Gevraagd: Bijbelcommentaar

Dat broeder en zuster De Reuver vele vrienden hebben, bleek bij het afscheidscollege in de aula van de universiteit, waar velen met een staanplaats tevreden moesten zijn. Ook het felicitatieregister achterin het vriendenboek maakt dat duidelijk. Het is genade van God om voor velen een vriend te mogen zijn en om veel vriendschap terug te ontvangen. Wie roemt, die roeme in de HEERE.
Een aantal vrienden heeft aan deze bundel meegewerkt. Ongetwijfeld hadden er graag meer een bijdrage geleverd, uit dankbaarheid. Maar het is nu al een fors boek van bijna driehonderd bladzijden geworden. Een groot boek voor een hoogleraar die klein van gestalte is - maar wat belangrijker is - klein in eigen ogen is. Geeft de HEERE niet aan nederigen Zijn genade? Die heeft onze broeder met zijn vrouw rijk ervaren en die wensen we hen van harte toe voor de toekomst.

Omslag
Op het omslag van het boek staat een reproductie van Matthias Grünewald, die Johannes de Doper laat zien. 'Hij staat terzijde (van het Kruis), groot in het rood. Met aan zijn voeten een wit, klein lam. Met zijn linkerhand drukt hij de Schriften aan het hart, terwijl de wijsvinger van zijn rechterhand een langgerekt signaal vormt naar de Gekruisigde. De dwarsbalk waaraan Jezus hangt, buigt aan beide zijden door. Zo zwaar is de zonde der wereld die Jezus torst en zo doorslaggevend Diens liefde. Geen wonder dat Matthias op de achtergrond met kapitale letters graveerde: 'Hij moet wassen, maar ik minder worden' (in het Latijn).' Een citaat uit de bundel (blz. 271, 272 ).
Deze reproductie prijkt ook boven het bureau van broeder De Reuver. Hij wil als predikant en hoogleraar vriend van de Bruidegom zijn en door genade is hij dat ook. Wie de Bruidegom kent en uit Hem leeft, die blijft klein in eigen oog. Dat is het geheim van de ware ootmoed.

Vondst
De titel van dit vriendenboek, Kerk rond het heilgeheim - of beter: Kerk bij het heilgeheim (blz. 10) - , is een vondst. Dr. De Reuver heeft zich in zijn onderzoek en onderwijs vooral beziggehouden met de geloofservaring (de vroomheid) van theologen als Augustinus, Bernardus, Thomas à Kempis, Luther, Calvijn, nadere reformatoren, Kohlbrugge enzovoort.
Deze vroomheid heeft haar thuis in Christus' gemeente (blz. 92, 93), in de Kerk. Zij is wel persoonlijk, maar niet gericht op de enkeling. Zij is gericht op de Drie-enige God, tot opbouw van Christus' gemeente en staat in dienst van Gods Koninkrijk. Het heilgeheim wordt als volgt omschreven: 'Het geheim van Zijn liefde, het heiIgeheim voor Zijn vrienden, dat de Heere in de vertrouwelijke omgang van het geloof meedeelt aan degenen die Hem vrezen' (blz. 10). Wij zijn christelijke gemeente rond Christus, de gekruisigde, opgestane en verhoogde Heere. Het is van levensbelang voor christen en gemeente om bij het heilgeheim van de vreze des HEEREN te blijven.

Auteurs
In deze bundel zijn zeventien opstellen opgenomen. Om een indruk van de inhoud te geven noem ik de titels met de namen van de schrijvers:
'Als arm, doch velen rijk makende. Over het leven en werk van onze broeder prof.dr. A. de Reuver' (J.E. de Groot);
'Worden als een kind. Onderweg met Psalm 131' (H.G.L. Peels);
'Het 'redelijk' geheim van Augustinus' vroege dialoog, de Soliloquia' (W. Otten);
'Het begrip 'doctrina' in de gereformeerde traditie van de zestiende eeuw' (H.J. Selderhuis);
'Hoop op betere tijden. Spirituele dimensies in de theologie van Johannes Coccejus' (W.J. van Asselt);
'Vroomheidsbeleving in de gereformeerde belijdenis' (W. Verboom);
'PAX INTRANTIBUS. De 'kercke der stede Tholen' aan het begin van de zeventiende eeuw' (L. Wüllschleger);
'De steen die de bouwlieden verworpen hadden. Hermann Friedrich Kohlbrugge en Psalm 118' (M. Verduin);
'Op weg met de Veranderde Augsburgse Confessie. Of: hoe het leven van een Calvinist eindigde onder een Luthers zwaard' (L.J. Geluk);
'Open naar het huis. De Job-preken van Iwand' (H.J. Lam);
'Aspecten van aanvechting' (W. Markus);
'Bevinding en missionair werk' (J.J. Visser);
'Wie onder u de minste is ...'(C. Roos);
'Promotiebegeleider met een hoger doel' (A.C. NeeIe);
'Groot én klein ' (L.W. Smelt);
'Beekjes die de stad Gods verblijden' (C.M. Buijs);
'De Schrift de bron, de Reformatie de beek' (J. Blom).

Eenheid en verscheidenheid
Wie de opstellen in dit boek leest, ontdekt grote verscheidenheid in onderwerpen, in lengte en in verstaanbaarheid. De meeste opstellen zijn goed te lezen voor geïnteresseerde gemeenteleden, maar enkele zijn geschreven voor hooggeleerde hersenen, waarmee niet iedereen bedeeld is. Het is dan ook een vriendenboek voor een hoogleraar.
Het is moeilijker om eenheid in deze opstellen te ontdekken. Het zijn allemaal onderwerpen die dr. De Reuver ongetwijfeld interesseren. Over een aantal heeft hij zelf ook gepubliceerd. Een aantal opstellen gaat over geloofservaring (vroomheid), maar andere niet of meer indirect. Juist bij die opstellen zou je graag willen weten hoe de geloofservaring in die situaties is geweest, bijvoorbeeld bij een calvinist die zijn leven eindigde onder een luthers zwaard. Heeft bij de onderlinge strijd tussen de lutheranen en in de strijd met de calvinisten de vroomheid gebloeid? Was het niet 'hete hoofden en koude harten'? De meeste opstellen zijn historisch van aard. Zij gaan over het verre of meer recente verleden, terwijl 'de Schrift de bron, de Reformatie de beek is' (blz. 200). Hoe dichter bij de bron, hoe helderder de stroom. Daarom is het opstel van prof.dr. Peels, 'Worden als een kind, Onderweg met Psalm 131', zo'n goed begin. Toetsing aan de Schrift is altijd weer nodig en nuttig.

Afscheidscollege
Het is een goede gedachte geweest om het afscheidscollege in deze bundel op te nemen. Het is de langste bijdrage (blz. 215-275). Uit de overvloed van hoofd en hart spreekt de mond. Het biedt veel meer dan een bespreking van een 'profitelijck boekcxken' uit de vroege Hervorming. Dr. De Reuver aanvaardde op 19 januari 1995 zijn ambt als hoogleraar met een rede over Calvijn, breuk of brug? Over de spiritualiteit van Thomas à Kempis en Johannes Calvijn (Utrechtse Theologische Reeks, 28). Hij eindigt in zijn afscheidscollege met een anonieme schrijver uit de kring van de Moderne Devotie en Luther. Zo sluit zich de ring.

Wat biedt het afscheidscollege nog meer dan een grondige bespreking van het bovengenoemde boekje? Een persoonlijke verantwoording van de verbinding van piëtisme en Kohlbrugge (blz. 218, 219) en een uitleiding over gereformeerde theologiebeoefening vandaag (blz. 268), over het evangelie als het gezamenlijke erfgoed van de wereldwijde christenheid (blz. 269, 270), over de noodzaak van een eigentijdse katholiek-reformatorische spiritualiteit (blz. 271, 272) en over theologiebeoefening aan de Utrechtse universiteit (blz. 272- 274). Wijze woorden, die in wijdere kring gehoord en beantwoord dienen te worden dan in dit vriendenboek.

Wensen
Velen hebben broeder en zuster De Reuver na het afscheidscollege het goede toegewenst. Dat wil ik als één van hun vele vrienden hier ook doen: Arie en Fieke, samen vele goede en gezonde jaren, in de gunst en vreze des HEEREN, tot opbouw van Christus' gemeente en tot de komst van Gods Koninkrijk!
Ik heb ook nog twee andere wensen. In mijn bezit is een ander 'profitelijck boecxken': Parel van Christelijke Troost, dat in 1585 op schrift gesteld is door Petrus Dathenus en voor herdruk gereed gemaakt is door (student) A. de Reuver te Rotterdam, I965. Een uitgave van het besproken boekje in het afscheidscollege, hertaald door de nu emeritus hoogleraar A. de Reuver - nu zoveel beter toegerust dan toen - zouden vele vrienden toejuichen om het boekje nu zelf te kunnen lezen. Het afscheidscollege smaakt naar meer.

Als laatste wens: in de christelijke gemeente zijn theologen, die jarenlang intens geluisterd hebben naar de vaderen en daardoor een luisterhouding hebben ontwikkeld. Wat zou het een zegen zijn wanneer zij na hun emeritaat met die luisterhouding eens een bijbelcommentaar of een bijbelse geloofsleer zouden schrijven, met als toegift stemmen uit de christelijke traditie, zoals C.H. Spurgeon dat doet in zijn Psalmencommentaar. Na alle historische studies de beste wijn voor het laatst bewaard. De wijn van het Koninkrijk van God, dat gekomen is en dat wij verwachten.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen