(S)preekvaardigheid

MEER LIEFDE VOOR HET PREKEN

Voor gemeenteleden blijkt er veel van de prediking af te hangen. Hun geestelijk leven wordt, als het goed is, gevoed en van richting voorzien door de prediking. Prediking is een gebeuren met een grote verantwoordelijkheid. Verantwoordelijkheid, omdat de Heere God Zijn Woord jou als prediker aan je hart gebonden heeft om Het getrouw uit te dragen. Maar ook verantwoording naar de gemeente toe. Naast het feit dat het Woord vanaf de kansel wordt uitgedragen, bewerkt de prediking ook een reactie bij de hoorders. Tijdens de prediking is dus sprake van communicatie.

Onder de titel (S)preekvaardigheid werd onlangs aan de Christelijke Hogeschool Ede (CHE), georganiseerd door het Instituut voor Gemeenteopbouw en Theologie, een training in het preken gegeven. Ondergetekende was in het eerste kwartaal van 2004 een van de twaalf deelnemers van deze cursus. In deze training zijn we ons als theologiestudenten, zes uit Utrecht en zes uit Ede, juist meer bewust geworden wat de communicatie binnen de prediking betekent. Een goede exegese werd bij deze cursus verondersteld en met een bestaande preek gingen we van start.

Lichaamshouding

In de training (S)preekvaardigheid hebben we ons vooral verdiept in het communicatieproces rondom de preek. Dit wil niet zeggen dat de geestelijke houding van de prediker niet van belang zou zijn. Ook de geestelijke kant van de prediker en prediking hebben we uitgebreid met elkaar besproken. Op dit gebied valt er nog altijd veel te leren. Martyn Lloyd Jones' boek, Predikers en prediking kan hiervoor als een goede gids dienen.

De cursus, die verzorgd werd door mevrouw Astrid Timmerman uit Voorthuizen, had als belangrijkste uitgangspunt dat de tekst echt tot zijn recht moet komen. Gods Woord mag nooit en te nimmer aangepast worden om de hoorder het naar de 'zin' te maken. Om het Woord dichter bij de harten van de luisteraars te brengen, hebben we tijdens de lessen elementen uit de klassieke retorica toegepast. Deze instrumenten kunnen de prediker zeer van dienst zijn om de prediking op een hoger niveau te krijgen.

Hoe worden deze principes in de praktijk gebracht? In de eerste plaats keken we naar de lichaamshouding van de (s)preker. Regelmatig moesten we tijdens de cursus voor de vuist weg een voordracht houden. Enerzijds is het leerelement hiervan dat je je bewust wordt van de communicatie door je lichaamshouding: sta ik te wiebelen op mijn benen of straal ik rust uit door goed op het preekgestoelte te staan? Anderzijds wordt hierdoor bewerkstelligd datje vrijer voor een groep komt te staan. In de tweede plaats werden instrumenten uit de retorica toegepast op het concrete preekproces. Tijdens de eerste les namen we een 'oude preek' mee. We analyseerden wat in deze preek behandeld werd: hoe verhoudt zich het onderwijzende element ten opzichte van de aandacht voor het gemeentelid? Uit het analyseren van deze oude preek bleek dat we er als theologen snel last van hebben om zo veel mogelijk kennis te willen overdragen, waardoor de hoorder geen tijd meer heeft om een en ander te kunnen verwerken. Laat staan dat zijn of haar pastorale nood gepeild wordt.

Dialogisch preken

Na deze 'confrontatie' kregen we gedurende twee volle dagen de tijd om allerlei gereedschappen aan te leren, waardoor predikers beter in staat zijn om via de preek, een monoloog, te communiceren met de hoorders. Dit is belangrijk: immers, als je niet communiceert met de hoorder, kan de preek slecht landen. Wezenlijke communicatie kun je onder andere bereiken door dialogisch te preken in plaats van een meer betogende stijl te hanteren. Een voorbeeld van het laatste is: 'Jezus biedt hier Zijn waar aan, met een hart vol van liefde.' In dialogische stijl luidt deze zin: 'Gemeente, als een koopman biedt Jezus hier Zijn waar aan u en mij aan, met een hart vol liefde'.

Een ander hulpmiddel bij het schrijven van een preek is om na de exegese een

goede focus (= Gods boodschap in dit tekstgedeelte) en function (= wat wil je als prediker bewerken bij de hoorders) te formuleren. Een goede formulering van de focus en function kan voor de prediker een middel zijn om niet steeds dezelfde preek bij een afwisselende tekst te houden.

Een laatste belangrijke les die we leerden, was het maken van een krachtig slot aan de preek, met daarin een krachtig appèl aan de hoorder. Door een goed appèl wordt de hoorder beter op weg geholpen de boodschap van de preek een plaats in haar of zijn leven te geven.

Het geleerde werd in de praktijk gebracht door het schrijven en houden' van een preek. In groepjes van vier hielden we ieder een preek, die op video werd opgenomen. Nadien kreeg eenieder feedback.

Middel

Door deze training hebben we als cursisten nog meer liefde voor het preken gekregen. Er is veel verlegenheid betreffende de prediking. Onder leiding van de Heilige Geest kan en mag een cursus die via het Instituut voor Gemeenteopbouw en Theologie wordt aangeboden een middel zijn om Gods Woord in de gemeente Zijn werk te laten doen. Het is geweldig dat je als studenten, van zowel de hogeschool als de universiteit, mag ervaren dat er zoveel moois te bereiken is door middel van de prediking. De kennis en ervaring van beide groepen studenten komt op een cursus als (Spreekvaardigheid optimaal tot zijn recht! In het najaar komt er weer een nieuwe kans. Voor meer informatie: zie www.che.nl/igt.

WILLEM-HENRI DEN HARTOG IJsselstein

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen