Neonomianen

De neonomianen (onderlinge nuanceverschillen laat ik onbesproken) wezen deze voorstelling van zaken met beslistheid van de hand. Zij waren van gevoelen dat op deze manier tekort werd gedaan aan de menselijke verantwoordelijkheid en aan de voorwaarden van berouw, bekering en geloof. Dit zijn volgens hen weliswaar geen verdienstelijke voorwaarden, maar ze vormen toch wel de voorgeschreven weg waarlangs God in Zijn genadeverbond besloten heeft, de mens in het heil te laten delen. Het geloof mag dan een gave zijn van God, maar hoe men het ook wendt of keert: het is niet God die gelooft, maar het is de mens die door genade amen zegt op wat God hem toezegt en verzekert.
Zij betichtten hun tegenstanders van veronachtzaming van Gods uitdrukkelijk gebod tot bekering en geloof. Vandaar dat ze hen als antinomiaans bestempelden. Dat deden ze dus stellig niet omdat ze hen ervan verdachten geen ernst te maken met de heiliging van het leven naar de regel van Gods geboden. Op de levenswandel van de antinomianen hadden ze niets aan te merken. Integendeel, hun godsvrucht wekte allerwegen ontzag. Alleen, hun leer was ondeugdelijk. Van den Brink spreekt hier ter verheldering dan ook met recht van leerstellig antinomianisme, ter onderscheiding van het praktisch antinomianisme, dat tot wetteloosheid leidt.
Het was de antinomianen om heel iets anders begonnen: allerminst om een terzijdestelling van de wet als regulering van het christenleven, maar om de uitzuivering van alle wetswerken in de toepassing van het heil. Maar ook daarin kon de tegenpartij niets anders zien dan achteloosheid jegens de wet.
De antinomianen beoordeelden op hun beurt de visie van hun opponenten als neonomiaans, dus als een leer die aan het evangelie van vrije en complete genade tekort doet, door het voor te stellen als een nieuwe wet. Dit geeft mij, ondanks het vermaan van Van den Brink, de vrijmoedigheid om het op te nemen voor de terminologie van Herman Bavinck. Deze schrijft in zijn Gereformeerde Dogmatiek klip en klaar dat de antinomianen ten onrechte met deze benaming zijn betiteld, en dat ze eigenlijk antineonomianen moesten heten. Nu geef ik het Van den Brink natuurlijk ruiterlijk gewonnen dat dit historisch gezien onzorgvuldig is, omdat de benaming neonomiaan nu eenmaal pas in later stadium in gebruik kwam. Maar inhoudelijk gezien valt er veel voor Bavincks aanduiding te zeggen, omdat ze precies weergeeft waar het deze theologen om ging en menig misverstand uit de weg ruimt.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen