Paulus, apostel van de heidenen

Een joods man

Paulus behoorde met talloze andere joden tot de gemeente in de verstrooiing (de diaspora). Zijn geboorteplaats was Tarsus in Cilicië, een landstreek in Klein-Azië. Dit hoeft niet te betekenen dat zijn voorgeslacht na de wegvoering naar Babel nooit meer in Palestina heeft gewoond. Kerkvader Hieronymus althans vertelt ons dat Paulus' ouders in het noorden van Galilea woonden, in Gisjkals. In het jaar 4 voor Chr., vlak voor Paulus' geboorte, werden zij door de Romeinen weggevoerd. Zo kwamen zij in Tarsus. Zo vertelt Paulus dan ook in Handelingen 22 : 2 zijn eigen verhaal: 'Ik ben een joods man, te Tarsus in Cilicië geboren...' Zo behoort hij tot twee werelden: geboren als jood, en... burger van het Romeinse Rijk. Zijn joodse naam was Saul (net als koning Saul was hij ook uit Benjamin, Fil. 3 : 5). Tevens droeg hij een Griekse (Saulos) en een Latijnse (Saulus) naam. Als Romeins burger kreeg hij ook een Romeinse naam: Paulus. Dat komt wel heel dicht bij Saulus.

Lu kas heeft in de Handelingen der Apostelen.steevast de naam Saulus gebruikt, totdat de eerste zendingsreis begint. Dan staat er letterlijk bij dat begin: 'Saulus, die ook Paulus genaamd is' (Hd. 13 : 9). De naam 'Saulus' komt daarna niet meer voor. Ook niet in de brieven.

De Heere had Paulus bestemd tot apostel van de heidenen. De zaligheid is uit de joden (Joh. 4 : 22). Zo kon hij, de jood, als heidenapostel het werk gaan doen, waartoe de Heere hem riep.

Tegelijk zorgde de Heere ervoor dat deze 'burger van twee werelden' zo meerdere talen sprak, alsof ze zijn moedertaal waren. In Galaten 1:15 zegt Paulus dat God hem van het lichaam van zijn moeder aan heeft afgezonderd voor de dienst. Dat komt ook uit in zijn persoonlijke bekwaamheden en eigenschappen. Zijn gaven, hem door God verleend. Zijn geboorte in Tarsus, te midden van het heidendom, baant mede straks de weg voor hem tot het hart van de heidenen.

Een Farizeeër

Niet alleen naar afstamming, maar ook naar de geest is Paulus echt joods. In Fil. 3 : 5 e.v. beschrijft hij het ons: 'Besneden op de achtste dag, uit het geslacht van Israël, van de stam van Benjamin, een Hebreeër uit de Hebreeën; naar de wet een Farizeeër, naar de ijver een vervolger van de gemeente, naar de rechtvaardigheid, die uit de wet is, onberispelijk.' Zijn vader, (evenals zijn voorvaderen naar een betere lezing van de tekst) was ook Farizeeër.

Om geestelijk onbesmet te blijven te midden van de heidense omgeving hebben zijn ouders nauwe banden met Jeruzalem moeten onderhouden. Een zuster van Paulus blijkt in Handelingen 23 : 16 met haar zoon daar ook te wonen.

Reeds jong gaat Paulus naar Jeruzalem om het onderwijs te volgen van de beroemde Gamaliël. Onderwijs in de voorvaderlijke wet, en opleiding tot rabbi, dat is leraar van het volk, waren hiermee gegeven. Wellicht hoeft Paulus verscheidene jaren in Jeruzalem gewoond. Bij de steniging van Stefanus is het beter met 'jonge man' te vertalen dan 'jongeling'. Hij zal rond de dertig zijn geweest. Direct toch al speelt hij een rol in de vervolging van de christenen. Iemand van 15 jaar mocht rabbijnenleerling worden. Dan zou Paulus even lang in Tarsus als in Jeruzalem gewoond hebben. In Handelingen 22 : 3 zegt hij 'dat hij opgevoed is in deze stad. Onderwezen bij Gamaliël'.

Paulus' handwerk

De joden schatten een handwerk hoger dan de Grieken. De rabbijnen hadden de gewoonte, naast de studie van de wet een handwerk uit te oefenen. Dat was afleiding en bewaarde voor de zonde. Van Paulus lezen wij dat hij 'tentenmaker' was (Hd. 18 : 3). Wij zullen moeten denken aan 'leerbewerker'. Kleine leren tentjes werden meegenomen op reis tegen zonnehitte. Tevens was een vak nodig om in eigen onderhoud te voorzien. Paulus werkte bovendien liever met zijn eigen handen voor zijn brood dan dat hij zich liet onderhouden door de gemeente (1 Kor. 4 : 12). Vgl. vooral Hd. 20 : 34: 'Gij weet zelf dat deze handen tot mijn nooddruft, en van degenen die met mij waren, gediend hebben.' Elke schijn van profiteren van de gemeente wilde hij zo vermijden. Tevens moeten wij in 't algemeen de Farizeese schriftgeleerden niet voor mensen van grote welstand houden.

De vervolger vervolgd

Nooit zinspeelt Paulus erop dat hij in zijn vijftien jaren te Jeruzalem Jezus heeft gezien. Als hij in 1 Kor. 9 : 1 zegt: 'Heb ik niet Jezus Christus, onze Heere gezien? ', dan slaat dat op zijn bekering onder een open hemel op weg naar Damascus (Hd. 9). Feller dan Gamaliël, zijn leermeester, was hij één van de eersten die naar Jezus' woord meenden God een dienst te bewijzen door het doden van discipelen (Joh. 16 : 2). Zijn welbehagen in Stefanus' dood is slechts een begin geweest. In Galaten 1:12 e.v. erkent hij dat hij de gemeente van God vervolgde en verwoestte. Velen bracht hij in de gevangenis; hij dwong ze te lasteren; vervolgde ze tot in buitenlandse steden. 'En als zij omgebracht werden, stemde ik het toe' (Hd. 26 : 10, n). Maar dan komt dat wonder: Het heeft God behaagd Zijn Zoon in hem te openbaren. En wel: opdat hij het evangelie van de Gekruisigde onder de heidenen zou verkondigen. Daartoe was hij door de Heere bestemd, en werd geroepen door Zijn genade (Gal. 1:15 e.v.). Dat wéét hij: 'Het evangelie is niet naar de mens' (vs. 11).

Die vervolging komt nogal eens terug: bv. in 1 Kor. 15 : 9. 'Want ik ben de minste van de apostelen... daarom dat ik de Gemeente van God vervolgd heb.' Of in 1 Tim. 1:13 Hij is tevoren een godslasteraar geweest, en een vervolger. En een verdrukker. Maar de Heere schonk hem barmhartigheid, omdat hij het onwetend had gedaan in zijn ongelovigheid. Hoe erg ook, zonde vanwege ongeloof is door de Heere te vergeven, door geloof en liefde, die er is in Christus Jezus.

Paulus maakt onderscheid telkens weer tussen willens en wetens zondigen, of onwetend zondigen. Onwetend: dwalend als een schaap. Zie Jezus' kruisbede: 'Vader, vergeef het hun, want zij weten niet wat zij doen' (Lk. 23 : 34). Maar zondigen tegen de verlichting van de Heilige Geest in, zich verharden, is een dodelijke zonde. Geen wonder dat de roem van Paulus over de Heere en Zijn Christus onuitsprekelijk groot was.

Terstond na zijn bekering preekt Paulus in de synagogen in Damascus, dat Jezus de Zoon van God is (Hd. 9 : 20). Maar men kent hem: hij was vervolger, met volmacht van de hogepriester te Jeruzalem gekomen om de volgelingen van Jezus uit te schakelen. En nu preekt hij Christus. De joden raken in verwarring: ze beramen moordplannen tegen hem. Met behulp van de discipelen vlucht hij uit de bewaakte stad in een mand over de stadsmuur (Hd. 9 : 23 e.v.). En daar staat hij dan, in de donkere nacht, buiten de stadsmuur van Damascus. Een voorspel van zoveel dat nog komen zal. Dit had de Heere al tot Ananias gezegd: 'Ik zal hem tonen hoeveel hij lijden moet om mijn Naam' (Hd. 9 : 16).

Volgens Galaten 1 is Paulus naar Arabië gegaan, de landstreek ten zuidoosten van Damascus. Mogelijk voor drie jaar? Ter bezinning? Toch ook predikend daar? En was daar die dag, dat hij opgetrokken geweest is in de derde hemel (2 Kor. 12 : 2)? In ieder geval: hij keert weer terug naar Damascus. Hoewel, helemaal duidelijk wordt dit niet, als we Galaten 1 en Handelingen 9 naast elkaar leggen. Maar nu dan richt hij zich naar Jeruzalem.

Naar de thuisgemeente

Dat is wat geweest voor Paulus: terug in Jeruzalem! Zou hij het graf van Stefanus hebben opgezocht? Hoe vreemd waren hem nu de leden van het Sanhedrin, die hij ongetwijfeld regelmatig tegenkwam. Hij zal hen om te beginnen gemeden hebben. Immers, hij probeerde zich bij de discipelen te voegen (Hd. 9 : 26). Maar die vrezen hem allemaal. En ze geloven ook echt niet dat hij tot hen komt als discipel van de Heere Jezus. Geen wonder! Echter, de Heere heeft Zijn mensen. Hier Barnabas, door de apostelen genoemd 'Zoon der vertroosting'. Hoeveel zal deze betekenen voor de gemeente van de Heere Jezus (Hd. 4 : 36). Nu haalt hij Paulus op en brengt hem als vertrouwensman bij de gemeente. Intussen weet Barnabas zijn verhaal te doen: 'Paulus heeft op de weg de Heere gezien; Hij heeft tot

hem gesproken. In Damascus heeft hij vrijmoedig in de Naam van Jezus gesproken' (Hd. 9 : 27). Maar zo dan krijgt Paulus zijn bewegingsvrijheid in de gemeente te Jeruzalem geheel terug. Zijn vrijmoedige prediking zet hij ook daar voort, evenals eerder in Damascus. Dat elkaar vinden en herkennen in de Heere: is er groter en rijker denkbaar binnen de gemeente? Wat een wonder voor Jeruzalem: 'De Heere heeft grote dingen aan deze gedaan. De Heere heeft grote dingen bij ons gedaan; daarom zijn wij verblijd' (Ps. 126 : 2, 3). Hoe zal daar de Heere verheerlijkt zijn, zoals nog als er een goed gerucht van Christus' werk door de gemeente gaat.

Intussen kan Paulus het niet laten om ook tot de Griekse joden (hoe kende hij hun wereld en hun spraak!) het evangelie te brengen. Maar wat valt dat verkeerd. Er worden moordplannen bedacht om hem om het leven te brengen. Gelukkig dringt het door tot de gemeente. Een aantal gemeenteleden gaat beschermend met hem mee tot Caesaréa. Daar laten ze hem veilig gaan naar Tarsen (Hd. 9 : 29, 30). Intussen, als een troostwoord, zomaar neergeworpen in het bewogen Handelingen 9 meldt ons de Schrift: 'De gemeenten dan, door geheel Judea, Galilea en Samaria, hadden vrede en werden gesticht.' Er was vreze des Heeren, en groei, en troost door de Heilige Geest (Hd. 9 : 31). Want Zijn werk gaat door, en de verhoogde Heere leidt Zijn gemeente.

J. C. SCHUURMAN, BARNEVELD

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen