Een nieuwe identiteit krijgen

Schuldgevoelens en werkelijke schuld

'Waar twee kijven, hebben twee schuld', zegt het spreekwoord. Terugdenkend aan het huwelijk dat verdrietig ten einde is gekomen, zal dit spreekwoord veel waarheid bevatten. Tijdens en na de scheiding spelen veel schuldgevoelens een belangrijke rol. Niet alleen schuldgevoelens maar ook werkelijke schuld, daar kunnen we niet omheen en daar moeten we ook

niet omheen.

Bij schuld gaat het om het overtreden van het gebod. Er is maar één remedie voor en dat is deze schuld voor het aangezicht van God belijden. Het hele pak van je zonden bij het kruis parkeren en loslaten. Niet je schuld loslaten op een andere plek, maar op dié plaats waar je er verantwoordelijkheid voor genomen hebt en waar ze met Christus aan het kruis gehecht worden.

Echt loslaten bij het kruis, kan pas als je opziet naar Jezus, die daar in de lij— denstijd hangt voor schuldenaars. Vergeving geeft ruimte om weer te ademen in plaats van weg te teren. Waarom is het zo moeilijk vergeving te ontvangen, ook al breng je de schuld bij het kruis? Laten we even teruggaan naar de tekst 'Laat los, opdat gij losgelaten wordt'. De betekenis was onder andere: 'Vergeef en u zal vergeven worden'. Je raakt het pak van je zonden moeilijk kwijt, als je niet vergevingsgezind naar de ander toe bent, naar je partner of je ex-partner. Natuurlijk is het moeilijk vergeving te schenken als iemand geen vergeving nodig heeft, maar is er sprake van vergevingsgezindheid? Wat houdt u vast? Kunt u het de ander nooit vergeven? Denk aan het handje van het aapje in de fles, gevangen blijven... of...? Paulus zegt: 'Weest jegens elkaar goedertieren, barmhartig, vergevende elkaar, gelijkerwijs ook God in Christus ulieden vergeven heeft'. Vergeving heeft een wisselwerking. Toch kan het gevaarlijk zijn dit allemaal op uw schuldgevoelens toe te passen. Er zijn ook veel schuldgevoelens die niet berusten op schuld, maar op schaamte en dat is wezenlijk iets anders.

Zelfbeeld

Veel schuldgevoelens hebben te maken met schaamte en dat berust niet 54'

op schuld ten gevolge van de overtreding van Gods geboden. Bij schaamte gaat het over falen tegenover mijzelf. Dat heeft alles te maken met een gedeukt zelfbeeld. Je had allerlei verwachtingen van jezelf, maar je bent erg in jezelf teleurgesteld. Je hebt je huwelijk niet goed kunnen houden, je hebt aan de eisen van de ander niet kunnen voldoen, je faalde, je ziet jezelf niet zitten, je schaamt je weg. Bij schuld volgt de trits overtreding-berouw-vergeving. Psalm 51 is er een voorbeeld van dat David zijn schuld belijdt en verantwoordelijkheid neemt voor zijn daden en gestraft wordt, wanneer zijn kind overlijdt. Bij schaamte volgt de trits falen-schuilen-aanvaard worden. Psalm 31 geeft hier een voorbeeld van, waarbij de uitweg van schaamte 'schuilen' is. David zegt: 'Heere, bij U schuil ik, laat mij niet beschaamd worden'. David ging hier bij Ziklag af voor de ogen van mensen en zichzelf. Toen hij schuilde bij de Heere, kreeg hij nieuwe krachten (Ps. 31 en 1 Samuel 30:6). Bij de verloren zoon komen allebei de aspecten aan de orde. Het eerste is schuld: Vader ik heb gezondigd tegen de hemel en voor U. Het tweede is schaamte: Ik ben niet meer waard uw zoon te heten. De vader roept zijn zoon niet op het matje, maar geneest de schaamte heel zorgvuldig door hem nieuwe kleren aan te trekken, een ring aan zijn vinger te doen en een feest te organiseren.

Hij krijgt niet alleen vergeving, maar wordt ook in ere hersteld. Als hij alleen vergeving gekregen had, zou hij waarschijnlijk nooit zijn schaamte zijn kwijtgeraakt. Hij zou zijn blijven rondlopen met gevoelens van: ik ben tekort geschoten, ik heb het niet gehaald, ik beantwoord niet aan wat mensen van mij verwachten, ik heb een hekel aan mijzelf.

Zelfkennis

Schaamte kan positief en zuiver zijn. Denk aan de zonen van Noach, toen zij hem dronken vonden en hem bedekten, terwijl Cham als onbeschaamde vlegel de spot dreef met zijn vader. Schaamte heeft ook de functie het geweten te vormen en kan gezonde zelfkennis geven. Schaamte is ook na de zondeval ontspoord en een verwoestende factor bij persoonlijkheidsgroei geworden, want 542 schaamte drijft een wig tussen mij en mijzelf.

Het gaat dus niet over het tekort schieten bij God, maar over het tekort schieten bij jezelf. Het heeft dus alles te maken met je zelfbeeld. We mogen schuilen bij God, ons koesteren in Zijn geborgenheid, om weer een nieuwe identiteit te krijgen. Opstaan en tot je Vader gaan en zeggen: 'Ik heb gezondigd' (als schuldbelijde- ' nis) en ook eerlijk zeggen datje het niet waard bent een zoon genaamd te worden. Wie zal je afwijzen? Wat moet je loslaten om tot Hem te gaan? Je schaamt je te erg? Zeg het maar tegen Hem, maar laat schaamtegevoelens je niet weerhouden tot Hem te vluchten.

Relatie met jezelf en de ander

Als je al je schaamtegevoelens vast blijft houden, is het moeilijkje leven weer nieuwe vorm te geven. Paulus schrijft in Efeze 5 over het huwelijk dat een afspiegeling is van Christus en Zijn gemeente. Opvallend is het dat in dit hoofdstuk verschillende keren iets gezegd wordt over de relatie van de mens met 'zichzelf'. Vers 28, 'die heeft zichzelf lief', vers 29, 'niemand heeft ooit zijn eigen vlees gehaat, maar hij voedt het', vers 33, 'lief als zichzelf'. Paulus gaat er vanuit dat je goed voor jezelf zorgt, net zoals je goed zorgt voor je partner. In vers 33 wordt dan weer gewezen op de noodzaak van zelfliefde, die nodig is om de ander te dienen.

Kort samengevat wil ik hiermee zeggen dat het moeilijk is je eigen leven weer vorm te geven met anderen, als je jezelf niet de moeite waard vindt dat anderen weer met je omgaan. Zelfliefde is een belangrijke voorwaarde voor relaties. Schaamte blijven vasthouden, zorgt ervoor dat je steeds bevestiging van een ander nodig hebt of je echt wel de moeite waard bent. Het is eigenlijk hetzelfde als die gebroken bakken uithouwen die geen water houden, maar waar alles weer wegsijpelt. Een nieuwe relatie gebruiken om je schaamte te compenseren is heel riskant.

Ook hier is het thema 'loslaten' om vrij te worden, vrij van een ander, niet afhankelijk van een ander die je steeds moet bevestigen en je schaamtegevoel probeert op te poetsen. Er werkelijk voor de ander zijn, kan als we de ander niet leegzuigen om ons eigen zelf-

beeld te voeden. Zelfverloochening is pas mogelijk, wanneer we onszelf aanvaard hebben. Zelfverloochening is een keuze uit liefde en niet uit slaafse dwang.

Een gedeukt zelfbeeld heeft genezing nodig. Soms is daar therapie voor nodig om onszelf werkelijk weer op een gezonde manier lief te leren krijgen. Een uitnemende weg is schuilen bij de Heere, onze God, die ons wil aanvaarden met al onze deuken, kwetsuren en schuld. Geborgenheid bij Hem zoeken herstelt ons in onze identiteit waarin ook het liefhebben van God weer een plaats mag krijgen.

Gedicht

Hieronder een gedicht dat ik vond in het boek Loslaten van ds. W. G. Rietkerk.

Loslaten Er zijn wensen, die wij moeten loslaten. Er zijn mensen, die wij moeten loslaten. Er zijn herinneringen die u; ij moeten loslaten. Er zijn plannen, die wij moeten loslaten.

Loslaten kost kracht. Loslaten kost tranen. Loslaten werpt vragen op. Loslaten kan woedend maken. Loslaten kunnen wij moeilijk vanuit onszelf. Wij hebben iemand nodig, Die ons daarin helpt en bijstaat.

Jezus Christus stelt ons in staat om los te laten. Als Hij ons dit kan leren, Is het een geschenk uan Hem aan ons. Daardoor wordt het kunnen loslaten een genade. Wanneer wij zo kunnen loslaten, Worden wij vrij en open voor iets nieuws, Wat God ons schenken wil. Voor een nieuw begin.

Natuurlijk is loslaten een riskante zaak. Maar ons krampachtig aan de ander vastklampen of aan een bepaalde wens of situatie, maakt ons tot een gevangene. Laten we dan maar met schrik de weg van het loslaten gaan, omdat we net zoals bij de koorddanser in het circus een veilig vangnet onder ons weten: de

armen van de eeuwige God (Deut. 33=27). Loslaten is dan ook alles bij God laten. Niet jezelf handhaven maar weten dat God voor u strijdt. Jezus heeft de strijd alleen gestreden. Waar wij af moesten afhaken, ging Hij de weg alleen. Bewonderenswaardig. Met Hem is het goed en bij Hem kunnen we uitrusten, nu in beginsel en straks voor altijd: ' -t'

Nog eens loslaten

Hij reed in de auto op de snelweg. Ineens kwam er een grote vogel in pijlsnelle vaart naar beneden en greep met zijn roofvogelklauwen in de middenberm een konijntje beet. Het was zwaar werk. Langzaam kwam hij weer omhoog, werd door de wind iets naar opzij geblazen. Hoger kwam hij niet... zijn last was te zwaar. Een vrachtwagen naderde. Als hij niet losliet, dreigde er groot gevaar. De keuze was het begeerde konijntje loslaten of in groot gevaar komen. Loslaten is moeilijk. Het felbegeerde konijntje voor een hongerige maag raak je kwijt. Vasthouden van je schuld, je schaamte, wegteren in zelfbeklag, de zin van het leven niet meer zien is een weg die gevaren oplevert. Er is hoop voor een gedeukt leven, waarbij je toch weer in de ruimte mag staan en op vleugels mag wegwieken, de vrijheid in. Vrijheid in gebondenheid, niet knellend, maar liefhebbend. Staan in een liefdevolle relatie met God, de ander en jezelf. Laten we als gemeente gescheiden medegemeenteleden opvangen, steunen en troosten. Hopelijk hebben deze artikelen er toe bijgedragen dat we beseffen welke moeilijke en eenzame weg soms door deze mensen gegaan moeten worden. Wat is het heerlijk te weten dat de gemeente van Christus er daadwerkelijk is en iets van de liefde van Christus afstraalt.

A. PALS, RHENEN

Voor wie op deze artikelenserie wil reageren, melden we het emailadres van de auteur, apals(a)che.nl

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen