Opnieuw: de vrouw in het ambt

Bij elke bijzondere gelegenheid heb je soms zomaar een dissonant. Als zo’n dissonant ervoeren nogal wat leden van de Gereformeerde Bond de woorden van ds. J.-G. Heetderks over de vrouw in het ambt in zijn toespraak ter gelegenheid van ons honderdjarig bestaan. Wat gebeurt nu? Juist over deze woorden zet de discussie zich voort.

Op 22 april zat de Utrechtse Jacobikerk een lange middag vol, omdat de Gereformeerde Bond in de stad van zijn geboorte het honderdjarig bestaan herdacht. Ons jubileumboek werd als eerste overhandigd aan de preses van de synode – inderdaad een hoge opvatting van de ambtelijke leiding van de kerk, zoals dr. De Leede in Wapenveld schrijft. In zijn toespraak namens de synode riep ds. Heetderks de Gereformeerde Bond op zijn identiteit volstrekt serieus te nemen en de kerk te blijven herinneren aan wat naar eigen verstaan haar roeping is. Met die aansporing in de rug hoopt onze beweging de kerk inderdaad te blijven dienen.

De waarheid van het Woord
De doelstelling van de Gereformeerde Bond spreekt tegenwoordig over ‘verbreiden en verdedigen van de waarheid in de Protestantse Kerk in Nederland’. Daarover ging de eerste inhoudelijke opmerking van ds. Heetderks, toen hij terecht signaleerde dat de waarheid geen ‘omschreven geheel van waarheden is, vastgelegd in belijdenissen – maar dat de waarheid allereerst de persoon van Christus zelf is’. Met deze terechte constatering zijn we er echter nog niet. Want als Christus Zichzelf bekendmaakt als dé Weg, dé Waarheid en hét Leven, geldt voor ons dat we Zijn stem zullen horen en Zijn geboden zullen houden. Het willen staan voor de waarheid is voor de Gereformeerde Bond niet anders dan het willen gehoorzamen aan Hem. In het zorgvuldig luisteren naar Zijn Woord zoeken we elkaar van die waarheid te overtuigen, ook inzake de visie op de vrouw in het ambt.

Tot heil der kerk
Ds. Heetderks zei ook te hopen dat de Gereformeerde Bond ‘niet verstart en aan ooit ingenomen posities eeuwigheidswaarde toekent’. Hij voegde eraan toe daarbij persoonlijk (!) te denken aan de vrouw in het ambt. Juist waar de visie op de vrouw in het ambt niet direct een leerstuk is als de verzoening met God of de rechtvaardiging van de goddeloze, heeft de Gereformeerde Bond zich bij het voortschrijden van de tijd inzake de vragen rond de bijbelse plaats van de vrouw in de gemeente verantwoord.

Dr. H. de Leede borduurt in zijn Wapenveld-column op de woorden van ds. Heetderks voort, waarbij hij ze echter het gezag toekent die ze bij het uitspreken niet hadden: ds. Heetderks wees daarbij niet in zijn verantwoordelijkheid als voorzitter van de synode aan wat nodig is tot heil der kerk – overigens: moeten we die ‘bisschoppelijke’ kant op inzake de actuele bezinning op het ambt? ? – maar sprak juist déze enkele zin als de gereformeerde predikant van Oosterhout. Met een knipoog naar de geschiedenis merk ik namelijk op dat in de studiecommissie van de Gereformeerde Bond die zich in de jaren tachtig onder leiding van ds. C. den Boer breedvoerig heeft beziggehouden met de vrouw en de kerkelijke ambten ook ds. G. de Fijter zitting had, onze huidige vice-preses, die op de herdenkingsbijeenkomst van de Gereformeerde Bond het moderamen ook vertegenwoordigde. Waar De Leede de woorden van ds. Heetderks in een verkeerd kader plaatst, lijdt de argumentatie van zijn betoog aanzienlijke schade.

Inschakeling van de vrouw
Blijft over het inhoudelijke punt, waar dr. De Leede opmerkt dat ‘steeds meer aanstaande jonge predikanten inhoudelijk-theologisch en spiritueel passen in een brede range van GB-gemeenten die zich door het standpunt inzake de vrouw in het ambt in een spagaat voelen zitten’. Ik erken dat hier een spanningsveld ligt, waar mensen hun leven aan God willen toewijden, zich verbonden weten met het belijden van de kerk der eeuwen, maar voor wie ‘de vrouw in het ambt’ geen item meer is. Dr. De Leede spreekt in dit verband over een kloof tussen de gestolde kerkelijke praktijk en de maatschappelijke ontwikkelingen.
Niettemin lijkt het mij níet tot heil voor de kerk als we dit spanningsveld opheffen, omdat het geen spanning is die de Gereformeerde Bond geïntroduceerd heeft, maar die we in ons leven tegenkomen bij een zorgvuldig luisteren naar de Heilige Schrift. Dan is dit onderwerp geen losse zwerfsteen, maar zien we een verband met het denken over schepping en evolutie, over homoseksualiteit, over de blijvende waardering van de rustdag – tal van thema’s die laten zien dat het evangelie niet naadloos aansluit bij het dominante denken in een bepaalde tijd.
Mijn vragen aan dr. De Leede zijn daarom: Hebben we niet met meer te maken dan met de theologische integriteit van jonge vrouwelijke studenten? Waar blijft de zeggenschap van het Woord en de leiding van de Heilige Geest in de binding van ons geweten aan het spreken van de Schrift, ook als hiermee ónze persoonlijke verlangens gekruisigd kunnen worden? En doet u recht aan de Gereformeerde Bond als u over gestolde kerkelijke praktijk spreekt? Immers, waar het al genoemde studierapport Man en vrouw in bijbels perspectief. Een bijbels-theologische verkenning van de man-vrouwverhouding met het oog op de gemeente in 1986 pleitte voor een brede inschakeling van de vrouw in het werk in de gemeente, hebben we het effect daarvan de afgelopen jaren gezien. In dat rapport is verwoord dat vrouwen mede gearbeid hebben in de dienst van het evangelie, vanuit de door de Heilige Geest ontvangen genadegaven.

De tijd bijhouden?
‘Wie de beweging van de tijd niet op tijd verstaat, wordt door de tijd ingehaald en zal aan de tijdgeest ten onder gaan’, schrijft dr. De Leede. Wel, de Gereformeerde Bond pretendeert niet de tijdgeest bij te kunnen houden. Beducht zijn we eerder door met de cultuur te trouwen, met als gevolg dat we morgen het kleed van de weduwe dragen (H. Berkhof ). We wijzen hierbij op de vier jaar geleden verschenen dissertatie van K.K. Lim, getiteld Het spoor van de vrouw in het ambt, die de besluitvorming inzake de vrouw in het ambt in de Hervormde Kerk en de Gereformeerde Kerken in kaart gebracht heeft. Inzake de hervormde besluitvorming in de jaren vijftig en zestig stelt hij vast dat praktische en contextuele argumenten de boventoon voerden, terwijl principiële argumenten sterk gerelativeerd werden. Het beleid van de Gereformeerde Bond inzake de vrouw in het ambt heeft daarom niets te maken met een niet verstaan van de tijd, maar met het verstaan van de Schrift, ook als dit haaks staat op de geest van onze tijd. Ik vind het daarom veel te kort door de bocht van dr. De Leede als hij genoemd rapport uit 1986 een inhoudelijke inhaalslag noemt, die nu om een vervolg vraagt. De bijbels-theologische gegevens, die na een zorgvuldig bestuderen van de bredere verbanden van de Schrift zijn verwoord, zijn voor ons niet weerlegd. De christelijke gereformeerde nieuwtestamenticus J.P. Versteeg noemde het rapport als exegetische studie ooit het beste wat er op dit gebied verscheen. Op grond van deze studie kunnen we niet anders concluderen dan dat de vrouw niet geroepen is ‘tot regeer- en leertaken, waarin het leidinggevend en gezaguitoefenend karakter zonder meer duidelijk is’. Let op het woord roeping, een begrip dat een antwoordkarakter in zich draagt. Als de preses van de synode de Gereformeerde Bond als preses vraagt zijn identiteit in te brengen, moet hij enkele alinea’s later op persoonlijke titel niet toevoegen dat we een verstarde visie op de vrouw in het ambt hebben. Neem je de ander dan serieus?

Bijgaand artikel verschijnt ook in het Centraal Weekblad van deze week.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen