Hecht verankerd

1. Met 1370 tekstverwijzingen is de Heidelbergse Catechismus hecht verankerd in de Heilige Schrift. Buiten de Bijbel is er nauwelijks een document te noemen waarin de stem van de mens en de stem van God elkaar zo dicht naderen.

2. De catechismus verwijst naar enkele complete hoofdstukken uit de Bijbel: Genesis 1, 2 en 3, Jesaja 53, Job 38 en 39.

3. De verwijzingen naar de complete hoofdstukken brengen het aantal tekstverwijzingen tot 1538.

4. Er wordt 353 keer via losse teksten naar het Oude Testament verwezen.

5. Via 1017 teksten wordt naar het Nieuwe Testament verwezen. Wat de verwijsteksten betreft, domineert het Nieuwe Testament dus in de catechismus. Wel is het zo dat oudtestamentische teksten een vervolg kunnen hebben in het Nieuwe Testament.

6. De catechismus wortelt met 89 verwijsteksten in de Thora, de vijf boeken van Mozes.

7. De catechismus weerspiegelt de belangstelling van de Reformatie voor de Psalmen en het boek Jesaja: 87 verwijsteksten leiden naar de Psalmen, 66 naar Jesaja. Hetzelfde geldt voor Romeinen en Galaten.

8. De catechismus citeert betrekkelijk weinig uit de profeten.

9. Het zou niet onterecht zijn wanneer de catechismus het vijfde evangelie zou heten. Met 299 verwijsteksten uit de evangeliën samen, is ze stevig in de vier boeken verankerd. Ook klinkt het woord ‘Evangelie’ vaak in de catechismus.

10. Het zou niet onterecht zijn als de catechismus een Romeinenbrief in het klein genoemd wordt. Met 154 tekstverwijzingen – niet één bijbelboek wordt zo vaak geciteerd – is de catechismus zeer nauw verbonden met de Romeinenbrief.

11. De catechismus (verschenen in 1563) citeert nergens uit de apocriefe boeken. De Statenvertaling (1637) neemt de apocriefe boeken wel op.

12. Als tota Scriptura, geheel de Schrift, zou betekenen dat alle bijbelboeken in de verwijsteksten vertegenwoordigd moeten zijn, is de catechismus niet tota Scriptura. Uit vijftien bijbelboeken citeert de catechismus niet.

13. De tekstverwijzingen bij de Heidelbergse Catechismus doen vermoeden dat de leerlingen van Ursinus en de zijnen niet alleen de antwoorden op de vragen moesten bestuderen, maar ook de bijbehorende tekstverwijzingen.

14. Ursinus en de zijnen legden zich kennelijk ook beperkingen op wat het aantal verwijsteksten betreft. Bij sommige bijbelboeken keren bepaalde teksten steeds terug. Is gespeeld met de gedachte van kernteksten, die elke leerling in ieder geval zou moeten kunnen noemen?

15. Verdere kennismaking met de vele verwijsteksten zal waarschijnlijk leiden tot de vaststelling dat zeer veel teksten christocentrisch zijn.

Oude Testament
Genesis              32           2 Kronieken     1         Daniël     1
Exodus               20            Ezra                0         Hosea     1
Leviticus             11            Nehemia         0         Joël         1
Numeri                 1            Esther              0         Amos      0
Deuteronomium  25           Job                 16        Obadja    0
Jozua                    1            Psalmen        87        Jona        0
Richteren               0           Spreuken       23        Micha      4
Ruth                       0           Prediker           1       Nahum     5 
1 Samuel               3            Hooglied          0       Habakuk  3
2 Samuel               2            Jesaja            66       Zefanja    0
1 Koningen            1            Jeremia            0       Haggaï    0
2 Koningen            0            Klaagliederen   2       Zacharia  2
1 Kronieken           1            Ezechiël          12       Maleachi  1

Nieuwe Testament
Mattheüs             127           Efeze                            73       Hebreeën     74
Markus                  15            Filippenzen                  21       Jakobus       11
Lukas                    53            Kolossenzen                34       1 Petrus       41
Johannes            104            1 Thessalonicenzen     10       2 Petrus         3 
Handelingen          48           2 Thessalonicenzen      4        1 Johannes   44
Romeinen            154            1 Timotheüs                13        2 Johannes    1
1 Korinthe              93            2 Timotheüs                  8        3 Johannes    0
2 Korinthe              24             Titus                           11        Judas             1
Galaten                  35             Filemon                        0        Openbaring  15
 

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen