Voetbalweken vol oranje

H et kan gedurende het overgrote deel van het jaar: je afzijdig houden van grote, internationale sportevenementen. Als je voor de nieuwsvoorziening kiest voor Reformatorisch of Nederlands Dagblad, kom je niet te weten wie voetbalkampioen van Nederland wordt, welke landgenoot het allerbest een tennisracket in zijn hand houdt. Dé uitzondering vormt elke vier jaar het wereldkampioenschap voetbal. Niemand ontloopt een confrontatie met de oranjekoorts, ook al loopt je eigen temperatuur niet op.

Conditie of overgewicht

In orthodox-christelijke kring is het ook bekend dat ‘wij’ – bedoeld zijn de 23 beste voetballers met een Nederlands paspoort – vanaf vrijdag meedoen met het wereldkampioenschap voetbal in Zuid-Afrika. Ooit hield een voorzitter van een reformatorische school een toespraak tijdens de diploma-uitreiking, juist op het moment dat het Nederlands elftal een belangrijke wedstrijd speelde. Hij waarschuwde tegen het evenement, de studenten luisterden gedwee, totdat er ineens een wave door de zaal ging. Wat bleek? Nederland had gescoord en dat was via de ‘oortjes’ direct bekend bij alle jongens – de welgemeende woorden van de voorzitter ten spijt.

Waarom ik dit opschrijf ? Opdat we onder ogen zien waar onze jongeren en evenzeer heel veel ouderen zich bevinden en we ons in becommentariëring niet buiten de werkelijkheid plaatsen. Voetbal is een leuk spelletje en veel kinderen kunnen beter met een voetbal conditie opbouwen dan achter de computer overgewicht creëren.

In de opvoedingscanon van de gemeente Den Haag wordt terecht de vormende waarde van sport benoemd. Sporten in georganiseerd verband zorgt voor structuur en sociale contacten, terwijl de morele vorming gestimuleerd wordt als trainers de nadruk leggen op fair play. En, wie voldoende sport, is minder vatbaar voor ziekten. Deze betekenis van sport moeten we onderscheiden van een voetbalcultus waarin spelers op een wijze vereerd worden die mensen niet toekomt.

Aandacht voor sport

De vraag is hoe de uitspraak uit 1987 van oud-minister Van Dijk dat voetbal geen essentiële betekenis voor de maatschappij heeft, nu gewaardeerd wordt. Het Sociaal en Cultureel Planbureau heeft dit voorjaar juist gemeld dat de aandacht voor sport in Nederland enorm toeneemt:

-het aantal sportbladen en digitale nieuwsbrieven over sport steeg in tien jaar van zeventien tot veertig; -het aantal onderwijsinstellingen waar je een opleiding kunt volgen die een link met sport heeft, steeg van elf naar 26;

-aan de verschillende universiteiten houden inmiddels 34 hoogle-raren zich met sport bezig. Sport heeft in onze cultuur zo’n grote plaats ingenomen dat er een grote verwevenheid is ontstaan met de economie, de politiek en zelfs… met het geloof en de kerk. Dat maakt sowieso dat een sportief evenement niet meer op zichzelf gewaardeerd kan worden, maar we ook letten op de impact van een sport op de samenleving. Dat de paus – in ethisch opzicht een man met principes –sport positief waardeert, bleek in februari aan de vooravond van de Olympische Winterspelen. De rooms-katholieke leider gaf zijn zegen aan dit evenement, omdat de Spelen konden ‘meewerken aan de wereldvrede en wederzijds begrip tussen mensen’.

Vrome moslims

Dat lijkt mij een erg naïeve benadering. Kort voor de Winterspelen werd er in Egypte gespeeld om het Afrikaans kampioenschap voetbal. Het Egyptische nationale elftal was er een voorbeeld van dat het wel meeviel met die verbroedering, maar dat sport juist ingezet wordt voor allerlei andere belangen. In het team was volgens de trainer geen plaats voor spelers die niet op een devote manier de islam aanhangen, terwijl toch tien procent van de Egyptenaars christen is. ‘Ik zorg er altijd voor dat allen die het Egyptische shirt dragen, een goede relatie met Allah hebben, ’ aldus de coach. Winnen is voor Egyptische sporters niet minder dan een onderstreping van de waarheid van de islamitische godsdienst.

Het is niet alleen in rooms-katholieke of islamitische kring dat er relaties gelegd worden tussen topsport en geloof. De Evangelische Omroep laat in zijn blad Visie van tijd tot tijd christensporters aan het woord, mensen die ook op

Gods dag als prof sport beoefenen en die daarmee die dag ontheiligen. ‘Geloof en (top)sport kunnen prima samengaan’, schreef de hoofdredacteur van het EO-programmablad rond de laatste Winterspelen, helaas zonder die stelling vanuit de Bijbel te onderbouwen.

Uit de harten

Ligt hier niet dé reden voor onze distantie van een wereldkampioenschap voetbal, dat de harten van miljoenen Nederlanders enige weken bezet houdt, dat de aanbiedingen in de supermarkten een oranje tint geeft, dat ervoor zorgt dat vergaderingen verzet worden? Het kan niet meer gaan om een louter sportieve krachtmeting tussen mensen die goed kunnen voetballen. De ambiance van een toernooi als in Zuid-Afrika is zo overweldigend dat het jongeren en ouderen meesleept. Waarheen?

Ons diepste bezwaar is niet anders dan het bezwaar dat de kerkvader Augustinus in zijn dagen tegen de arena’s had, toen hij opmerkte dat het makkelijker was de idolen en afgoden uit de tempels te halen dan uit de harten van de mensen. Daarom sprak hij over heidendom dat huisde in gedoopte hoofden. Augustinus wist – met name vanwege het leven voor zijn bekering – van de geheimzinnige saamhorigheid die een massa mensen verbindt in de toewijding aan een sportheld, waardoor mensen bleven praten over de prestaties van en kansen voor hun idool. Hij zag dat de kerk leeg was als het stadion gevuld was.

Missionaire kansen?

De vraag is of dit totaal in bezit genomen worden door een sportief festijn, in onze tijd minder intens is, minder beslag legt op het hárt van mensen. We moeten constateren dat het spreken over de missionaire kansen voor christensporters om medesporters te laten zien wie ze dienen, ons op het verkeerde been zet. Het maskeert dat een voetbalcultus als in deze weken plaatsheeft, mensen aftrekt van de dienst aan God, ons blokkeert om Hem toegewijd te dienen. Of, zijn we ons daarvan niet eens bewust?

Staat het onze gemeenten de komende weken ook te wachten dat de kerkdiensten minder bezocht worden als er wedstrijden gespeeld worden? Het is Jezus Zelf die ons – op zoek naar het behoud van ouderen en jongeren! – in de Bergrede gezegd heeft dat ons hart daar zal zijn waar onze schat is. Hij gaf er als levensdevies bij om geen schatten op de aarde te verzamelen, maar in de hemel, schatten die niemand je ooit meer afnemen kan. De geschiedenis van de rijke man en de bedelaar Lazarus uit Lukas 16 is een onderstreping uit de praktijk van de waarheid van dit woord.

Grove taal

Er is nog een vraag die telt: Hoe zwaar valt het ons als op het sportveld niet alleen Gods dag ontheiligd maar ook Zijn Naam gelasterd wordt? In maart werd bekend dat scheidsrechters in Italië alle spelers die vloeken of godslasterlijke taal uiten, van het veld moeten sturen. Een Nederlandse scheidsrechter merkte er bij op dat dit in ons land niet haalbaar is. ‘Als ik de regels strikt wil toepassen, zal ik in sommige plaatsen de wedstrijd tussentijds moeten staken, omdat er nog te weinig spelers op het veld blijven staan.’ Grove taal is immers onderdeel van het spel én van de samenleving geworden.

Het wereldkampioenschap voetbal geeft christenen de gelegenheid om enkele weken lang zonder veel ophef te laten zien dat zij niet in het schema van deze wereld gaan. Omdat hun gezindheid veranderd is, zijn ze geroepen de wil van God te doen, ook in uren van ontspanning. Het doen van die wil geeft levensvreugde.

P.J. Vergunst

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen