Een preek met schroom

Ik stel me voor dat ikzelf een catechismuspreek over seksualiteit houd en kies in dit artikel daarom voor de ik-vorm. Om te beginnen lijkt het me onmogelijk om in één preek de dingen die van belang zijn voor de gemeente te behandelen. Daarvoor zijn minimaal twee preken nodig. Ik houd het zelf vanwege het geladen onderwerp op twee. Zondag 41 van de Heidelbergse Catechismus kan goed als leidraad dienen en wel zo dat de kernen ervan in mijn preken verwerkt worden, waardoor de zondag functioneel wordt in de concrete situatie.
Ik vraag me eerst af wat het doel moet zijn van mijn preken over seksualiteit. Dat kan in elk geval niet zijn het geven van een afstandelijk beschouwing. Of alleen maar een klaagzang over de hedendaagse moraal. Het doel van mijn preken zal moeten zijn te proberen vanuit de Bijbel leiding te geven aan de wijze waarop gemeenteleden als gelovigen omgaan met de seksualiteit, als gegeven met ons mens-zijn. Mijn preek moet daarom een bij uitstek pastoraal karakter dragen. Niet mijn veroordelende vinger, maar mijn – door het Woord – kloppende hart zal de toon aan moeten geven.
Heel zorgvuldig zal ik mijn woorden moeten kiezen, omdat één verkeerd woord meer kwaad dan goed doet. Ik moet me grondig voorbereiden. Vanzelfsprekend dienen mijn preken helemaal uitgeschreven te worden.
Verder plaats ik deze leerdiensten in een breder kader. Er zijn allerlei middelen die gemeenteleden kunnen helpen om iets aan de preken te hebben en ze voor zichzelf te verwerken. Ik denk aan berichten of vragen op de website van de gemeente, bespreking in kringen en catechese en uitnodiging tot contacten met mij als pastor. Ook lijkt het me goed de preken kort samengevat uitgeprint aan de gemeente mee te geven, vergezeld van gespreksvragen.

Zuivere bedoeling
Ik geef tien aandachtspunten voor de preek. Ze zijn bedoeld om de belangrijkste thema’s aan de orde te stellen. Ze zijn gemakkelijk te veranderen, te verminderen of uit te breiden.

1. De preek zet ik in met een positieve karakterisering van seksualiteit. Zij is een kostbare gave van God, gegeven met ons mens/zijn.
Man en vrouw schiep God ons. (Gen.1:27) Hiermee wordt een van de wezenlijke relaties tussen ons mensen genoemd. We zijn mens als man en als vrouw op elkaar aangelegd. Zo bedoelt God het met ons. Met seksualiteit is dus niets mis. God zag dat ze goed was.
Als de catechismus spreekt over ‘kuis’ leven, dan betekent dat niet preuts of onnatuurlijk, maar overeenkomstig deze zuivere bedoeling die God met de seksualiteit voor ons heeft. Ons lichaam en onze ziel mogen een tempel zijn van de Heilige Geest. (1 Kor.6:19) Seksualiteit en Heilige Geest hebben dus alles met elkaar te maken. We hoeven seksualiteit niet te mijden, maar dienen haar te wijden.
2. Seksualiteit is niet alleen kostbaar, maar ook kwetsbaar. Sinds Genesis 3 zijn onze seksuele gevoelens in de greep van het kwaad gekomen. Seksualiteit kan zomaar een invalspoort worden voor duistere begeerten die diep in ons huizen. We zijn helaas de onschuld kwijt. We hebben Gods gebod nodig als norm voor onze seksuele begeerten en als een beteugeling ervan.
Het zevende gebod, zowel uit Exodus 20 als uit Deuteronomium 5, is niet het enige gebod dat we nodig hebben, maar het is wel een heel cruciaal gebod en verbod in ons leven. Als het kwaad van egoïsme zich meester maakt van onze seksualiteit gaat er zo ontstellend veel kapot. Dan ben ik er niet meer voor de ander, maar is de ander is er voor mij, zelfs als object. De catechismus spreekt harde woorden, zoals ‘vloek’, maar dit harde is eenvoudig waar en moet gezegd worden. Zo zegenrijk een bijbelse omgang met seksualiteit mag zijn, zoveel vloek brengt het bederf ervan teweeg.

Onder druk
3. Ik spits nu de gave van de seksualiteit toe op het huwelijk. Het is de grondvorm van de seksuele relatie van man en vrouw. God bracht onze eerste ouders in die band bij elkaar. (Gen. 2:24) Eén man voor één vrouw en andersom, heel uniek. Een verbond van liefde en trouw voor het hele leven. Hun geheim is de trouw die zij elkaar beloven, hun liefde het kenmerk. Het is nog meer, want hun huwelijk mag ook een afspiegeling zijn van het huwelijk van Christus en Zijn gemeente. (Ef. 5)
Een goede voorbereiding op het huwelijk is nodig. Huwelijkscatechese is een zegen. Kinderen krijgen is een gave en een opgave. Ik besef dat ik in de preek moet denken aan echtparen die geen kinderen krijgen. Ook moet ik me ervan bewust zijn dat er echtparen zijn bij wie hun relatie onder druk is komen te staan. Ook de relatie in de seksuele omgang. Soms is professionele hulp nodig, ik mag niet vergeten daarheen te verwijzen.
4. Echtscheiding is iets wat God niet wil. Ik moet dat de Bijbel heel duidelijk nazeggen. Tegelijk weet ik als pastor dat er situaties kunnen optreden, door overspel, maar ook door andere vormen van ontwrichting, dat het onmogelijke mogelijk moet worden. Soms is er een nooduitgang nodig, omdat het huis in brand staat (zo dr. Hoek). Ik weet van de pijn die ik nu oproep en hoe kwetsbaar het leven rondom en na een echtscheiding is. Ook voor kinderen uit gebroken gezinnen. Ik zal straks voor hen bidden en voor andere gemeenteleden die in soortgelijke nood verkeren.

Pervers
5. Ik kom nu toe aan het punt dat wij opgroeien en leven in een samenleving die in haar seksuele praktijk geen weet meer heeft van wat God wil. Onze maatschappij is verziekt door perverse erotiek. De duivel is in niets zo creatief als in deze perversie. Maar vrij zijn van normen leidt tot slavernij. Door seks als consumptieartikel te beschouwen, verliezen we God en elkaar.
Ik zeg in de preek dat we het hierover moeten hebben in de nabespreking. Wat betekent het woord van Paulus voor ons: Maar u geheel anders? (Ef.4:20)
6. Dan moet ik homoseksualiteit ter sprake brengen. Ik zeg dat naar bijbelse normen een seksuele relatie tussen man en man of vrouw en vrouw niet kan en ik zeg ook waarom niet. Laat staan een homohuwelijk of inzegening van homoseksuele relaties. Ik weet als herder dat nu de ziel van broeders en zusters die homoseksueel zijn kan gaan beven. Het gaat hier om hun identiteit. Hier zal ik moeten voorkómen dat iemand denkt: ik mag er niet zijn zoals ik ben. Hier zal ik ook een bewogen appèl moeten doen op de gemeente om oog te hebben voor die verborgen worsteling langs de rand van het bestaan. Ik zal proberen de stille lijders het gevoel te geven bij mij als herder veilig te zijn. Op dit punt moeten we als gemeente nog veel leren om anders te zijn dan de wereld.

Om over door te praten
1. Wat sprak u aan in de preken en waar had u moeite mee? Waar zit dat in?
2. Wat zou u in het gesprek in de gemeente over seksualiteit willen inbrengen?
3. Welke plaats had de seksuele opvoeding in uw eigen opvoeding en hoe zou het in onze tijd moeten?

Opvoeding
7. Over samenwonen als relatie van liefde en trouw spreek ik ook. Ik zal duidelijk maken waarom samenwonen geen alternatief is voor het huwelijk. Ook als samenwonenden niet bepaald geïnspireerd worden door het voorbeeld van gehuwden. Ik zal zó mijn woorden moeten kiezen dat het niet zo is dat ik wel de waarheid behoud, maar de mensen verlies. Maar ik zal ook hier trouw dienen te zijn aan wat de Heere God wil. Ik zeg dat de kerkenraad graag met samenwonenden in gesprek wil gaan en met hen wil zoeken naar een weg die leidt tot het huwelijk en het trouwen in de kerk.
8. Speciale aandacht besteed ik in de preek aan de alleengaande en alleenstaande. Aan de gescheiden man en vrouw. Aan hun schuldgevoelens en verlangens. Ook wil ik denken aan de weduwe en weduwnaar. Hun gemis, slapeloze nachten en gevaar van isolement. Maar ook roep ik de gemeente op om aan hen te denken. Een bemoedigend mailtje of kaartje doet al zoveel goed. Ik heb oog voor mensen die slachtoffer zijn van seksueel geweld en anderen die verborgen seksuele noden kennen.
9. Dan de seksuele opvoeding, die een onmisbaar onderdeel van de opvoeding vormt. Ouders hebben hierin een dure roeping. Ze dienen hun kinderen wegwijs te maken in gesprek en voorbeeld, hoe om te gaan met hun eigen seksualiteit in onze tijd (internet!). Er zijn gelukkig pedagogisch verantwoorde hulpmiddelen. Ik zal ze op de website of in het kerkblad noemen.

Nieuw begin mogelijk
10. Ik wil de preek positief eindigen. Het moet duidelijk zijn dat seksualiteit een kostbare gave van God is, juist als opgave. Ik mag de gemeente verkondigen dat Gods Zoon ook voor de schuld van mensen die het zevende gebod overtraden betaalde met Zijn kostbaar bloed. Er is boete, berouw en een nieuw begin mogelijk, zelfs in de vergeving van elkaar. Ik eindig met Psalm 133: ´Waar liefde woont, gebiedt de Heer de zegen.´

De negen artikelen over ‘Onze omgang met seksualiteit’ zijn met bijhorende gespreksvragen te downloaden via www.gereformeerdebond.nl.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen