Gijs Dingemans Ietsisme.

Sinds enkele jaren is een nieuw woord in zwang gekomen voor moderne mensen die enerzijds geen christen meer willen zijn en ook geen andere godsdienst aanhangen, maar anderzijds toch ook weer niet helemaal niets geloven. Het waren vooral intellectuelen uit de randstedelijke grachtengordel (Marjoleine de Vos, Ger Groot e.a.), die zichzelf als ietsisten gingen aanduiden. Aanvankelijk was die term min of meer als woordgrapje bedoeld, maar geleidelijk aan ging men er steeds serieuzer over spreken. Ietsisten geloven dat er ‘iets’ is dat onze zichtbare werkelijkheid overstijgt, een hogere macht die ons leven en alle dingen draagt, en waarin we bij tijden ook een zekere geborgenheid kunnen vinden. Ze ervaren die goddelijke macht bijvoorbeeld in de ontroering die ze meemaken tijdens de begrafenis van een vriend of bij het luisteren naar de Matthaüs Passion. Ze verzetten zich daarom tegen het kille atheïsme en materialisme, dat het houdt op het platte vlak van de zichtbare en meetbare aardse werkelijkheid. Maar ze verzetten zich evenzeer tegen pogingen om dat ‘iets’ concreter in te vullen, om het te zien als een goddelijke Persoon die deze wereld geschapen heeft en nog onderhoudt. En die misschien ook wel het een en ander van ons mensen vraagt.
Het was een goed idee van Gijs Dingemans, emeritus hoogleraar theologie in Groningen, om de opkomst van dit ietsisme eens aan een nader onderzoek te onderwerpen. Nadat hij uitgenodigd was om eens op een gemeenteavond over het thema te spreken, heeft hij besloten zijn inleiding uit te werken tot het nu voorliggende boek.
Voor wie op de titel afgaat, is de inhoud van dit boek echter zonder meer teleurstellend. Het gaat namelijk niet zozeer over ‘iets’ als wel over alles. De ontwikkeling van de wetenschap, het ontstaan van het christendom, het nieuwe in de boodschap van Paulus, de hedendaagse confrontatie tussen het westen en de islam, de betekenis van dans, muziek en beeldende kunst, de filosofie van Plotinus en Whitehead, de toekomst van de kerk in Nederland – dat alles en nog veel meer passeert in telkens enkele bladzijden de revue. Daarbij wordt de lezer zeker regelmatig getroffen door rake observaties en interessante verbanden die Dingemans vanuit zijn brede belangstelling weet te leggen. Maar op het eigenlijke thema van zijn boek gaat de schrijver nauwelijks in. Ietsisten komen nergens zelf aan het woord, laat staan dat hun ‘geloof ’ geanalyseerd wordt en nagegaan wordt hoe dat zich verhoudt tot het christelijk geloof. Zijn er bijvoorbeeld raakpunten waarbij de kerk vanuit haar missionaire opdracht aansluiting kan zoeken? Of is de gedachte dat christenen alleen maar een aantal dingen méér geloven dan ietsisten misverstandwekkend, omdat zij juist heel iets anders (en op een heel andere manier) geloven? Dat laatste lijkt de auteur in elk geval impliciet te ontkennen, maar de betreffende vragen komen in dit boek helaas nergens echt aan de orde.
In plaats daarvan lijkt het erop dat de auteur de gelegenheid aangegrepen heeft om allerlei private theologische gedachten die hij in eerder werk al ontvouwde nog eens samen te vatten en toe te lichten. Het thema ietsisme bood hem daarvoor kennelijk een handige kapstok. Het lijkt mij echter dat dit thema een diepgaander en meer zelfstandige doordenking waard is.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen