Doelgerichte gespreksvoering

Fasen:

Pastorale gespreksvoering is niet vrijblijvend en heeft als het goed is een doel. Verschillende fasen zijn er te onderscheiden in zo'n gesprek. De eerste fase van het gesprek is die van inventarisatie. De pastor wil graag zicht hebben op de situatie van de pastorant. Met welke vragen leeft hij? Welke zorgen wil hij delen en welke fijne belevenissen zou hij aan de orde willen stellen?

De tweede fase is die van de terugkoppeling naar het Woord. Welk licht schijnt er vanuit de Bijbel over de situatie van de pastorant? Is er aansluiting om het Woord van onze God in te spreken? De derde fase is die vaij het stellen van doelen. Wanneer de situatie van de pastorant duidelijk is en ook welk bijbels licht over deze situatie zou kunnen schijnen, is het zaak te bezien wat de pastor in het gesprek (of meerdere gesprekken) zou willen bereiken. Pastorale doelen kunnen zijn van 'stoom af laten blazen', 'eenzaamheid opheffen' tot het 'stimuleren van het zoeken van de Heere God' en het 'duiden van de weg van God in de situatie'.

De volgende fase is de fase van het uitvoeren van die acties die gericht zijn op het behalen van deze doelen. Dit klinkt allemaal erg technisch en het lijkt net of het succes van het gesprek van de gesprekstechniek van de pastor afhangt. Het 'extra' van het pastoraat is dat de Grote Pastor als derde erbij is en Die kan dan ook verrassend en wonderlijk ingrijpen. Toch is het goed om te blijven nadenken hoe we gesprekken voeren. We zijn verantwoordelijk voor ons pastoraal handelen en we hebben ons verstand gekregen om te gebruiken.

Een voorbeeld

De man belde naar zijn wijkouderling. Het werd steeds moeilijker in de omgang met zijn vrouw. Ze u; as in een gevorderd stadium uan dementie. Overdag ging ze naar de activiteitenafdeling van het verpleeghuis. Dat moest wel, anders moest hij steeds alert zijn of ze niet wegliep. De ouderling maakte een ajspraak en belde aan...

De man gaf de ouderling een hand en zuchtte. Nadat de koffie ingeschonken was, vroeg hij hoe hetging met de man. Er kwam een verhaal waarbij de tranen in de ogen blonken. Jarenlang een goed huwelijk gehad, nu geen enkel geestelijk contact meer. Ze kende haar eigen man niet meer en ook konden ze het leven met de Heere niet meer delen. De nood was groot, de vragen stegen op naar de hemel.

Inventarisatie

De ouderling zou bij dit bezoek koortsachtig kunnen gaan zoeken naar een oplossing of een vertroostende bijbeltekst, maar de vraag is of dat in dit stadium nodig is en of deze man hier behoefte aan heeft. In deze fase van het gesprek is het belangrijk om de situatie van deze pastorant en ook hoe hij de situatie beleeft, in kaart te brengen. Belangrijke vaardigheden hierbij zijn:

1. Goed luisteren. Door actief te luisteren laatje weten datje hem zoveel mogelijk probeert te begrijpen en graag wilt meeleven. Het kan de man stimuleren zijn verhaal te vertellen. Door goed luisteren voorkom je voorbarige conclusies. Luisteren is dan ook niet achterover gaan zitten in een luie stoel, maar is een actieve bezigheid. Ook is het zaak de man te volgen door regelmatig oogcontact te houden.

Hierdoor laatje zien datje echt aandacht hebt. Geïnteresseerd voorover buigen en een 'open', uitnodigende lichaamshouding is geboden. Iemand non-verbaal volgen en aanmoedigen meer te vertellen, kan voor deze man een belangrijke stimulans zijn. Probeer zoveel mogelijk stoorzenders uit te schakelen. Wees terughoudend met je eigen gedachten en associaties over datgene wat hij vertelt. Richt je écht op de ander en dat kost behoorlijk wat energie. Luisteren is hard werken.

2. Goede vragen stellen die aansluiten bij zijn verhaal. Te denken is aan open vragen die de man de kans geven zijn verhaal met beleving te vertellen, zodat hij het ergens kwijt kan. Belangrijke vragen zijn dan ook 'wat'- en 'hoe'vragen. Deze zorgen voor de diepgang in het gesprek. Door goede vragen te stellen maak je het verhaal van deze man concreet.

3. Reflecteren van het verhaal en het gevoel. Naast luisteren en vragen stellen, is het ook belangrijk af en toe het verhaal van de man samen te vatten, waarbij je ook laat zien datje het verhaal goed gehoord en begrepen hebt. Dit samenvatten kan op twee manieren plaatsvinden:

a. Zakelijk samenvatten waarbij een evenwichtige samenvatting gegeven wordt van het feitelijke verhaal, waarbij de gevoelswaarde niet weergegeven wordt.

b. Gevoelssamenvattingen, dat zijn samenvattingen waarbij het gevoel weergegeven wordt van de pastorant. Dit is niet onbelangrijk, omdat de 'beleefde werkelijkheid' van de pastorant een belangrijk gegeven is om rekening mee te houden. Als je zijn gevoel weergeeft op een goede manier, geeft dat erkenning van datgene waar hij mee zit.

Soms is het ook goed de feiten en gevoelens uit elkaar te halen in de geest van: 'Ik hoor u dit vertellen en u beleeft dat als...'.

Landingsplaatsen

Het gebruik van bovenstaande vaardigheden kan ervoor zorgen dat deze man zich sterk gesteund weet en zijn situatie weer in de rechte verhouding gaat zien. Alleen dit al kan de man 'lucht geven'. Natuurlijk is het ook zaak het spreken van de Heere God te betrekken in de situatie. De pastor dient dan ook steeds weer op zoek te gaan naar aansluitpunten en landingsplaatsen voor de Woorden van onze God.

Wat heeft de Bijbel te zeggen over een huwelijk dat niet kan functioneren zoals het was? Het was zo goed, en nu....? Wat heeft de Bijbel te zeggen over eenzaamheid en het gevoel van geïsoleerd te zijn? Wat heeft de Bijbel te zeggen over alle onbeantwoorde vragen die deze man dwarszitten? Deze vragen kunnen in het hoofd van de ouderling op de achtergrond al meespelen. Dit hoeft niet krampachtig te zijn, maar ontspannen al biddend en overwegend in het besef dat alle oplossing niet alleen van onze vaardigheden als pastor afhang.

Soms kan het verhaal van de pastorant een waterval van woorden zijn, daarom is het van belang af en toe samen te vatten om orde te scheppen. Ook geeft dit gelegenheid de pastorant iets aan te reiken vanuit het Woord.

Doelen gehaald?

'Als ik het goed begrijp, leven er bij u vragen over de leiding van de Heere in deze moeilijke situatie. Waarom wil Hij dit nu, welke zin heeft het en ik hoor bij u een stil verwijt aan de Heere waarbij u zich ook weer schul-

dig voelt.' De man knikte en de ouderling vervolgde: 'Kent u ook bijbelgedeelten waar iemand zijn 'waaromvragen' opzendt naar de hemel? ' De man tuurt wat in de verte en lijkt wat afwezig. Hiema vervolgt de ouderling met de vraag aan de man of hij iets uit de Bijbel mag voorlezen van iemand die ook een waaromvraag stelde en hoe dat verder ging. De man knikte instemmend. Hierna las hij enkele verzen en legde dit naast de situatie van de man om te bezien welke plaats de Heere God hierin zou kunnen hebben. Na de Schriftlezing blonken er weer tranen in zijn ogen. De ouderling vroeg wat hem raakte, waarna het gesprek ging over de trouw van God ondanks alles...

Welke doelen heeft de ouderling nu bereikt? 1. De man is even uit zijn isolement getild, doordat hij zijn verhaal gedeeld heeft. 2. De man heeft in zijn situatie weer iets van de aanwezigheid van God ervaren.

Aan het einde van het bezoek vraagt de ouderling of de man behoefte heeft aan wat tips om te lezen uit de Bijbel. Na instemmend geknik geeft de ouderling op papier enkele Schriftgedeelten op voor de man om te lezen. Ze spreken af dat ze over twee weken weer bij elkaar komen om met elkaar in gesprek te gaan over zijn situatie dan en over een van de Schriftgedeelten. Het bezoek wordt afgesloten met gebed.

Taakgericht

Pastoraat mag ook taakgericht zijn. Het meegeven van een opdracht stimuleert de pastorant in zijn omgang met God door het lezen van de Bijbel en het zoeken van de Heere in het gebed. Hier in een later gesprek op terugkomen, voorkomt dat de pastorant passief blijft en alleen maar consumeert. Zo raakt de ouderling toch nog het Woord kwijt, alleen niet als preek, maar passend in de situatie van de pastorant.

Pastoraat is niet vrijblijvend, wel doelgericht onder biddend opzien tot de Heere God. De Heere wil onze 'gesprekstechniek' gebruiken om de Boodschap te laten landen. Het zorgvuldig zoeken naar landingsplaatsen die aansluiten bij de situatie van de pastorant. Dit alles onder de Leiding van de Goede Herder, die zorgt voor Zijn schapen.

A. Pals, Rhenen

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen