Wij amuseren ons kapot

Als ergens de veranderingen in de Nederlandse samenleving zichtbaar worden, is het wel in Hilversum, de omroepwereld. Tachtig jaar na de invoering van de publieke omroep loopt het verzuilde bestel op zijn laatste benen, is de zelfstandigheid en de onafhankelijkheid van de omroepen steeds minder zeker. Wie in de jaren zestig en zeventig opgroeide, leefde met een katholieke KRO, een socialistische Vara, een liberale Tros, een protestants-christelijke NCRV en een orthodoxe EO. Veronica, VPRO en AVRO completeerden het geheel.
Die tijd is voorbij, al pogen de omroepen in een veranderende wereld hun profiel herkenbaar te houden. De KRO zocht vorig jaar naar een hedendaagse invulling van de Tien Geboden, de NCRV-voorzitter wilde het begrip protestantisme voor zijn personeel meer invulling geven, terwijl de EO van tijd tot tijd aangeeft dat stellige standpunten over lastige thema's in het verleden niet altijd goed gewerkt hebben.
Hun zendtijd moeten deze omroep al jaren delen met een keur aan commerciële omroepen als RTL en SBS, waarnaar christenen zo schaamteloos keken dat EO-directeur Knevel met uitgaven als De wereld in huis en Doe dat ding dan uit! kwam. Ik signaleer hier dat over deze uitgaven in hervormde kring nauwelijks meer gesproken wordt. Zijn we wel wakker ten aanzien van de media?

TV-avonden
Aanjager van de secularisatie, dat is de televisie zonder meer geweest. Over het aandoen van Gods wapenrusting om niet vatbaar te zijn voor de listige acties van de duivel, moeten we niet al te optimistisch wezen. Na een lezing over het als christen omgaan met de media, vroeg een ambtsdrager (!) onlangs: 'Maar hoe wilt u dan voorkomen dat de tv niet alle avonden aanstaat? Wie heeft het daar nog over?'
Gemiddeld zaten Nederlanders in 2004 drie uur en twaalf minuten voor de televisie. Gemiddeld! In 2003 was dit nog drie uur en zeven minuten. Dagelijks zijn er in een jaar dus zestien miljoen keer vijf minuten bijgekomen, tachtig miljoen minuten. Meer en meer bepalen de media ons leven, ook het gezinsleven, zo dat nog bestaat.
Wel, aan de veelkleurigheid - of is het grotendeels juist meer van hetzelfde? - is nu Talpa toegevoegd, de zender van mediamagnaat John de Mol, gepresenteerd als gezinszender. Dat laatste zouden we zomaar ironisch opvatten, als blijkt dat de start van Talpa gepaard gaat met enige ophef rond het programma Ik wil je kind en verder niets.
Georganiseerde smakeloosheid ten gunste van de kijkcijfers, een andere duiding is er niet voor de twee vrouwen, die uit een groep mannen een donor kiezen, die via kunstmatige inseminatie hen tot het moederschap mogen brengen.
Talpa meldt zelf dat er discussie gaande is 'of het niet wat ver gaat om op een dergelijke manier aan een kind te komen'. Grenzeloze behoefte aan amusement blijft zelfs niet van het leven af. 'Ik loof U, omdat ik op een heel ontzagwekkende wijze wonderbaar gemaakt ben', zo erkent David zijn God. Voor de ogen van tweehonderdduizend Nederlanders werd dit wonder afgelopen woensdag ontheiligd.
Dat mag in Nederland. Het is toch niet te veel gezegd als we menen dat hier het werk van onze Schepper in het geding is?

Strijdbaarheid
Terecht heeft CDA-kamerlid Atsma als eerste stevig in de bus geblazen, de hoop uitsprekend dat er massaal verzet tegen dit 'volstrekt verwerpelijke' programma zou komen. Wie in een door vliegrampen, overstromingen, terrorisme en hongersnood geteisterde wereld vooral amusement wil, denkt niet verder dan het einde van het programma, een bakje pinda's in de hand ... Maar, 'je zult maar het kind van zo'n show zijn', zegt Atsma.
Hoe dat 'massale verzet' vorm kan krijgen?
In de eerste plaats door te beseffen dat ieder die ook maar even naar Talpa kijkt, mede verantwoordelijk voor deze op kijkcijfers drijvende zender wordt. Dat is een even radicaal als noodzakelijk standpunt, gezien onze geestelijke gezondheid.
In de tweede plaats door het laten horen van ons protest, op elke plaats waar mogelijk. Het Eerste-Kamerlid prof. E. Schuurman signaleerde dezer dagen een verlies aan strijdbaarheid onder christenen, een afnemende waakzaamheid in de geestelijke strijd. Inderdaad, het gegeven dat in ons maatschappelijk bestel het christelijk geloof steeds meer teruggedrongen wordt en dat een gedachtegoed dat hier haaks op staat terrein wint, mag niet maken dat wij de handen in de schoot leggen.
Het publieke getuigenis aangaande de heilzame geboden van God stelt onszelf dan wel een paar vragen. Waar protest klinkt tegen een show waarin een vrouw een donor zoekt, is er tegelijk de vraag naar het functioneren van het huwelijk binnen de christelijke gemeente. Want het getuigenis boet enorm aan waarde in, als we zelf niet op de bijbelse toonhoogte spreken en leven inzake huwelijk, gezin en seksualiteit.

Abortussen
In de derde plaats moeten we helder maken dat een tv-programma waarin een spermadonor gezocht wordt, niet op zichzelf staat. Het leven heeft voor ons (eeuwigheids)waarde als een geschenk van God of wij mensen nemen het leven in onze bezoedelde vingers.
Zodra dit Talpa-programma ons slechts de schouders doet ophalen, zullen we ook niet meer schrikken van het aangrijpende bericht dat het aantal abortussen in 2004 is toegenomen, zoals vorige week bekend werd. Uit het jaarlijkse rapport van de Inspectie  voor de Gezondheidszorg blijkt dat in Nederland 33.342 abortussen plaatshadden - een schokkend cijfer!'.
Eert uw vader en uw moeder. Ja, dan moet je wel weten wie je vader ís. Zo groeit het kind op, van wie de moeder in het programma van John de Mol verscheen. Gij zult niet doden en Gij zult niet echtbreken volgen direct op het vijfde gebod, de leefregels uit de hemel, die onderling sterk samenhangen. En wie als christen weet dat tijdens een avondje tv al de geboden van God overtreden worden, kan niet anders dan nauwgezet leven, bewust met de media omgaan.

Christen in de media
Boven deze bijdrage zette ik als kop de titel van een media-boek van de Amerikaan Neil Postman: Wij amuseren ons kapot. Daar is geen woord Frans bij. Het ideaal van de televisie als volksopvoeder is nooit waargemaakt, integendeel, dit medium heeft meegewerkt aan de teloorgang van de Nederlandse moraal. Zelfs een programma dat in het kader staat van de inzameling voor slachtoffers van de zeebeving in Azië, moet een hoog amusementsgehalte hebben. Artiesten vermaken de kijkers, om hen tot een royale gift te.bewegen.
Ooit zei H. Algra, oud-hoofdredacteur van het Friesch Dagblad: Wanneer vele reformatorische christenen weigeren (dat is de meest harde en de meest waarachtige term) zich te abonneren op een Christelijk dagblad, dan kan zulk een dagblad niet bestaan. (...) Nu ziet het er in dit opzicht voor het christelijk dagblad wel heel somber uit. Vooral als we kijken naar wat er op andere terreinen is te registreren. Van de totale bevolking van Nederland , kiest 26 procent voor de basisschool met de Bijbel, 18 procent voor een protestants-christelijke partij, 16 procent voor een christelijke omroep en vijf procent voor een christelijk dagblad.
Woorden die ons mogen stimuleren onze support te geven aan christenen die in gebondenheid aan de Bijbel in de belangrijke mediawereld hun plaats innemen.

Seksualiteit
De uitzending van Talpa heeft ons weer gewezen op de ontwrichtende invloed van de media op ons denken over seksualiteit - niet zonder gevolgen voor het geleefde leven! Als we onze jongeren, ja al de gemeenteleden heilig willen leren leven, laten we seksuele opvoeding niet aan de media over. De vroegere directeur van de EO, drs. L.P. Dorenbos, noemde de tv ooit de nationale hoerenkast. Dat zijn forse woorden, maar we moeten maar eerlijk overwegen of er geen grote kern van waarheid in zit.
De verseksualisering van onze samenleving zien we niet los van de televisie, tot in de reclame toe. Seks en geweld, dat wil het publiek. Deze twee ingrediënten moeten de massa naar programma's en bladen lokken. Een krantenmagnaat zei ooit tegen aankomende journalisten: Als je die erin stopt, word je beslist gelezen. Laten we het geraffineerde in het werk van . de duivel hierin niet onderschatten!
Ongeremd geven de media ruimte aan de behoefte aan steeds sterkere seksuele prikkels. Het gevaar zal daarbij evenzeer zitten in herkenbare erotische programma's als in allerlei soaps, waarin huwelijksontrouw als de gewoonste zaak van de wereld beschouwd wordt. Twee jaar geleden begon een mevrouw uit Hensbroek een landelijke actie tegen geweld en seks op tv. Ze bood de Tweede Kamer een paar duizend handtekeningen aan en merkte op zich niet vrij te voelen in ons land vanwege het geweldige aanbod van geweld en seks. Aandacht van ouders in de opvoeding sneeuwde geheel onder bij de dagelijkse invloed van de beeldbuis. Gelukkig zijn er ook niet-christenen die hierover van zich laten horen.

Neutraal?
In ons omgaan met de media is geen neutraliteit mogelijk. Luthers woord over de boekdrukkunst geldt ook van andere media: een stap ten hemel en een stap naar de hel. De media, die zoveel zegen kunnen geven inzake het doorgeven van het evangelie en toerusting in een leven naar Gods Woord, kunnen mensen ook aftrekken van de dienst aan God. En dan weten we dat het overgrote deel van de media in handen is van niet-christenen. Daarom zeggen we met Spreuken 1: 'De vreze des Heeren alleen zal ons redden van de kwade weg.'

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen