Christus en het leven in de prediking

'Christus wordt gepredikt', zegt Paulus. Hij is waarlijk opgestaan en Hij leeft. Die verkondiging is doorgegaan in al de eeuwen die sindsdien zijn verstreken. Tot op vandaag wordt Christus gepredikt. In grote kathedralen, in kleine kerkjes, in schamele groepjes, ondergronds en bovengronds, omgeven door prachtige liturgieën en zomaar zonder enige opsmuk van hart tot hart. En wat wordt dan gepredikt? Dat Hij uit de doden is opgewekt. Dat goede nieuws wordt uitgeroepen in deze wereld. Hij is opgewekt.
De toonhoogte van de verkondiging. Wat de prediking ook allemaal moge zijn, het is in ieder geval verkondiging. Het kan niet anders, op de christelijke feestdagen spreken we over de grote daden Gods. Waartoe zouden we anders samenkomen? Is het niet om ons er opnieuw van te vergewissen dat God grote dingen doet in deze wereld! Ik wil niet beweren dat we als gemeente altijd in de stemming zijn om op die toonhoogte in te zetten. We zijn immers omgeven door de nood en de schuld van het leven en dat doorklieft ons bestaan. Het kost ons weinig moeite om daar bij te verwijlen. Er vallen heel wat ervaringen van lief en leed te delen. In de prediking wordt dat ook aangeroerd. Het hoeft ook niet achterwege te blijven, want als we naar de kerk gaan, leggen we het gewone leven niet af. Integendeel, we dragen het bij ons en in ons, als we ons scharen rondom de verkondiging van Christus. Dat neemt niet weg dat we komen voor een boodschap van Godswege. Deze boodschap, dat Christus uit de doden is opgewekt.
De prediking is een toespraak waarvan we hopen dat het ons op de een of andere manier aanspreekt. Het zal best zo zijn dat we bij tijd en wijle teleurgesteld zijn in de prediking. We verwachten dat het ons ergens raakt en dat we er wat mee kunnen. Dat mogen we ook verwachten. Het evangelie heeft immers betekenis voor het leven van alledag. De daden Gods beginnen om zo te zeggen wel in de hemel, maar ze hebben hun uitwerking op de aarde. Het Woord werkt het geloof, en de Geest wekt het leven uit God. Christus is opgestaan uit de dood, opdat wij in een nieuw leven zouden wandelen. Pasen zegt niet alleen iets over Christus, maar ook over de gemeente en de gelovige. Toch schuilt hier een zeker gevaar. We kunnen zozeer gericht zijn op de relevantie en de betekenis in het leven dat we niet meer bij de bron zelf vertoeven, bij Christus.

Verzoening en verlossing
Ons verlangen naar 'de concrete betekenis voor mij' kan te kort door de bocht gaan. Vooral in onze tijd die nogal overloopt van expressieve beleving, lopen we het gevaar dat we op een snelle of goedkope manier getroffen willen worden. Meestal zijn we dan zo weer weg bij Christus en staan uitvoerig stil bij de christen. Daarom is het goed te beseffen dat Paulus in 1 Korinthe 15 over de prediking spreekt als 'verkondiging' (kerygma), boodschap. Voor de prediking worden ook wel andere woorden gebruikt (ook door Paulus), bijvoorbeeld onderwijzing of vermaning en vertroosting. In die gevallen komt duidelijker naar voren dat de mens wordt aangesproken en dat de mens in het geding is. Maar in het woord 'verkondiging' klinkt door dat er iets te vertellen is dat aan ons voorafgaat, een gebeuren van Godswege dat ons leven op nieuwe wijze bepaalt.
Juist op de christelijke feestdagen worden we daar bij bepaald. Christus is opgewekt Daar moet het dan ook in de eerste instantie over gaan. Over de geweldige rijkdom van Gods verzoenende en verlossende daden. De overwinning van de dood en de doorbraak van het nieuwe, verloste leven. Dat wil zeggen de verkondiging van Christus, de Christusprediking, neemt ons steeds weer mee naar de bron van het leven: Christus zelf. Niet dat wij en ons leven er niet toe zouden doen, maar in de prediking gaat het steeds over ons en over deze wereld op de wijze van Gods openbaring.
Voor het moderne levensgevoel is dat wellicht een omweg, maar die omweg moeten we in de kerk wel maken. We belijden dat het leven Gods schepping is, en we peilen het menselijke leven niet, als we noties als verzoening en verlossing buiten beschouwing laten.
De kunst van het preken in onze dagen is te laten zien dat de omweg van Gods openbaring ons niet van de zaak afleidt, maar ons juist bij de kern van het leven, bij de nood en de vreugde van het bestaan brengt. De preek wordt niet pas interessant als de toepassing mij concreet raakt - het zou wel eens kunnen dat we dan in een te klein denkraam opereren. De verkondiging krijgt diepgang, als we merken dat ons leven niet op zichzelf staat, maar opgenomen wordt in de grote daden Gods.
'En indien Christus niet is opgewekt, zo is dan onze prediking ijdel ...' Al ons spreken over geloof en bekering, al onze goedbedoelde aansporingen en vermaningen, ja zelfs ons troosten en bemoedigen zou ijdel zijn, leeg, tot niets leiden en niets teweeg brengen ... indien Christus niet is opgewekt. Dan heeft het hele kerkelijke bedrijf geen enkele grond. Dan is het geloof een wassen neus. De christelijke godsdienst een menselijk kaartenhuis dat elk moment in elkaar kan storten. Inderdaad, als wij in Nederland niet meer preken vanuit de opstanding van Christus, dan wordt het geloof zo langzamerhand ijdel. Als het niet meer in God zelf rust, dan missen we het ware zicht op het leven. Ach, er waarom zou je dan nog geloven. Voegt het nog wat toe?

Het geheimenis vertolken en verstaan
'Ten derden dage opgewekt, naar de Schriften'. Het geheimenis van de opstanding voltrekt zich achter de coulissen. Het komt tot ons als verkondiging in de gestalte van twee engelen.
Als de Heere zelf verschijnt, dan is er sprake van vrees en ontzag. Het is niet alledaags en het doorbreekt grenzen van ons verstand en onze zinnen. Preken over de opstanding kun je eigenlijk alleen maar als je ook over God weet te spreken. Als we God niet meer ter sprake weten te brengen, kunnen we de rijkdom van de opstanding ook niet verwoorden. Gelukkig gaat de Schrift ons hierin voor. Het is een taal vol beelden en vergelijkingen, vaak ontleend aan het mensenleven. In het platte vlak kom je er niet. Je hebt er enige verbeelding bij nodig. Juist in onze dagen is het belangrijk om volop gebruik te maken van de beeldende taal uit de Schrift. Anders valt het geheimenis van God, van de opstanding en het leven niet uit te drukken.
Spreken we in de prediking wel de juiste taal? In de verkondiging wordt de menselijke verbeelding aangesproken. Om de daden Gods te verstaan, moeten we uit het platte vlak en op de toonhoogte van de verwondering een aanbidding gebracht worden. Er is een andere en grotere macht werkzaam, een diepere gerechtigheid en liefde die zich persoonlijk inlaat met deze wereld en met ons mensen. In onze geseculariseerde cultuur is het niet meer vanzelfsprekend dat we taal voorhanden hebben om dat te vertolken. Gelukkig is de Schrift zelf zo beeldend en zo door en door menselijk dat de werkelijkheid van Gods spreken en handelen opgeroepen wordt.
Schriftuurlijk preken zou in onze dagen wel eens kunnen betekenen dat we onze afgeplatte waarneming laten verrijken door de rijkdom en diversiteit van de Schrift. Niet te snel grijpen naar allerlei populaire anekdotes, maar de beeldende rijkdom van de Schrift uitdiepen om de majesteit en de tegenwoordigheid van God in het licht te stellen. Het is nodig dat de verkondiging tot op zekere hoogte de dramatiek van het Goddelijke handelen weet op te roepen. Ik bedoel niet dat het er dramatisch aan toe moet gaan. Maar Gods spreken en handelen is wel een daadwerkelijk gebeuren en de verkondiging stelt dat zo in het licht dat de werking ervan wordt ondervonden. Is dat niet de werking van de Heilige Geest waar we voor de prediking om bidden?
Roept de prediking nog iets op of is het zo stereotiep dat het geen uitwerking meer heeft op het geloof en het leven?

De werking van de prediking
'Christus is opgewekt'. Paulus laat er geen misverstand over bestaan dat de opstanding een uniek en eenmalig gebeuren is. De overwinning op de dood en de verlossing van het leven: toen en daar! In de persoon van de Zaligmaker. Een goddelijk werk, midden in de menselijke geschiedenis. Onomkeerbaar, juist omdat het Gods eigen werk is. Houvast in ons leven, omdat de weg van de verzoening bekroond is. Bron van hoop, omdat verlossing gegarandeerd is.
En daarom juist geen losstaand gebeuren. De verzoening en de verlossing in Christus worden verkondigd. In de naam van God en door de kracht van de Geest. In 1 Korinthe 15 spreekt Paulus in één adem over de opstanding en over het geloof. IJdel zou het geloof zijn, als Christus niet is opgewekt. Het maakt dus een enorm verschil in het leven! Want het leven in de gemeenschap met Christus plaatst ons in een nieuw licht. We krijgen besef van de verzoening: van zonde en genade, van boete en vergeving. En besef van de verlossing: van hoop en vernieuwing. De verkondiging speelt daarin een gewichtige rol. Het krijgt zijn uitwerking en betekenis in een mensenleven en in de gemeenschap. Het leven en het innerlijk worden er door gevormd. Christusprediking is geen ijdele bedrijvigheid, geen lege huls, maar bouwt de gemeente op in het geloof en vormt de menselijke persoon.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen