Wikken en wegen

De heer E. Schimmel geeft in zijn ingezonden artikel stem aan gevoelens en gedachten, waarin hij zeker niet alleen staat. Maar waarin hij direct ook tegenspel kan verwachten vanwege andere opvattingen. Het gaat immers over vertalen en taalgebruik. En dan niet over een roman of een waar verhaal, maar over Het Boek, de Bijbel. We stuiten met zijn bijdrage op het verschillende taalgevoel en op de beoordeling van de wijze waarop Gods Woord voor de een kan en voor de ander moet vertaald worden. Als we niet oppassen, betekent dat naar typisch Nederlands kenmerk: zo veel hoofden, zo veel zinnen.
Mag ik daarom beginnen met te relativeren.
Het is gemakkelijk voor de redactie om andere reacties te krijgen op het aangesneden onderwerp. Namens de stichting tot hertaling van de Statenvertaling beaam ik dat het onderwerp ondertussen van groot belang is. Daarom, desgevraagd, deze reactie vanuit een positieve insteek. Lees ik goed, dan zijn er enkele punten aan de orde, die min of meer in de afsluitende samenvatting zijn gerubriceerd. Achtereenvolgens:

Taal is levend
Mijns inziens is daarover geen verschil van mening. Dat kun je constateren door uitgaven van de Statenbijbel te nemen uit bijvoorbeeld 1657, 1750, 1850 en 1950, om maar enkele jaartallen te noemen. Die zijn op allerlei wijzen op spelling en zinswendingen (voorzichtig) aangepast. Je schrijft nu eenmaal bepaalde woorden anders en sommige woorden zijn echt verouderd. Maar welke wel en welke niet? Onze ervaring als bestuur is dat er per ingestelde resonansgroep en per afzonderlijk lid nuances zijn. Het is een voortdurend wikken en wegen.
Daarom respecteer ik graag de mening van de heer Schimmel, als het gaat over zijn waardering tegenover die van aangehaalde scribenten in de Waarheidsvriend. Het is echter wel een mening en een gevoel dat je elkaar niet dwingend kunt opleggen. Laten we elkaar maar scherp houden. Het is duidelijk dat onze stichting niet op het standpunt staat dat er geen kloof is tussen het taaleigen van onze generatie en die van de Statenvertaling. En ook dat wij ervan overtuigd zijn dat die overbrugd moet worden. Het wel aangevoerde argument dat jongeren ook Engels spreken of zich allerlei technische termen moeten eigen maken, lijkt mij geen reden om de gemiddelde lezer te binden aan een vertaling uit de zeventiende eeuw.

(On)heilige motieven
Is er heimelijk of bewust een hang naar handhaving van oudere woorden uit het verlangen om lezers afhankelijk te houden van de uitleg? Daarop kan slechts een duidelijk nee klinken. Bij het wegen van het wel of niet verouderd zijn van woorden, geeft de doorslag of er een nieuw vervangend woord kan worden gevonden dat in het licht van de brontaal gelijkwaardig is. Daarin speelt het heilige motief mee van de eerbied voor de Bijbel als Gods Woord en het proberen te proeven van de diepe betekenis van wat er bedoeld wordt. Ik verval in herhaling. Het is wikken en wegen om zo dicht mogelijk bij de bron te blijven en tegelijkertijd zo dicht mogelijk te komen bij de lezer van nu. Dat lukte vroeger niet ten volle, dat lukt nu ook niet. Inderdaad: uitleg blijft nodig. Maar liefst niet onnodig.
De Bijbel heeft toch ook iets als zijn eigen taal. Het is Gods Woord en de keuze van de statenvertalers is onze keuze ook: geen platvloersheid, maar eerbied voor Zijn getuigenis. In het 'ingezonden' beluister ik niet in hoeverre de eerste publicatie van de HSV geslaagd is in de combinatie eigenheid van de Bijbel en eigentijdsheid van de hertaling.

Acceptatie
Een pleidooi om de tijd en het huidige denk-, lees- en spreekklimaat eerlijk onder ogen te zien en daarom een hertaling royaal en gezamenlijk tegemoet te treden, onderschrijven we graag. De in dezelfde zin voorgestelde acceptatie van de NBV volgen we op inhoudelijke gronden niet. Het is duidelijk dat daarvoor al heel wat redenen in publicaties zijn genoemd. Niet de minste reden is het verschillende uitgangspunt in het vertalen: brontekstgetrouw (NBV) of brontekstgericht (HSV). Laten we daar niet te gemakkelijk overheen stappen.
Samen lijden we pijn aan kerkelijke verbrokkeling en als het goed is, nog meer aan kerkverlating. Er is reden genoeg om ons als orthodoxe stroming in het kerkelijk leven eerlijk en nuchter op te stellen. Leg je oor te luisteren op school en op catechisatie. Vraag ook ouderen naar hun bijbelkennis en begrip bij het lezen. Dan lijkt mij de hertaling een brug die het verleden en de kerkelijke traditie verbindt met het heden. Graag zetten wij de eerste en volgende stappen met de uitnodiging: gaat u, ga jij mee?

Namens de stichting Herziene Statenvertaling,

DS. B.J. VAN VREESWIJK

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen