Respect voor je lezers

Nederland is nog altijd gezegend met twee christelijke landelijke kranten, ND en RD. Het is goed de waarde daarvan te zien en dit positieve gegeven als inzet van dit artikel nog eens te onderstrepen. Je zou zes dagen in de week een krant in huis krijgen die zich niet wilde laten gezeggen door het Woord van God, zowel in de advertentiekolommen - inclusief de kleine advertenties die nodigen tot hoererij - als in de pagina's van de redactie. Zou de teloorgang van het christelijke leven dan niet nog harder gaan? Omdat de invloed van de media voortdurend toeneemt, blijft een christelijke krant voor de informatie in en vorming van gezinnen en alleenstaanden van waarde.
In een tijdperk van digitalisering, van oppervlakkige, bij treinstation of benzinepomp gratis te verkrijgen kranten mag de kerk de christelijke pers steunen. Het behouden blijven van een leescultuur, waarin de krant het wereldgebeuren in het licht van Gods openbaring wil duiden, is van betekenis voor de opbouw van de christelijke gemeente. In die zin is gepaste aandacht hiervoor op bijvoorbeeld het huisbezoek goed verdedigbaar. Boekenkast en krantenbak zijn immers een graadmeter voor het geestelijk klimaat binnenshuis. Zonder zich met één bepaald blad al te zeer te verzwageren, zal het kijk-, luister- en leesgedrag van de gemeente daarom op bepaalde tijden aan de orde moeten komen, tijdens huwelijkscatechese, catechismusprediking of elders. En waarom zou op de zondag voor de lijdende kerk op de kansel niet gezegd mogen worden dat de krant die geen aandacht geeft aan de vervolgde christenen, onze steun niet verdient?

Wat nieuws is
Ook de kerk zelf is goed af met christelijke periodieken die aandacht geven aan wat er in de kerk omgaat. Helaas is de op de kerk gerichte aandacht van dagblad Trouw de afgelopen tijd gereduceerd tot algemene aandacht voor religie. Dat RD en ND de kerken wel volgen en hierin zelfs veel menskracht investeren, is van belang, omdat de kerken de media nodig hebben om met hun boodschap voor het voetlicht te komen. Hier dient de spannende vraag zich aan wat 'nieuws' is.
In het laatste nummer van Woord & Dienst uit ds. J.W. Scheltens zijn ongenoegen over het feit dat het Radio1 journaal op dezelfde middag melding maakte van de vervuiling van het zwembad op een christelijke camping in Onstwedde - de zwemmers hadden geen zin om dertig meter naar het toilet te lopen - en de bommelding en het wapenbezit van een orthodoxe dominee. Zo willen en zo moeten kerkmensen niet in het nieuws komen.
Toch heeft het zeker een functie, als de kerk hierover op sobere wijze wel bericht. Het laat niet alleen zien dat de kerk nooit uit heiligen zal bestaan, maar kan mensen ook van het kwaad weerhouden. Elke dominee die doorzet in een niet geoorloofd contact met een andere vrouw of de Belastingdienst bewust om de tuin leidt, weet nu eenmaal dat hij op zeker moment in de krantenkolommen zal staan en gespreksstof voor verjaardagen is. Als publieke figuren geschorst worden, moet de pers daarover nu eenmaal berichten. Die berichtgeving is niet in tegenspraak met de aansporing vanuit Heidelberg om de eer en het goede gerucht van mijn naaste zoveel mogelijk te bevorderen (antwoord I112 van de catechismus). Want feiten blijven feiten.

Verkeerde beeldvorming
Dat ook een krant een verkeerde inschatting kan maken, zal waar zijn - en we raken hier aan de aanleiding tot deze bijdrage. Dat is de door het Nederlands Dagblad geschapen verkeerde beeldvorming ten aanzien van wat ds. Kamphuis bij zijn terugtreden als voorzitter van de Gereformeerde Bond over de kerkscheuring zei.
Binnen de ruimte van het vraaggesprek met De Waarheidsvriend noemde onze oud-voorzitter kerkfusie en kerkscheuring 'een fors dieptepunt', waarvan je 'breuken in de gemeenten blijft voelen en meedragen'. Tevens gaf hij aan voortdurend een diepe teleurstelling te ervaren over het feit dat de kerk de mogelijkheid schiep andere dan huwelijkse relaties te laten zegenen.
Wat de gemeenten betreft zei hij allereerst dat de gemeenten opnieuw een balans' moeten vinden, een nieuw evenwicht. Ook in gemeenten die fors gescheurd zijn, waardoor allerlei krachten los kunnen komen, is het nodig 'in het gereformeerde spoor te blijven gaan'. Als bijkomend effect van de scheuring werd vervolgens genoemd dat 'er in sommige gemeenten ruimer geademd kan worden. Geloof dan net ontkiemde, kreeg soms geen kans, het werd gewantrouwd en kon zich soms niet ontwikkelen. Je ziet nu soms rond avondmaalsvieringen dat er iets uitkomt dat blijk geeft van opbloeiend geestelijk leven, waar in het verleden een sluier over lag.'

Ruimte voor inbreng
Dit alles lijkt me een voorzichtig geformuleerde, maar ook terzake analyse. Er zijn immers diverse gescheurde gemeenten bekend waar het kerkbezoek en de deelname aan de catechese weer is toegenomen. Er zijn gemeenten waar dankbaarheid is, omdat ze weer betrokken is bij een kerkelijke zendingsorganisatie als de GZB. Ds. H.J. van Kapel uit Waspik schrijft dit in het juninummer van regiobulletin van het dienstencentrum voor Noord-Brabant en Limburg met deze woorden: 'Mensen die jarenlang nauwelijks meededen in hun gemeenten, ervaren nu ruimte voor hun inbreng. Nieuwe ambtsdragers nemen verantwoordelijkheden op.'

Schaduwzijde
Welnu, wie het vraaggesprek met ds. Kamphuis als geheel leest en wat hij als 'bijkomend effect' verwoordt, is verbaasd dat het Nederlands Dagblad boven een driekoloms bericht de kop plaatst 'G.D. Kamphuis: bloei na de kerkscheuring'. Het geheel van het vraaggesprek en het kader waarbinnen deze opmerkingen werden gemaakt, krijgen geen enkele plaats! Terecht dat ds. Kamphuis twee dagen later in deze krant liet opnemen zich niet te herkennen in de selectie van citaten en de presentatie van dit vraaggesprek. De kop noemde hij een vertekening van de werkelijkheid.
Was het hierbij maar gebleven! Weer twee dagen later plaatst de redactie van het ND een vraaggesprek met de hersteld hervormde ds. W. van Vlastuin, waarbij ze er geen blijk van geeft de inhoud van het ingezonden stuk begrepen te hebben. Aan ds. Van Vlastuin wordt - zo'n suggestieve insteek dient toch echt nergens toe! - gevraagd: 'U behoort tot de hersteld hervormden: had u niet veel eerder moeten vertrekken om zo'n opbloei mogelijk te maken?' Deze antwoordt door te vertellen dat christelijke gereformeerden hem inmiddels lieten weten er de suggestie 'Liever kwijt dan rijk' in te lezen. Kijk, zo wordt een uit het verband gerukte zin verder gebruikt om karikaturen in stand te houden en de tweedracht te verhogen. Wie er nog iets van chrîstelijke journalistiek in ziet, mag het zeggen. Hier raken we aan de schaduwzijde van de christelijke pers.

Redactiestatuut
Ds. A. Vlietstra gaat echter nog even door. In het laatste nummer van het hersteld hervormde Kerkblad wil hij enige feitelijkheden (!) doorgeven. Hij doet dat onder het kopje 'de dankbaarheid van ds. Kamphuis'. Helaas, ook hij doet alsof het Ingezonden stuk niet geweest is, alsof hij geen kennis kon nemen van de hele inhoud en de teneur van het artikel in De Waarheidsvriend, maar geeft na het citaat van ds. Kamphuis een uitspraak van ds. G.J. Wisgerhof door, de voorzitter van de Commissie van Bijzondere Zorg, die ooit in Trouw opmerkte dat er aan 1 mei 2004 'ook een zonnige kant' zit en 'het vertrek van de zwaarste hervormden zelfs vitaliserend is'. Wat zou ik nu denken als ik voor mijn kerkelijke informatie vooral aangewezen was op dit Kerkblad, op de bijdrage van ds. Vlietstra over de kerkelijke actualiteit?
Het Nederlands Dagblad en het Hersteld Hervormde Kerkblad mogen een eigen redactiestatuut hebben, eigen opvattingen. Graag zelfs, in een democratie is een pluriforme pers van betekenis voor het onderlinge gesprek, in het elkaar bevragen op de houdbaarheid van onze argumenten. Hoe meer eigen gezicht een bepaald blad heeft, hoe beter het is. Maar betrouwbare, eerlijke, duidelijke en volledige informatie over een zaak of over een persoon gaat aan de opinievorming vooraf. Ik vind dit ook een zaak van respect voor je lezers, die geen abonnementsgeld betalen om de helft van de waarheid te vernemen.

Macht voor het kwade
Deze bijdrage is niet geschreven om '1 mei 2004' nog eens te belichten of om aan te tonen hoe lastig het omgaan met deze recente geschiedenis voor sommige mensen nog is. Deze bijdrage wil wel een eerlijk beeld geven van wat ds. Kamphuis werkelijk gezegd heeft bij zijn terugtreden, toen hem gevraagd werd om te zien naar de periode waarin hij als voorzitter van het bestuur mede leiding aan de hervormd-gereformeerde beweging gaf.
Deze bijdrage wil ook een oproep aan de christelijke pers zijn alles wat in de kerk omgaat, positief-kritisch te blijven volgen. Op de pagina Kerknieuws moeten de normen niet anders zijn dan op de pagina met Binnenlands nieuws, zodat ook ambtsdragers en kerkelijke woordvoerders in het licht van Gods Woord en haar eigen binding aan de belijdenis op hun standpunten bevraagd mogen worden. Openbaarmaking van verkeerde zaken of gedachten, die er in de kerk ook zijn, heeft iets ontmaskerends, schreef prof. W.H. Velema ooit en voorkomt dat het kwade in berichtgeving grotere macht krijgt.
Openheid waar mogelijk, dat dient de zaak van het Koninkrijk van God. Christelijke journalistiek heeft hierin een mooie taak. Noem het gerust roeping. Bederf van het goede kan echter tot iets heel verkeerds leiden.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen