij van de boeien van het vlees. Hij leert ons de macht te hebben over driften, verslavingen, onreine begeerten, hebzucht, consumptiedrang en jaloersheid. Dan kan het niet anders of dit openbaart zich ook in de praktijk van het leven.

Hoe mogelijk?

Wanneer we eerlijk zijn voor God, moeten we dan niet belijden dat deze zelfbeheersing nog zo weinig in ons leven gevonden wordt? Geldt ook hier niet dat de allerheiligste er nog maar een klein beginsel van heeft? Niet om er op deze wijze onderuit te komen, maar wie oprecht de motieven in zijn hart achter veel daden ontdekt, moet belijden dat nog zo vaak toegegeven wordt aan hoogmoedige gedachten, aan zondige verlangens, aan driften, en dat de zelfbeheersing als vrucht van de Geest nog zo weinig in het leven openbaar komt. Dat is schuld. Wie zichzelf een beetje kent, komt niet zo mooi tevoorschijn. Dan blijft de weg van de schuldbelijdenis voor de Heere over, met de bede: .vergeef. Maar juist in deze weg wil de Geest ons al nauwer aan Christus verbinden. En hoe meer we Hem nodig hebben, des te meer zullen de levenssappen uit Hem in ons komen, waardoor de vrucht van de matigheid toch in ons leven al heerlijker gaat groeien. Een ander bemerkt dit dan meer dan datje het bij jezelf opmerkt. En dat is maar goed ook. Verootmoediging en gebed, een veel op Jezus zien, een bij Hem schuilen, zijn de middelen waardoor de vrucht van de zelfbeheersing al rijker in ons leven openbaar gaat komen. Dat is tot Gods eer en vruchtbaar voor eigen geestelijk leven.

P. J. TEEUW, VEENENDAAL

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen