BOEKBESPREKING

Meerten ter Borg, Erik Borgman,  Marjo Buitelaar, Yme Kuiper, Rob Plum (red.):
Handboek Religie in Nederland.
Uitg. Meinema, i.s.m. Forum, Instituut voor  Multiculturele Ontwikkeling; 536 blz.; € 42,50.
In 1992 kwam het Handboek Godsdienst in Nederland uit. Nu verscheen een nieuw handboek onder een iets andere titel. Daar is ook reden toe, omdat de opzet en inhoud van dit handboek heel anders is. Religie wordt gezien als onderdeel van de cultuur, zonder dat er een waardeoordeel wordt gegeven. Werd er in het vorige handboek naar de verschillende godsdienstige stromingen gekeken vanuit het christendom, in dit werk wordt naar religie gekeken vanuit de samenleving, niet vanuit christelijk perspectief of openbaring, maar vanuit de mens en zijn verlangens of behoeften. Dat neemt niet weg dat het een informatief en lezenswaardig handboek is geworden, dat niet alleen informatie geeft, maar ook vele lijnen trekt van en naar onze tijd.
Het boek telt, in drie delen, bijdragen van vele gekwalificeerde wetenschappers.
Deel 1 behandelt in vier hoofdstukken de vraag wat religie is. Verschillende definities en de visies worden besproken. Is er sprake van terugkeer van religie? Bij de beantwoording van die vraag moeten we niet denken aan het geloof in een transcendente God. Ook allerlei New Age en esoterisch denken valt er onder. Heeft bijvoorbeeld de voetbalbeleving van de massa (adoratie voor de spelers, het opgaan in de sport alsof het een ultieme zaak in het leven betreft) en de popsterrenwereld ook geen religieuze trekken? Ter sprake komt ook de ontwikkeling van religie in ons land na 1945: het ontstaan van de zuilen en de ontzuiling in de jaren zestig en de ontkerkelijking, zowel in het rooms-katholicisme als in het protestantisme.
Het vierde hoofdstuk geeft actuele cijfers van de verschillende religieuze stromingen en de mate van betrokkenheid, waarbij ook de migrantenkerken, maar evenzeer de niet-christelijke religies genoemd worden.

Deel 2 is het meest uitgebreide deel. Het geeft informatie over het christendom: rooms-katholicisme, protestantisme, de evangelicale beweging, oosters-orthodoxe kerken, waaronder de Armeense en Syrisch- Orthodoxe kerk, migrantenkerken en het esoterisch christendom. In ons land blijken evenveel niet-westerse christenen als moslims te wonen.
Eén hoofdstuk wordt gewijd aan de Joden en het jodendom, te onderscheiden in drie hoofdstromingen: orthodoxen, traditionelen en progressieven (seculieren). Aan de islam zijn na een kort inleidend hoofdstuk, vanwege de grote verscheidenheid onder Nederlandse moslims, drie hoofdstukken gewijd, waarbij Turkse en Marokkaanse moslims, die het grootste deel van de moslimbevolking in ons land vormen, ieder een eigen hoofdstuk krijgen.
De andere hoofdstukken zijn respectievelijk gewijd aan het hindoeïsme (ruim 100.000 in ons land), het boeddhisme, dat getuige de vele reizen naar boeddhistische landen in ons land zeer populair is (ca. 250.000 boeddhisten of met het boeddhisme sympathiserenden), New Age, nieuwe vormen van religiositeit (devoties en sacraliseringen), religie en humanisme.
Ook het atheïsme krijgt een afzonderlijk hoofdstuk, waarbij de vraag gesteld wordt of dat onder religie begrepen kan worden.
Bijzonder is ook deel 3, dat handelt over religie in haar verhouding tot maatschappelijke terreinen: gender (de verhouding man-vrouw), politiek, onderwijs, gezondheidszorg, recht, economie, geloof en natuurwetenschap, religie en conflict, religie als bron van sociale betrokkenheid en moraliteit, en de verhouding religie en de media.

Ik heb dit handboek met zeer veel interesse gelezen. Je hoeft het niet met alles eens te zijn om grondig geïnformeerd en scherp gehouden te worden door het vele dat aan de orde komt. Een handboek dat ik kan aanbevelen aan allen die op enigerlei wijze betrokken zijn bij kerkelijk, godsdienstig of maatschappelijk werk. Ik miste overigens een (personen- en) zakenregister dat dienstbaar kan zijn voor wie wat sneller geïnformeerd wil worden.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen