Is de ene zonde erger?

De wijze waarop gereformeerde christenen de Schrift lezen, dat was het thema van de studieweek die het hoofdbestuur van de Gereformeerde Bond twee weken geleden belegde. Prof. Hoek leidde de bezinning over homoseksualiteit in, al enige decennia in de kerk een actueel thema. Hij noemde het onjuist om homoseksuele christenen als 'zondaars bij uitstek' te zien, terwijl over echtscheiding of heteroseksuele ontucht vergoelijkend wordt gedaan. Citaat: 'Sterker nog, de man die overspel pleegt en daarmee zijn vrouw bedriegt, doet groter zonde dan wie in een homoseksuele relatie in liefde en trouw met een vriend samenwoont.' Ook de wereld uitbuiten, hongerigen negeren of kinderen in de moederschoot doden, noemde hij een grovere zonde.

De zonde relativeren
De bedoeling van de woorden van prof. Hoek is duidelijk: al is een homoseksuele levenspraktijk in strijd met de Bijbel, discriminatie van deze gemeenteleden binnen de gemeente is uit den boze. Het gaat niet aan om slechts naar homoseksuele gemeenteleden met onze vinger te wijzen. Ook rond de vorming van de Protestantse Kerk kreeg de kerkordelijk geschapen mogelijkheid tot zegening van relaties van mensen van hetzelfde geslacht alle aandacht, meer dan bijvoorbeeld het gegeven dat sommige theologen het bestaan van een persoonlijke God ontkennen of dat het primaat van de kinderdoop voorbij is. Prof. Hoek wilde niet ontkennen dat elke zonde voor Gods aangezicht even ernstig is.
Tegelijkertijd zijn er graduele verschillen in de mate waarin de zonde tot uitdrukking komt. Waar bij de rechtvaardiging alle onderscheid wegvalt, is in de heiliging toch verschil tussen wie God dient en wie Hem niet dient. De Schrift maakt ook verschil tussen zonden uit onwetendheid begaan en zonden 'met opgeheven hand'. Het zal Kapernaüm in Gods gericht nog zwaarder vergaan dan Sodom.
In het algemeen is het gevaarlijk om de ernst van verschillende zonden tegen elkaar te gaan afwegen. Tijdens de dit voorjaar gehouden avonden over pastoraat aan homofiele gemeenteleden gebeurde het ook. 'Ik weet dat homoseksualiteit door God verboden wordt, maar wordt er in de gemeente niet ook veel geroddeld?', zei iemand in de discussie. De teneur van de opmerking is veelal relativerend ten aanzien van de zonde.

Karakter van de zonde
Moeten we niet constateren dat we in de gemeente van Christus burgerlijk over de zonde zijn gaan denken, alsof het er vooral om gaat dat binnen de gemeente de fatsoensnormen niet overtreden worden? Dán is overspel inderdaad een groter zonde dan ruzie met een familielid en dan is diefstal erger dan jaloers zijn op iemand die iets heeft wat jij mist. Wie zo is gaan denken, heeft de Bijbel echter niet aan zijn zijde, omdat het karakter van de zonde niet wordt gepeild.
Als wij vergelijkingen tussen verschillende zonden maken, is dat zelden om de ernst van diverse zonden te onderstrepen. De middeleeuwse theoloog Anselmus heeft ons geleerd naar Golgotha te kijken om het gewicht van de zonde te kunnen bevatten. De Zoon van God leed en stierf aan het kruis, werd door Zijn Vader verlaten, om verzoening te realiseren. Het is de taak van de predikers om de ernst van de zonde op het hart van de hoorders te drukken, opdat de noodzaak van verzoening gezien wordt.

Zondenregister
Leerzaam is het om het zondenregister uit het avondmaalsformulier te raadplegen, waarin in het kader van de zelfbeproeving verwoord wordt wie er geen deel van het rijk van Christus hebben.
Aan het einde wordt gesproken over 'al degenen die een leven leiden dat aanstoot geeft'. Het is in lijn met Paulus' vermaan uit 1 Korinte 6, waarin hij zegt dat hoereerders, afgodendienaars, overspelers, schandknapen, mannen die met mannen gemeenschap hebben, dieven, hebzuchtigen, dronkaards, lasteraars en rovers het Koninkrijk van God niet zullen beërven. In de gemeente van Christus is geen ruimte meer voor hartstochten die horen bij het leven in de zonde.
Aan het einde van dit hoofdstuk maakt Paulus nog onderscheid tussen zonden die buiten het lichaam om gaan en hoererij, een zonde tegen het eigen lichaam, waartegen de apostel extra waarschuwt, omdat ons lichaam duur gekocht is. Zonde en verzoening - een christen kan ze niet los van elkaar zien.
Als we nadenken over een door God bepaalde gradatie in de zonden, moet de lastering tegen de Heilige Geest genoemd worden, de zonde waarvoor nooit vergeving gevonden kan worden. Waarom niet? Omdat, zegt Calvijn, 'de Geest van God smaadheid aangedaan wordt, door zijn genade en kracht uit opzettelijke boosheid te bestrijden, omdat we willens en wetens de in ons wonende Geest willen blussen.' Het gaat hier - aangrijpend! - om mensen die geen vergeving vragen, omdat ze geen vergeving willen. Want wie oprecht om vergeving vraagt, ontvangt die vanwege het offer van Christus.
Daarnaast geldt in de Schrift het ongeloof als groot kwaad, een zonde waaraan we al te zeer kunnen wennen en waarvoor zelfs excuses gevonden worden. In de evangeliën lezen we niet over verzachtende omstandigheden, integendeel: 'Wie niet geloofd zal hebben, zal verdoemd worden', schrijft Marcus. Omdat, aldus Johannes, de toorn van God op hem blijft. Thomas Boston spreekt in een preek hierover van 'een hoogst ernstige zonde tegen Christus'.

Zonden biechten
Het mag duidelijk zijn dat het niet aan ons is een rangorde in de zonden als zodanig aan te brengen. De Rooms-Katholieke Kerk heeft wel uitgebreide kwalificaties van zonden opgesteld.
In de Nieuwe Katechismus wordt gesproken over graden van ernst en zwaarte in de zonde. Met het oog op de biecht zijn er lijsten van zonden opgesteld van daden die men gebiecht moest hebben, voordat aan de communie kon worden deelgenomen. Dodelijke zonden zijn onderscheiden van zonden die te vergeven zijn.
Ds. J. BeIder schrijft in zijn boekje Zonde bij uitstek. Gedachten over zonde en genade: 'De Reformatie heeft nadrukkelijk afstand genomen van dit gemaakte schema en geleerd dat iedere zonde een doodzonde is waar alleen Gods genade ons nog van kan verlossen. Dat houdt niet in dat we onze ogen mogen sluiten voor de gradatie en variatie die er in de zonde is.'

Zonde als schuld
De zonde van de mens is een verschrikkelijke schuld tegenover God. Wie daarover spreekt, maakt zich niet populair. Dr. G. van den Brink noemde het ooit 'een van de moeilijkste taken in de prediking om de ernst van de zonde invoelbaar te maken'. Dat is waar, juist waar mensen zonde eerder als een misstap ervaren. Waar de last van de zonde door ons ervaren wordt, gaan we zien dat God Zich verheerlijkt in de redding van zondaren. Schuld en vergeving, veroordeling en vrijspraak - wie ze op bijbelse wijze bijeenhoudt, leert de gemeente roemen in de genade.
Het is onze opdracht in het werk in de gemeente - prediking, catechese, pastoraat, jeugdwerk - de zonde geen abstract begrip te laten blijven, maar haar concreet te benoemen. De profeten in het Oude Testament en Jezus in het Nieuwe Testament deden dat scherp, als ze zagen dat het volk de liefde van God afwees door niet in Zijn wegen te wandelen.
Zo is zonde benoemd als een daad tegenover God, tegenover onze naaste of tegenover de schepping. Het gaat om een opstandige handeling of gedachte, waarmee we ontsporen van de weg die de Heere wil dat we gaan.

Berouw over de zonde
Voor zondaren is er alleen hoop vanuit het Lam van God, dat de zonden der wereld wegdraagt. Het is een roeping om de gemeente dat Lam te verkondigen, opdat ze een reine bruid voor Christus wordt, een bruid in wier leven de zonde steeds minder sporen trekt. Dan is bekering nodig. De Duitse hoogleraar Nieuwe Testament Christoph Stenschke zei onlangs in het RD dat christenen in onze postmoderne en tolerante samenleving liever over bekering zwijgen. Berouw en bekering horen echter blijvend bij het christenleven. Het is in die weg dat de zonde haar heerschappij over ons verliest.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen