Kerken in de hofstad

Hervormd-gereformeerd Den Haag trekt zondags naar de Laan van Meerdervoort, alsof het altijd zo is geweest. Maar 10 jaar terug hadden ze niets met de Bethlehemkerk. En 25 jaar geleden moest de gemeente worden opgeheven, als niet die 40.000 gulden in de collectezak was gestopt. De hand van God in Den Haag.

De Haagse hervormde gemeente kende begin vorige eeuw twee stromingen: te onderscheiden in: de ethische en de confessionele richting. De stad kreeg in 1920, met de komst van ds. W. Bieshaar, voor het eerst een predikant van hervormd-gereformeerde signatuur. Hij was beroepen in wijk 4/5, de centrumgemeente rond de Nieuwe Kerk aan het Spui. Ds. Bieshaar diende de gemeente vier jaar, tot hij in 1924 benoemd werd tot directeur van de Gereformeerde Zendingsbond.
Zijn opvolger, ds. S. van Dorp, preekte een klein jaar later intree. Hij bleef tot aan zijn emeritaat in 1940. Al snel werd de vacature weer vervuld. Net voordat de oorlog uitbrak, in april 1940, werd ds. K. van der Pol bevestigd. Maar deze vertrok zo’n anderhalf jaar later alweer.
Op 28 november 1943 werd ds. H. Talsma als predikant van de centrumgemeente bevestigd. Hij ontving een bijzondere opdracht, te weten de pastorale zorg voor de hervormd-gereformeerde gemeenteleden over de gehele stad. De Nieuwe Kerk werd zijn wijkkerk, terwijl vanuit het gebouw Elim aan de Hooigracht in de week activiteiten werden ontplooid.

Tweede predikant
In 1946 werd een tweede predikantsplaats van hervormd-gereformeerde signatuur gesticht. Om plaats te maken voor deze predikant ging ds. Talsma in april 1947 naar wijk 8/9. De gemeente ging gebruik maken van het gebouw Uw Koninkrijk Kome, gelegen aan de Koningin Emmakade. In dit gebouw werden ’s zondags kerkdiensten gehouden, terwijl er op doordeweekse dagen catechisaties werden gegeven en wijk- en gemeenteavonden, jeugdwerk en vergaderingen plaatsvonden.
Ds. P. van den Berg, die op 26 oktober 1947 als tweede predikant van hervormd-gereformeerde richting bevestigd werd, kreeg de wijk rondom de Nieuwe Kerk als werkterrein. Omdat deze predikant na verloop van tijd qua kerkelijke ligging opschoof, ging de tweede predikantsplaats voor het hervormd-gereformeerde deel van de Haagse hervormde gemeente verloren. Het was de gewoonte dat predikanten in alle kerkgebouwen van hervormd Den Haag preekten, maar vanaf ongeveer 1960 zouden ze alleen nog maar in het kerkgebouw van de eigen wijkgemeente voorgaan. Alleen ds. Talsma bleef in verband met zijn bijzondere opdracht door de gehele stad rouleren. In die tijd werden in veel wijkgemeenten ook de avonddiensten wegens gebrek aan belangstelling afgeschaft. In 1971 konden de hervormd-gereformeerde diensten daarom van Uw Koninkrijk Kome naar de Regentessekerk verplaatst worden. Nadat besloten was dit laatste gebouw af te breken, verhuisde wijk 8/9 met ds. Talsma in 1973 naar de Grote Kerk.

Bezuinigen
Vanwege de slechte financiële situatie van hervormd Den Haag moesten in 1975 forse bezuinigingen worden doorgevoerd en stond het voortbestaan van de hervormde wijkgemeente met de bijbehorende predikantsplaats ter discussie. De kerkenraad koos voor het behoud van de predikantsplaats, ook na het emeritaat van ds. Talsma. Maar de geografische wijkgemeente moest worden losgelaten. Er werd een kerkenraadscommissie ingesteld, die onder de centrale kerkenraad van de Haagse hervormde gemeente ressorteerde, en als kerkgebouw werd de Marcuskerk toegewezen, aan de rand van de stad.
Een ander gevolg was dat een nieuwe gemeente moest worden opgebouwd.
Geografische leden waren er immers niet meer. Men beschikte alleen over een kerkgebouw met veel achterstallig onderhoud. Gemeenteleden knapten het gebouw op.
Op 1 mei 1977 ging ds. Talsma, na bijna 34 Haagse jaren, met emeritaat. Hij bleef werkzaam als bijstand in het pastoraat tot de komst van zijn opvolger. Er brak een tijd van grote zorg voor de gemeente aan. Allereerst om de vacature vervuld te krijgen, maar ook om financieel rond te komen. De eerste jaren werd het tekort door de centrale kerkvoogdij aangevuld. Maar na zes jaar verlangden de centrale organen dat de Marcuskerkgemeente zou aantonen dat men ook in financieel opzicht bestaansrecht had. Op dit cruciale moment werd de gemeente op wonderlijke wijze geholpen. Het in dat jaar ontbrekende bedrag van 40.000,00 gulden werd na een kerkdienst in twee bundeltjes in een collectezak aangetroffen.

Bethlehemkerk
De gemeente bleef bijna vijf jaar vacant. In 1982 nam ds. L.Wüllschleger het beroep  naar  Den Haag aan. De tien jaar dat ds. Wüllschleger predikant was werd gekenmerkt door het breder maken van de basis, het vormgeven en opbouwen van de gemeente. Hij vertrok in 1992 naar Middelburg. De gemeente was inmiddels in omvang verdubbeld.
Na een vacaturetijd van slechts enkele maanden kon ds. J. van der Meijden op 23 augustus 1992 als zijn opvolger worden bevestigd. Tijdens diens ambtsperiode werd opnieuw met het herstructureren van de Haagse hervormde gemeente begonnen en ‘verhuisde’ de gemeente in september 1995 naar de Bethlehemkerk aan de Laan van Meerdervoort. Een gemeentelijk monument dat in de jaren zeventig, de tijd van de grote saneringen, ternauwernood gered was van de slopershamer.
Voor de gemeente was deze verhuizing ingrijpend. Ze had twintig jaar de Marcuskerk als gebouw gehad en moest nu aan de andere kant van de stad gaan samenkomen. Toch bleef de gemeente bijeen en kwam er zelfs kort na de verhuizing verdere groei.
Ds. Van der Meijden vertrok in 1997 naar Harderwijk.
Sinds 25 oktober 1998 is dr. P.J. Visser aan de Bethlehemkerkgemeente verbonden. Het begin van de periode van ds. Visser stond vooral in het teken van het zorgen voor een goede verankering van de gemeente in de nieuwe omgeving. Sinds 2005 is ook een missionair werker van de IZB aan de gemeente verbonden. Moedgevend zijn de resultaten, die op velerlei gebied geboekt worden.

Bijzondere aard
Na de landelijk fusie van 2004 werden de Haagse en Loosduinse hervormde gemeenten samengevoegd en vervolgens met de Gereformeerde Kerk van Den Haag gefuseerd. Sinds die datum is de Bethlehemkerkgemeente een wijkgemeente van bijzondere aard van de Protestantse Gemeente te ’s-Gravenhage, die uit achttien wijkgemeenten bestaat. Ook met deze status is de gemeente bij het geheel van de Haagse protestantse gemeente betrokken. Zo heeft een tweetal ambtsdragers uit de Bethlehemkerk-gemeente zitting in het college van kerkrentmeesters en was een ander assessor van de algemene kerkenraad.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen