Wakker geluid over de doop

Tijdens je studieverlof dromen over het onderwerp waar je mee bezig bent, dat overkwam ds. A.J. Mensink, predikant te Driesum, tot voor kort voorganger in de hervormde gemeente te Emst. Dromen hebben de eigenschap dat daarin allerlei onlogische dingen gebeuren. Maar voor genoemde predikant werd het tijdens een nacht vol dromen allemaal helder: ik ben gedoopt in de Naam van de Vader, de Zoon en de Heilige Geest. Ingedompeld in Zijn volbrachte werk; erfgenaam van de genade!
Deze persoonlijke ervaring heeft onze collega mede gedreven om een wakker geluid te laten klinken. Zij die nog zouden twijfelen of de kinderdoop bijbels gezien wel ergens op slaat, worden uit de droom geholpen. Ik zou zeggen: neem en lees! Om de leeslust verder op te wekken, bespreken we hierbij een aantal punten uit deze gemakkelijk leesbare en tegelijk doorwrochte studie, waar niets dromerig meer in zit.

Veelzijdig
Het negenennegentig pagina’s tellende boekje is verdeeld in tien hoofdstukken en wordt afgesloten met een aantal gespreksvragen, eindnoten en vermelding van geraadpleegde literatuur. Je kunt er dus echt verder mee. Als je de stof hebt doorgenomen, word je uitgenodigd er met anderen in en buiten de gemeente over na te denken. Dat laatste kan ook per hoofdstuk. Dus is de opzet van dit veelzijdige boekje uitstekend geschikt voor een studiekring in de gemeente of voor het gesprek in de kerkenraad over de doop. Het zou ook meegegeven kunnen worden aan ‘doopouders’, maar dan wel in combinatie met een doopcatechese, omdat wel enige theologische kennis of interesse wordt verondersteld.
De doop wordt in dit boek geplaatst in het brede verband van de genade, het verbond en het geloof. Bezwaren tegen de kinderdoop worden uitvoerig besproken en geanalyseerd.
De betekenis van het genadeverbond wordt nader belicht. De praktijk van de kinderdoop in de geschiedenis krijgt aandacht.
Pastoraal gaat ds. Mensink in op de vragen die leven bij ouders die hun kindje verloren hebben nog voordat het gedoopt is. Aan het eind wordt de problematiek van overdoop aan de orde gesteld. De kern van de heilige doop wordt weergegeven in de hoofdstukjes zes en zeven: ‘Gedompeld in Jezus’ Naam’ en ‘Namen vol inhoud’.

Geloof en genadeverbond
Na het hoofdstuk over ‘De (on)vanzelfsprekendheid van de kinderdoop’, waarin onder meer de tijdgeest en devaluatie van de doop wordt belicht, volgt een hoofdstuk over het wezen van het geloof en het genadeverbond. De auteur laat hier een bijbels geluid horen. De erfschuld ten gevolge van de zonde van Adam en het geheiligd zijn in Christus komen in helder licht te staan. Het sola fide blijkt ook hier wezenlijk te zijn voor het verstaan van de doop. Het geloof is niet de grond van de doop. De doop is evenals de besnijdenis de verzekering van Gods belofte van vergeving van de zonden en van het nieuwe leven in Christus. Alleen door het geloof kan deze belofte van het evangelie ontvangen worden. De Heilige Geest werkt dit geloof door de verkondiging van het evangelie en versterkt het door het gebruik van de sacramenten.

Diep en rijk
Dopen is diep. De kern van de doop is de doop in de naam van Jezus. Tegelijk is het ook de doop in de Naam van de Vader, van de Zoon en van de Heilige Geest. Wij worden als we gedoopt worden in die drie Namen ondergedompeld. Prachtig en troostvol vertolkt ds. Mensink hier de kerninhoud van de doop, zoals die in de Bijbel wordt voorgesteld. Wie daarover nadenkt, ontdekt hoe ‘nameloos rijk’ de doop is.
Met deze uitleg kom je echt verder en wordt de discussie over het al of niet rechtmatig zijn van de kinderdoop op een hoger, zo niet op het hoogste plan getild. Zowel degenen die de kinderdoop uit gewoonte praktiseren als degenen die daartegen protesteren, worden bij de hand genomen vanuit deze ‘hoogte van het heil’ met nieuwe ogen naar de doopvont te kijken. Alles is geconcentreerd op wat God Drie-enig in de doop van Zichzelf openbaart en schenkt. Dan wil je je kind of de kinderen van de gemeente dit sacrament niet meer onthouden. Het gaat immers om het erfgoed van de genade!

Pastoraal
Dit woord is al een paar keer gevallen, maar is zeker van toepassing wanneer de schrijver ingaat op de nood en het verdriet van ouders die hun kindje jong verloren hebben of nooit levend ter wereld zagen komen. Niet het geloof en nog minder het gevoelen van ouders geeft uiteindelijk de doorslag naar de kant van de enige troost, maar Gods vaste verbond.
Leven uit de beloften van dat verbond geeft meer dan mensen en wij onszelf aan troost kunnen geven. Bijzonder is ook de aandacht voor verstandelijk gehandicapten en ‘verloren zonen en dochters’. De verantwoordelijkheid en betrokkenheid van de gehele gemeente op de gedoopte kinderen wordt hierbij benadrukt.
Concluderend kunnen we zeggen dat dit boekje uitermate geschikt is voor (nadere) bezinning op dit onderwerp. Het biedt handvatten voor gesprek met ‘tegenstanders’ van de kinderdoop, verdieping en troost voor ouders die hun kind hebben laten dopen en voor een ieder die zelf als kind gedoopt is.
Er moet bij het lezen wel hard gestudeerd worden in de Bijbel. Niet alle aangehaalde bijbelteksten acht ik relevant. De teksten uit Johannes 15: 6 (p.60), Romeinen 8 (p.64) en Hebreeën 2:16 (p.75) bijvoorbeeld hebben een andere spits dan door de schrijver wordt gesuggereerd. Maar dat laat onverlet, dat het hier geboden materiaal zeer waardevol is en in brede kring om doordenking vraag. Van harte aanbevolen!

N.a.v. Drs. A.J. Mensink:
Genade als erfgoed. Het bijbelse recht van de kinderdoop. Artios-reeks deel 2 (onder redactie van dr. G. van den Brink, drs. J. Harteman en drs. P.J. Vergunst)
Uitg. Groen, Heerenveen; 99 blz.; € 9,95.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen