Hoor het Woord

Aan het begin van dit schooljaar verscheen er bij Groen Educatief een nieuwe handreiking voor het godsdienstonderwijs op de basisschool Hoor het Woord. Deze methode is een initiatief van Driestar-educatief. De redactie van deze handreiking bestaat uit mensen die werkzaam zijn op de Pabo en bij de schoolbegeleidingsdienst, de twee poten van Driestar-educatief. Met de titel van de handreiking willen de samenstellers verwijzen naar de aanhef van de profeten: Hoort des Heeren Woord. Het gaat daarbij niet om menselijke woorden, maar om het goddelijk Woord, dat geproclameerd moet worden aan alle mensen, dus ook aan de kinderen. Het laat de hoorder geen ruimte al dan niet zijn oor te lenen. Vanuit dit perspectief moeten de bijbellessen gegeven worden.
De redactie heeft vanuit het onderwijsveld zo’n dertig groepsleerkrachten van de basisschool benaderd om lessen voor deze handreiking te schrijven. Proefversies van de lessen zijn op een honderdtal scholen uitgeprobeerd. Ook gaf een resonansgroep feedback. Dit heeft uiteindelijk geleid tot de handreiking die nu te koop is.

Inhoud
Hoor het Woord wil een eigentijdse aanpak geven, gecombineerd met een traditionele inhoud. De nieuwe handreiking voor de bijbelles op de protestants-christelijke en reformatorische basisschool geeft ruim baan aan de vertelling, maar propageert ook het interactieve leergesprek. Een goede zaak in mijn ogen.
De handreiking kent per groep een aantal mappen voor de leerkracht. Voor de groepen 1 tot en met 3 en de groepen 7 en 8 zijn dat twee mappen. Voor de groepen 4 tot en met 6 zijn dat er vier. Met een map kan men een jaar vooruit. Een map bevat naast een algemene inleiding voorbeelden van te geven lessen.

Richtinggevende uitspraken
In de algemene inleiding geeft de redactie zich rekenschap van richtinggevende uitspraken, doelstellingen, inhouden, leerinhouden en werkvormen. Zo kom ik bij de richtinggevende uitspraken tegen dat er oog moet zijn voor het verleden, onder andere voor de belijdenissen, voor de kerk.
Bij de doelstellingen wordt onder andere genoemd: leerlingen moeten de geboden, geschiedenissen en de daden van God weten en niet vergeten. Dit wordt gedaan, ‘opdat zij hun hoop op God zouden stellen’. De methode beoogt een gedragsverandering bij kinderen teweeg te brengen. God wil dat wij naar Zijn geboden leven, dat we heilig leven voor Zijn aangezicht. Ten slotte beoogt de handreiking dat kinderen toegerust worden om zelf deze verhalen aan het ‘navolgende geslacht’ door te geven.
Dat zijn hoge doelstellingen. Naar mijn mening geeft de handreiking genoeg om te werken aan deze doelstellingen.De handreiking geeft een rooster, zodat door de hele school dezelfde bijbelse geschiedenissen aan de orde komen. Natuurlijk wordt er rekening gehouden met de leeftijd van de leerlingen. De handreiking wil adaptief zijn. Daarbij moet een leerkracht niet alleen oog hebben voor de leeftijd van het kind, maar ook voor zoekende en vragende kinderen, onverschillige kinderen, verdrietige kinderen, twijfelaars en gelovige kinderen. Met de laatste kinderen wordt naar mijn idee in de huidige onderwijspraktijk te weinig rekening gehouden. Kinderen worden opgeroepen zich te bekeren, ‘een nieuw hart aan God te vragen’. De handreiking wijst leerkrachten er op dat er ook gelovige kinderen zijn. Bemoedig kinderen die berouw hebben over hun zonden en een nieuw hart hebben gekregen. Leer hen te leven met God. Leer hun zich te voeden met het Woord. Leer hen om blijvend te strijden, te waken, te bidden. Voorwaar goede zaken om jonge kinderen al mee te geven.

Rooster
De handreiking geeft een rooster waarbij de hele Bijbel, uitgezonderd complexe gedeelten, aan de orde komt. In de groepen 3 tot en met 6 komt het grootste gedeelte van dat rooster aan bod. Groep 1 en 2 volgt een vereenvoudigde tweejaarscyclus. In groep 7 en 8 wordt naast de vertelling extra stof aangeboden. Naast de lessen uit het Oude en Nieuwe Testament is er ook ruime aandacht voor de heilsfeiten. Zo zijn er twee weken uitgetrokken voor vertellingen in de advents- en kersttijd en vier weken voor vertellingen uit de lijdenstijd. Verder geeft de handreiking een aantal themaweken. Zo is er onder andere een themaweek over de zonde. Daarbij komt in iedere groep – natuurlijk op het leeftijdsniveau – aan de orde: openlijke zonde (Manasse), verborgen zonde (rijke jongeling), verlossing van de zonde (roeping van Levi).

Lessen
De lessen zijn gegroepeerd rond weekthema’s. Een week kent vijf lessen. Op maandag wordt er in de groepen 1 en 2 een geestelijk lied, een psalm of een tekst uit de Bijbel aangeleerd. Vanaf groep 3 wordt er ’s maandags een psalm aangeleerd en in groep 7 en 8 komt er regelmatig een vraag en antwoord uit de catechismus aan de orde. Dat laatste moet scholen die zeggen dat zij zich laten leiden door Schrift en belijdenis, aanspreken.
De dinsdag, woensdag en donderdag zijn gereserveerd voor de vertellingen uit de Bijbel. Deze vertellessen kennen steeds dezelfde opbouw: bijbelgedeelte, verwijzing naar ‘Leren en Leven’ (een bronnenboek), doelstellingen, bordschets, introductie, brugzin, vertelling en afsluiting. Een belangrijk deel van de les wordt gevormd door de introductie. De leerkracht krijgt hierbij de suggestie om het hoofdthema concreet te maken. Door middel van een brugzin wordt dan de overstap gemaakt naar de vertelling. De makers van de diverse lessen zijn zich ervan bewust dat de interactie de betrokkenheid van de kinderen sterk verhoogt. In de vertelling krijgt de leerkracht suggesties aangereikt voor het gesprek met kinderen.
De les op vrijdag is ingeruimd voor een verwerking in de groepen 1 tot en met 6. In de groepen 3 tot en met 6 is er ook een aantal vrijdagen ingeruimd voor verhalen uit de zendingsgeschiedenis. In een veertigtal lessen wordt een dwarsdoorsnede gegeven van de zendingsgeschiedenis. In groep 7 en 8 wordt in twee jaar tijd de kerkgeschiedenis behandeld op vrijdag. De handreiking geeft genoeg suggesties om er een boeiende les van te maken.
Naast de vertellingen, die centraal staan, geeft de methode nog andere werkvormen aan. Er is aandacht voor het gesprek, voor het lezen uit de Bijbel in de hogere groepen, voor visuele ondersteuning. Bij dat laatste zijn er voor de kleutergroepen dag- en weekplaten verschenen die aansluiten bij de lessen. Ook worden suggesties gegeven om abstracte begrippen als eeuwig leven ten opzichte van ons korte menselijk bestaan concreet te maken voor de kinderen.

Oproep
Het schoolteam waar ik leiding aan mag geven, is erg blij met deze nieuwe handreiking. Er wordt met veel plezier uit gewerkt. Natuurlijk zijn er zaken die wij anders aan willen pakken, maar daar geeft de handreiking alle ruimte voor. Een van de redactieleden heeft eens opgemerkt: ‘Over zaken als verbond, verkiezing en beloften wordt in onze kring verschillend gedacht. Met name bij de behandeling van de catechismus geeft dat voetangels en klemmen. Je moet keuzes maken. We hebben dat gewetensvol gedaan. Toch zal niet elke school zich direct in de gemaakte keuzes herkennen. Dat hoeft geen bezwaar te zijn om de handreiking aan te schaffen. Het staat elke school vrij om uit Hoor het Woord te gebruiken wat past bij de eigen identiteit’.

Graag roep ik kerkenraden op om christelijke scholen in hun gemeente te wijzen op deze handreiking en er sterk op aan te dringen deze aan te schaffen. Het bezwaar dat scholen naar voren kunnen brengen, is de prijs. Deze bedraagt namelijk € 239,00 per map. Voor een basisschool met 8 groepen betekent dat voor de complete handreiking een bedrag van ruim € 5700,00. Bij een sobere bekostiging van de overheid is dat een hoog bedrag. Maar wat let de kerkenraden om deze scholen tegemoet te komen en bijvoorbeeld de helft van het bedrag voor hun rekening te nemen. Het gaat er toch om dat op onze basisscholen de leerlingen een goed Woord van de Heere God mogen horen.

Voor informatie over presentaties en nascholing kunt u terecht bij Driestar Educatief, F. van Toor, tel. (055) 5066681.

N.a.v. J.F. Bassa e.a. (red.):
Hoor het Woord.
Uitg. Groen-educatief, Heerenveen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen