Meer dan David en Jonathan

Je hebt iemand nodig
Stil en oprecht
die als het erop aan komt
voor je bidt of voor je vecht
Pas als je iemand hebt
die met je lacht en met je grient
dan pas kun je zeggen:
'k heb een vriend

Deze regels heeft Toon Hermans over vriendschap gedicht. De Limburgse conferencier heeft velen met deze omschrijving een dienst bewezen. Misschien is het lied van de Volendamse volkszanger Jan(tje) Smit bij de huidige generatie wat bekender: 'k heb vrienden voor het leven, gesteund door lief en leed.
Onder ons komen wellicht als vanzelf de regels op:
'Welk een vriend is onze Jezus,
Die in onze plaats wil staan' of
'Als soms vrienden ons verlaten,
gaan wij biddend tot de Heer'.
Hoe zit het met de vriendschap van Jezus?

David en Jonathan
In de geschriften van het Oude Testament komt regelmatig vriendschap voor tussen twee mensen die op voet van gelijkheid met elkaar omgaan en elkaar op basis van gelijkwaardigheid bejegenen. De praktische invulling zien we bij David en Jonathan. Zij demonstreren de waarde, kracht en taaiheid van vriendschap. Ze gaan voor elkaar door het vuur.
Door dik en dun blijven zij elkaar trouw. Zij voeren vertrouwelijke gesprekken, wisselen diepste gevoelens uit en weten zichzelf voor de ander weg te cijferen. De innige verbondenheid kan tegen een stootje.
Na het heengaan van zijn vriend in de strijd tegen de Filistijnen, de aartsvijand van Israël uit David zijn verdriet in een ontroerend klaaglied, waarin hij Saul en Jonathan beminden noemt. Hij klaagt: 'Ik ben benauwd om u, mijn broeder Jonathan. U was mij zeer lieflijk; uw liefde was mij wonderlijker dan liefde van vrouwen.' (2 Sam. 1:26).

God en mens
De vriendschap tussen God en mens ligt op een ander vlak en is onvergelijkbaar met de vriendschap tussen mensen. Slechts één keer wordt een vergelijkend woord gebruikt om de relatie van God met de mens in de vriendensfeer te plaatsen: 'En de HEERE sprak tot Mozes van aangezicht tot aangezicht, zoals een man met zijn vriend spreekt.' (Ex. 33:11) In zeer vertrouwelijke omgang maakt God aan Mozes Zijn wil bekend en voert Hij een gesprek met hem. Een grondig lezen en onderzoeken van dit woord geeft vertroostend inzicht: het initiatief komt van de God van het verbond, Hij buigt Zich over Mozes heen en Hij bepaalt het gesprek. De toon wordt door Hem gezet. De knecht van God keert de verhoudingen niet om. Dat zou hij doen als hij zou zeggen: 'Ik sprak met God als een man met zijn vriend spreekt. Ik noem God mijn Vriend.' De heiligheid en de heerlijkheid van God imponeren hem. Hij weet van het wonder dat God tot Hem afdaalt, Zich over hem heen buigt en Zich voor hem verstaanbaar maakt. De knecht van God, die Mozes was, heeft uit Gods mond de voorschriften ontvangen voor de omgang tussen de Heilige Israëls en het volle In de oudtestamentische offerdienst gaf God aan Zijn volk de regels voor het verkeer en de gemeenschap met Hem. Geen gemeenschap buiten het bloed om.

Vriend, waartoe bent u hier?
Het Nieuwe Testament houdt dit getuigenis vast en zet dit voort. Er komt nog meer openbaar van de vriendschap van God. Aan Jezus worden verwijten gemaakt. Hij wordt er door Zijn tegenstanders van beschuldigd een vriend van tollenaren en zondaren te zijn. Er spreekt verachting uit hun aanklacht. Zij bedoelen het negatief, maar worden zonder dat ze dat wilden evangeliepredikers. Wie is er zo toegankelijk als Jezus? Met Wie is Hij te vergelijken? Het initiatief tot en het openbaren van die vriendelijkheid komen uit Hem voort. We mogen de zaak niet omdraaien en op zijn kop zetten.
Tijdens de afscheidsgesprekken voor de gevangenneming krijgt Jezus' liefde tot de discipelen een nieuwe dimensie: Hij noemt hen vrienden. Niet lang daarvoor had Hij al gesproken in de discipelkring: 'Lazarus, onze vriend, slaapt.' (Joh. 11:6) In het donker van Gethsemané geeft de Heere Jezus opnieuw een lichtend voorbeeld van Zijn zondaarsliefde: 'Vriend, waartoe bent u hier?', uitgesproken tegen de verrader.
Het meest uitgebreid laat Jezus zich uit op weg naar Gethsemané. Hij laat ons in Zijn hart kijken, in Zijn liefdeshart, in Zijn middelaarshart. 'Niemand heeft een grotere liefde dan deze, namelijk dat iemand zijn leven geeft voor zijn vrienden. U bent Mijn vrienden, als u doet wat Ik u gebied. Ik noem u niet meer slaven, want een slaaf weet niet wat zijn heer doet; maar Ik heb u vrienden genoemd; omdat Ik u alles wat Ik van Mijn Vader gehoord heb, bekendgemaakt heb.' (Joh. 15:13-15) Wie noemt nu wie vriend? Het zijn niet de discipelen die Jezus gemakkelijk en vlot vriend noemen. Het komt van één kant, van Zijn kant. De woorden: 'Ik heb u vrienden genoemd' laten ons dat ondubbelzinnig weten: Hij is het die met deze naam Zijn liefde en genade openbaart. Waarom de nadruk op deze lijn zo sterk gelegd? Omdat het een wonder is en moet blijven. Deze erenaam 'vriend' meet niemand zich aan en is door niemand verdiend. Het is een genadetitel, die Christus aan hen verleent. Het is een naam die ons stil maakt. Met een variant op de regel uit het gedicht Bekering van Gerrit Achterberg: Maar Gij hebt, o Christus, een nieuwe naam genoemd: Vriend. In het Grieks lezen we erin het aspect van 'houden van'.

Jezus' offer
We dalen nog dieper af. Met de vriendschapsbetuiging en -betoning bij uitstek - 'Niemand heeft een grotere liefde dan deze, namelijk dat iemand zijn leven geeft voor zijn vrienden' - geeft Christus een voorschot op Golgotha. Dit evangeliewoord wordt zichtbaar aan het kruis. De vriendschap van God in Christus is niet goedkoop of oppervlakkig. Het heeft Hem Zijn bloed gekost. Zonder bloedstorting geen verzoening. Zonder het kruis geen vriendschap.
Zonder Golgotha geen vrede.
Zonder het offer van Jezus geen verlossing.
Zonder het Lam geen gemeenschap met God.
Zonder Hem kon het nooit weer goed worden.
Kun je nog meer zeggen dan dit? Behoort dit evangelie niet tot de kern van het handelen van God? Laten we trachten eerlijk met onszelf en Gods woord om te gaan. Zijn wij van die trouwe vrienden van God? Zijn wij nu zo vriendelijk voor de Heere? In het paradijs hebben wij eenzijdig de vriendschap verbroken. Ook dat verbond berustte touwens op genade en scheppingsliefde. Het was echt goed voor de zondeval. Tussen mens en God, tussen mensen onderling. Sinds de breuk zijn wij vijanden geworden. De onverdiende goedheid stroomt uit het evangelie van de Kruiseling van Golgotha. Christus is voor ons gestorven, toen wij nog zondaars waren. Toen wij vijanden waren, zijn wij door de dood van Christus met God verzoend.
Golgotha de basis van de vriendschap voor vijanden, het kruis als symbool van vrede, Jezus Die de schuld en onze verlorenheid hoog opnam en Zich gaf in de openlijke manifestatie van vriendschap. Zonder Christus' offer is verzoening van een zondaar met God onmogelijk. Door Zijn striemen is er genezing. De gemeenschap met God maken wij stuk. Jezus herstelt deze. Met minder dan Christus' bloed kunnen wij niet voor God bestaan, maar meer hoeft niet en mag niet.

Blijde verrassing
Bij oppervlakkige beschouwing komt het evangelie in de sfeer van het gewone terecht. Die oude buurcollega, meer dan twee keer zo oud als ik was, zei het treffend:
'Het wonder is eruit. Als het wonder eruit gehaald wordt, is het evangelie zo vlak.' De les bleef mij bij. Zijn woorden hebben zich in mijn herinnering vastgehaakt en vastgezet. Met diepe verwondering en in blijde verrassing horen we het aan: 'Ik noem u mijn vrienden.'
Onder de vele psalmregels zijn er een paar die ons de genegenheid en vriendschap van Zijn kant in het bijzonder laten bezingen: 'Gods vriendelijk aangezicht heeft vrolijkheid en licht.' 'De Heer is goed en vriend'lijk en weldadig.' Onder het zingen richten we het oog van het geloof op het kruis en de Gekruisigde met de woorden: 'Hij is het Die ons Zijn vriendschap biedt.' En ik mag en leer dat gelovig aanvaarden. De Heere Jezus was en is een vriend van hoeren, tollenaren en zondaren. David kon niet bij Jonathan zijn in het uur van zijn dood. De meerdere David laat hen die Hij Zijn vrienden noemt ook in het dal van de schaduw van de dood niet in de steek.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen