INGEZONDEN

Niet bewaren, maar herscheppen

Puntsgewijs wil ik graag reageren op het artikel in De Waarheidsvriend van 6 mei onder de kop ‘Antwoord op nood in Nederland’, geschreven door CDA-kamerlid Bilder.

1. Wat ds. J.T. Doornenbal betreft, hij zal zeker inspirerend kunnen werken naar het Christelijk Conservatief Beraad toe, doch hem willen inzuigen in een conservatieve beweging lijkt me niet aan de orde. Eerder is gesteld dat wie Doornenbal claimt, hem kaapt (J. van der Graaf ). Dat lijkt me juist. Het zou daarom goed zijn om in een grondige en objectieve analyse eens na te gaan in hoeverre Doornenbal conservatief genoemd zou kunnen worden.

2. Dat Doornenbal inspirerend zou kunnen werken, lijkt me ondertussen, nogmaals, buiten kijf. Zijn gezegde dat de wetten van het Koninkrijk ons breken, wanneer wij die wetten gaan breken, is hoogst belangrijk. Er is echter meer.

Meer dan iemand anders heeft ds. Doornenbal uitgezien naar geestelijke opleving. Vele malen kwam bij hem in preken en vooral in gebeden het verlangen uit Hooglied naar voren om de Noordenwind en de Zuidenwind, dat die de hof van kerk en samenleving zouden gaan doorwaaien, zodat er een goede geur verspreid werd tot werving voor het Koninkrijk en tot zegen voor land en volk (Hoogl.4:16). Hierbij speelde ook mee een diep en sterk verlangen naar een geestelijk voorjaar, zoals verwoord in Hooglied 2:11- 13: ‘Want zie de winter is voorbij, de plasregen is over, hij is overgegaan; de bloemen worden gezien op het land, de zangtijd genaakt, en de stem der tortelduif wordt gehoord in ons land; de vijgenboom brengt zijn jonge vijgjes voort en de wijnstokken geven reuk met hun jonge druifjes.’

Bij dit alles was er bij Doornenbal een sterk hopen op het krachtige herscheppende werk van de Geest, zodat alles doortrokken zou worden van het nieuwe leven van de vreze des Heeren. Kenmerkend is in dit verband zijn opmerking dat deze vreze des Heeren te merken is zelfs in de manier waarop een vrouw de koffie inschenkt.

3. Doornenbal kende ook een onuitroeibare afkeer van alles wat ‘vleselijk’ is, dus van alles waarmee mensen zich optuigen tot zelfverheffing, zelfgenoegzaamheid, zelfhandhaving, met name in godsdienstige zin van farizeïsme. Dat alles was voor hem brandhout. Meer dan iemand anders was hij ervan overtuigd dat kerk en samenleving niet gebouwd worden met kraak- en breekwerk, maar alleen via het zachte suizen van de stille wind van de Geest. Wat dat betreft kan Elia die bij de Horeb deze les moest leren, meer dan ooit uitgangspunt zijn voor het Christelijk Conservatief Beraad.

4. Los van Doornenbal wil ik verder nog opmerken dat er geen cultureel fundament voor een samenleving kan bestaan los van de juiste cultus. Het goede dienen van God dus. Een beweging die maatschappelijk en politiek vanuit christelijk denken zegenrijk op de samenleving wil inwerken, heeft meer dan ooit brood- en broodnodig een geestelijk ontwaken, een nationaal réveil. Dat laatste kunnen we echter niet organiseren. Alleen God kan het geven. Wel wil Hij onze gebeden en onze verootmoediging ervoor gebruiken. Bede- en boetedagen mogen dan ook niet ontbreken.

5. Wezenlijke vraag is ook of het woord conservatief hier op zijn plaats is. Het is een woord dat met bewaren te maken heeft en zet zich onder andere af tegen alles wat de Franse Revolutie als wegwerpartikel beschouwde. Uiteraard zit er op deze wijze veel goeds in het woord conservatief. Toch blijft het de vraag of het christelijke hierbij niet ondergesneeuwd raakt, doordat het conservatieve gaat overheersen. De eerste insteek van de bijbelse boodschap is immers niet ‘bewaren’, maar ‘herscheppen’. Het oude moet veranderd worden doordat het kwaad opgeruimd wordt.

Weliswaar worden we in de Schrift opgeroepen om te blijven bij de oude paden, maar deze oude paden zijn tegelijk de nieuwe wegen die geheel samenhangen met Hem die zegt: ‘Ik ben de weg.’

Mede daarom zou er ook een pleidooi te voeren zijn voor een progressieve beweging in plaats van een conservatieve. Vanuit Pasen gezien kent het christelijk geloof immers een progressie die zijn weerga niet kent. Het oude van zonde en dood is voorbijgegaan, alles is nieuw geworden.

En de Heilige Geest doet niet anders dan het uit Christus te blijven nemen tot herschepping en daarin tot oprichting van Gods Koninkrijk met haar heilzame wetten. De nieuwe wereld is in Christus tot stand gekomen en blijft door de Geest tot stand komen op een wijze waarin het christelijk geloof alle andere denken een eeuwigheid vooruit is. Progressief denken vanuit Pasen en het werk van de Geest is dus uitermate christelijk. Bovendien zou het aansluiting vinden bij de Vroege Kerk met haar accent op Christus, de Kurios, aan Wie alle macht is gegeven.

Uiteraard moeten we daarbij niet vervallen in een theologie van de glorie, een soort terugval in het apostolaatsdenken van na de oorlog. En er zijn nog wel een paar valkuilen te bedenken.

Maar wanneer we het denken vanuit Pasen en de Geest strak en nauw verbonden blijven houden met het ‘kruisdenken’ van Golgotha, moet het mogelijk zijn op zodanige wijze lijnen te trekken dat zelfs iemand als prof.dr. A. van de Beek er mee kan instemmen. Want de wetten van het Koninkrijk blijven door het kruisdenken gestempeld.

R.H. Kieskamp, Lienden

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen