Kerk mag moeite kosten

Dr. A. van de Beek schrijft pamflet ‘Is God terug? ’

E en paar jaar geleden was ik in een kerk in Seoul, midden in het business centre. Elke zondag melden zich ruim honderd mensen na de dienst aan omdat ze lid van de kerk willen worden, moe van de leegte van de welvaart. Mensen worden hartelijk ontvangen, maar je kunt niet zomaar lid worden. Het begint ermee dat je een jaar lang elke avond je agenda vrij moet maken voor onderwijs. Als je dat er niet voor over hebt, hoef je niet te komen. De drukke zaken moeten maar even wachten: wie zaken belangrijker vindt dan het geloof, past niet bij Christus. Ook van de mensen die al lid zijn, wordt veel gevraagd. De hele zondag is men bezig met onderwijs: sommigen ontvangen het, anderen geven het, zowel aan jongeren als aan volwassenen.

Wat is het belangrijkste?

Ik zal niet zeggen dat het in Nederland op precies dezelfde manier moet, maar het gaat om de mentaliteit: wat is het belangrijkste? Er wordt een nieuwe ouderling gezocht. Dan hoor je: Jansen wil het misschien wel doen, want hij is met vervroegd pensioen en heeft dus meer tijd. Dat een drukke zakenman tijd zou vrij maken omdat het geloof belangrijker is, lijkt uitgesloten. Dan geef ik de voorkeur aan de predikant die bij een rijk gemeentelid kwam die een grote gift wilde geven. De reactie van de predikant was: ‘Je geld hebben we niet nodig, ik kom om je tijd.’ Tijd is tegenwoordig het kostbaarst, maar niet het enige. Het gaat om totale inzet, om studie, om betrokkenheid.

Wie iets anders laat voorgaan boven het geloof, is Christus niet waardig. Dat geldt ook voor de inhoud van het geloof en de eredienst. Men kan niet bij het avondmaal wegblijven. Men moet niet vermijden om over zonde te spreken en de roep om een leven in Christus mag niet verstommen. Als

we niet meer weten wat dat christelijke leven is, laten we dan alle avonden en zondagen met elkaar gaan studeren in de Bijbel, de kerkvaders en de reformatoren om te ontdekken waar het in

onze situatie op aankomt. Het gaat om leven en dood, om eeuwig leven en dood. Dat staat in schril contrast met de flauwte die er nu vaak in kerken heerst. Er zijn veel goede bedoelingen en er is veel inzet van enkele mensen om wie het kerkelijke leven draait, maar er is geen mentaliteit van noodzaak. In de kerk heerst veel te veel de mentaliteit van de school die zoveel mogelijk studenten wil binnenhalen en daarom de eisen verlaagt. Op den duur heb je niets meer aan zo’n diploma. Als het goed is, is er dan tenminste een overheid die door visitaties en inspectie scholen bij de les houdt. De kerk zou door visitatie en inspectie de afzonderlijke gemeenten en plaatselijke kerken veel meer bij de les moeten houden: er mag niet gesjoemeld worden met de vereisten voor kerk-zijn. Dat vraagt uiteraard dat men zich op het niveau van de landelijke en de wereldkerk óók aan de standaards houdt.

Jongeren

Wat in het algemeen gezegd kan worden over het verlagen van het niveau, geldt in het bijzonder ten opzichte van jongeren. Men moet het de jeugd vooral niet te moeilijk maken en niet te veel van hen eisen. Ik begrijp dit niet, want overal elders worden aan jongeren eisen

gesteld en wel de hoogst haalbare eisen. Waarom dan niet in de kerk? Er zijn minder belangrijke dingen in het leven. Waarom zou van jongeren niet verwacht, sterker: geëist mogen worden dat ze

er gewoon zijn op catechisatie en hun les hebben geleerd? Een kerkelijke leerplicht voor gedoopten zou volgens mij de gewoonste zaak van de kerk moeten zijn, en als ze niet komen, dan moet de ouderling binnen korte tijd op de stoep staan, net als de leerplichtambtenaar bij schoolverzuim. En dan moet de kerk ook niet bang zijn voor sancties. Als jij de kerk niet serieus neemt – de kerk neemt jou wel serieus, ook in je nonchalance.

Wat is er belangrijker, de geloofsopvoeding of de school? De catechese, de hobby, de tv, het internet, de vriendenclub? Hoe staan jongeren daartegenover en hoe staan

ouders daartegenover? Als op grond van de Citotoets een kind niet naar het VWO wordt verwezen is de wereld te klein, maar dezelfde ouders laten rustig hun kind thuis van de catechisatie. Als er een zwaar proefwerk is de volgende dag, dan sla je de catechese maar over. Dat je voor catechisatie zou moeten leren, vinden veel ouders al helemaal onzin. Maar wat is het belangrijkste in het leven van je kinderen? Ouders en kinderen zouden het geloof weer de hoogste prioriteit moeten geven en dat zouden zij die leiding geven in de kerk ook weer moeten doen. Wie dat niet wil, moet grondig aangepakt worden en dan geen halfslachtigheden, zoals Jezus in het visioen tegen Johannes over de gemeente van Laodicea zegt: ‘Omdat je lauw bent, zal Ik je uit mijn mond spuwen’ (Op. 3:16).

Over inhoud

Daar staat tegenover dat de catechese dan ook de moeite waard moet zijn. Die moet niet bestaan uit het praten over dingen die toevallig net jongeren bezighouden of datgene waarvan de catecheet denkt dat dat jongeren zou bezighouden – of nog erger: die hij zelf net tegenkwam. Het zal moeten gaan over wat de inhoud van het geloof is: over Gods komen in Jezus om zondaars te redden; over Gods macht in een wereld van eigenwaan en van chaos. Als het in de catechese over de wezenlijke dingen van het geloof gaat, dan betekent dat trouwens helemaal niet dat jongeren daarin niet geïnteresseerd zouden zijn. Jongeren die nu naar catechese komen, komen om het geloof. Andere dingen kunnen ze overal krijgen. Ze hoeven op catechisatie niet te komen voor entertainment of uit verveling. Dan zijn er genoeg andere dingen.

Laagdrempeligheid

Dat geldt niet alleen voor de catechese. Dat geldt voor alle kerkelijke activiteiten. Dat geldt voor kerkelijke jeugdgroepen en dat geldt voor de eredienst. Het is lang gebruik geweest afzonderlijke jeugddiensten te organiseren. Ik heb de indruk dat dat nu wat minder is, maar dat komt vooral omdat ze een andere naam hebben gekregen.

Tegenwoordig heten dat praisediensten of sing-ins. Maar het komt op hetzelfde neer. Deze diensten zijn bij uitstek het symbool van laagdrempeligheid. Er komen inderdaad meer jongeren, gewoonlijk weinig jongeren die al niet bij de kerk behoorden. Het wervend effect is gering. Het zijn vooral jongeren die al bij de kerk horen en van wie een deel dan maar niet meer naar de gewone diensten gaat. Dat geldt trouwens ook voor een deel van de ouders. En als je de bijzondere diensten moe bent, ga je helemaal niet meer. Het is trouwens op zichzelf al een expressie van de manier waarop mensen met de eredienst omgaan: het is een keuze waar we gaan en of we gaan en of het mij aanspreekt. Het is niet meer de samenkomst van de gemeente waar ik met mijn gezin horend, biddend en vierend aanwezig behoor te zijn.

Combo

In dit soort diensten moeten er ook allerlei dingen zijn die de jeugd trekken. Dus moet er een combo zijn met een stevig volume in plaats van het orgel. Nu hang ik allerminst aan het orgel en is ieder muziekinstrument dat niveau heeft mij goed. Maar het gaat erom dat we speciaal iets gaan doen om jongeren te interesseren waarvan we denken dat dat voor hen aantrekkelijk is. Maar waarom zou ik voor een combo naar de kerk gaan? De muziek op de disco is veel professioneler. Als je naar de kerk gaat, ga je niet voor iets anders wat elders ook en beter verkrijgbaar is. Jongeren die nu naar de kerk komen, komen echt niet om het combo. Ze komen voor de inhoud van het geloof. Bovendien is het een waanidee dat jongeren minder zouden kunnen opnemen van het geloof dan ouderen. Ik heb vaak het idee dat het meer een probleem van de veertigers en vijftigers is dat ze op de jeugd projecteren, dan van de jongeren zelf. De jongeren van de eenentwintigste eeuw hebben zo veel informatie en krijgen zoveel indrukken, dat ze heel goed dingen kunnen opnemen en plaatsen.

Alleen moeten die dingen hun dan wel worden aangereikt en niet meteen met allerlei verontschuldigingen omgeven. De kerk is de moeite waard omdat God de moeite waard is en die moeite moeten ook jongeren er dan maar voor doen. Anders hebben ze inderdaad de idee dat het geloof niet de moeite waard is. Als je als ouders zou zeggen dat ze echt hun Engelse les niet hoeven te leren en ook hun rijbewijs niet hoeven te halen, geef je het signaal af dat Engels en autorijden voor je kinderen niet belangrijk zijn. Kinderen weten beter en willen zo gauw als het kan hun rijbewijs halen en Engels leren ze al gaande door met Engels om te gaan op het web. Dat laatste zou ook een idee zijn voor de kerk: geloven leer je al gaande door met geloof bezig te zijn.

A. van de Beek

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen