Niet ouderwets, wel stevig

Ik herinner me dat we op de tienerclub Johannes 5 lazen, over de genezing van de lamme in Bethesda. Het deed me gewoon pijn om te merken dat de jongen die de beurt had nauwelijks door had wat in deze verzen beschreven wordt. Hij las geen Bijbel, hij las zeventiende-eeuws Nederlands. Toen hij al een paar keer 'bed deken' gelezen had, onderbrak ik hem: 'Er staat beddeken, dat betekent bedje.' Waarop hij reageerde met: 'Waarom gebruiken ze dan zo'n gek woord?'
Als ik aan dat soort situaties terugdenk - en ze waren er vele - ben ik erg blij met het initiatief van de Herziene Statenvertaling (HSV). Het beddeken is hier gewoon ligmat geworden. En toen ik Johannes 5:1-I5 onlangs voor het eerst in de HSV las, trof het me dat de geschiedenis ook voor mezelf dichterbij kwam. Op de een of andere manier zag ik de genezen man ánders opstaan dan voorheen. Waar hij in mijn voorstelling vroeger plechtig wegwandelde, liep hij nu het gewone leven in (vers 8). Kortom, de HSV is voor mij niet maar een optie voor het jeugdwerk, het is beslist nodig dat ze hier de Statenvertaling (SV) vervangt (en wat mij betreft ook op de preekstoel) .

Aanbevelen
Voordat ik verderga, moet ik bekennen dat ik niet kan beoordelen of de HSV in vertaal-technische zin overal de juiste beslissingen neemt. Daarvoor heb ik eenvoudigweg niet de deskundigheid. Ik bekijk haar dus vooral als iemand die ernaar verlangt om God te ontmoeten in Zijn Woord en die ook graag jongeren daarbij wil helpen. Zeker ook wat dat laatste betreft, zijn mijn ervaringen positief. Als ik bijvoorbeeld met tieners Psalm 131 moet lezen, heb ik niet de neiging om de Nieuwe Bijbelvertaling (NBV) erbij te pakken. De HSV is hier erg mooi en heel wat duidelijker dan de SV.
Dat het goed is om de vertaalprincipes van de SV hoog te houden, bleek me onder meer toen ik een bijbelstudie moest schrijven over Psalm 51. De grondtekst gebruikt hier verschillende woorden voor zonde(n), maar in de NBV zijn die verschillen niet meer zichtbaar.
Voor bepaalde bijbelstudies is het dus gewoon nodig om uit te gaan van de SV. De HSV biedt wat dat betreft mogelijkheden die er vroeger niet waren - eenvoudigweg omdat de SV bij sommige passages weliswaar erg betrouwbaar was, maar voor jongeren ook onleesbaar.
Als HGJB zullen we het gebruik van de HSV dus zeker aanbevelen. Jeugdleiders hoeven zich met de HSV niet verlegen te voelen - iets wat ze met de SV vaak wel deden; die had voor veel jongeren namelijk het imago ouderwets te zijn. Maar de HSV is niet ouderwets, ze is gewoon stevig.

Vergenoegd
Ik vraag me wel af of het de HSV helemaal zal lukken om de NBV overbodig te maken. De stevigheid van de HSV zal voor een aantal jongeren een belemmering blijven. Ik kan me voorstellen dat ze dan toch de voorkeur geven aan de NBV, die (om een modewoord te gebruiken) qua taalveld toch 'strakker' overkomt.
Bovendien heb jk de indruk dat de HSV soms wel wat verder mag gaan in het omzetten naar hedendaags Nederlands. Om een voorbeeld te noemen: onlangs hoorde ik een collega een bijbelstudie houden over Filippenzen 2:5vv.
Ook ik zou in dat geval van de NBV zijn uitgegaan, omdat de HSV hier nog steeds de voor jongeren onbegrijpelijke uitdrukking 'als roof beschouwen' gebruikt. Het kan best dat de NBV hier niet correct is - dat kan ik niet beoordelen - maar het lijkt me dat de HSV hier dan (alsnog?) een beter alternatief moet bieden.
Wat dat betreft staat het project nog wel voor een grote uitdaging. De bijbelboeken waar de SV het meeste te wensen overlaat, moeten tenslotte nog komen.
Onlangs kwam ik weer zo'n gedeelte tegen: het lied van Debora in Richteren 5. In de HGJB-vakantieliturgie van deze zomer komt dit gedeelte voor - in de NBV, want de SV is hier nauwelijks te begrijpen. En zo zijn er veel meer gedeelten die van de HSV-vertalers veel wijsheid zullen vragen - en misschien ook wel moed, om in vertrouwen op Gods leiding gebruik te maken van nieuwe inzichten.
Overigens, ik zal de mij vertrouwde SV soms wel missen. Dat merkte ik bijvoorbeeld toen ik Filippenzen in de HSV las. Ik vind het mooier om 'vergenoegd te zijn in hetgeen ik ben' dan 'tevreden in de omstandigheden waarin ik verkeer' (Filipp. 4:11). Maar dat neemt niet weg dat ik uitzie naar de volledige HSV. Met wat er nu is, ben ik zeer tevreden - of zo u wilt: vergenoegd!

Eind vorig jaar verscheen 4e tweede deeluitgave van de Herziene Statenvertaling (HSV). Ze bevat het complete Nieuwe Testament en een aantal boeken van het Oude Testament. Eind 2009 wordt een complete uitgave verwacht. Zie ook www.herziene statenvertaling.nl

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen