Waarom, waarom, waarom

H et vraagteken kan een uitroepteken worden, een aanklacht of verwijt. De waaromvraag kan verworden tot louter retorisch, soms zelfs tot pathologisch (ziekelijk). Maar wie het zuiver houdt zoekt inzicht in oorzaak, zin en bedoeling van het ‘waarom? ’

Je kunt in die zoektocht verschillende kanten uit. Kinderen komen bij volwassenen en ouderen bij jongeren. ‘Waarom zoek jij voortdurend de grenzen op? Waarom doe je zo dwars? ’ Zo fungeert de waaromvraag in intermenselijke verhoudingen. We bevragen elkaar op motieven.

Ook zelf blijven we niet buiten schot. Voor hoeveel leed in grotere en kleinere verbanden zijn wij niet verantwoordelijk? Je kunt jezelf en anderen veel kwaad berokkenen. Je kunt je doodwerken, doodergeren, doodroken enzovoort. Hoe vaak sloegen we onszelf al niet voor het hoofd? Wie brachten martelwerk-

tuigen en massavernietigingswapens deze wereld binnen? En hoe zit het met al die ecologische en economische rampen, onrecht en armoede, honger en dorst?

Eigen verantwoordelijkheid

De mogelijkheid die het verdriet krijgt, heeft te maken met de vrijheid die God ons geeft. Hij schiep geen marionetten of robots, maar

mensen die in verantwoordelijkheid en

vrijheid kunnen handelen. Het

‘risico’ dat we de richting inslaan van ongeloof en immoraliteit is de prijs der liefde. Wie vraagt waarom God toen en daar niet ingreep, mag niet voorbij zien aan eigen verantwoordelijkheid én de vraag hoe vaak Hij

wel ingreep, dikwijls zonder dat wij er op merk-

ten. Getuigt Golgotha bovendien niet van Zijn genadig ingrijpen in onze geschiedenis? !

We kunnen onze eigen verantwoordelijkheid minimaliseren en overdrij-

ven. De ouder die zichzelf verant-

woordelijk stelt voor de dood van zijn verongelukte kind – ‘Het is mijn schuld. Ik gaf hem die fiets!’ – overdrijft. En met de mens die rampen ‘voorkomt of veroor-

zaakt’ op grond van nagekomen of nagelaten (godsdienst-)‘plichten’, betreden we het terrein van de psychopathologie. Dergelijk disfunctioneel denken vraagt professionele aanpak.

Geoorloofde vraag?

In de Bijbel wordt levensleed herleid tot op zonde, satan en God. Een vierde optie is erkennen niet te weten wie en wat er achter zit. Zo bijvoorbeeld in Johannes 9, de geschiedenis van de blindgeborene. De omstanders leggen een verband met een onbeleden zonde, maar Jezus laat de oorzaak van de oogziekte in het midden. Dat

mogen we ons wel aantrekken. Vooral wanneer we sneller

e vinger wijzen dan ook maar één

inger uitsteken in de nood van onze naaste. In de geschiedenis van Job blaast de duível zijn

partij. De ervaring dat boze machten en krachten

ontwrichtend werkzaam zijn in Gods goede schep-

ping is een ervaringswerkelijkheid in allerlei religies.

Nog steeds opent de vorst der duisternis ieuwe filialen op aarde.

Het geloof weet dat Christus eze ‘antigoden’ overwonnen

eeft en dat het heengaat naar hun definitieve uitschakeling. Vergelijk het met D(ecision)-day en

V(ictory)-day. Vanaf het moment dat de geallieerden

in 1944 landden op de stranden van Normandië waren de dagen van de bezetter geteld, niettemin roerde de vijand zich daarna als nooit tevoren. Wij leven in een gebroken werkelijkheid, maar wel vanuit het perspectief van Victoryday.

Megafoon

Dat je kunt collaboreren met de vijand is evident. Je kunt je op zijn terrein begeven, denk aan vormen van occultisme en muziekkeuzes, om niet meer te noemen.

De gedachte dat Gód op de een of andere wijze Zijn hand heeft in dat wat wij als ‘kwaad’ ervaren, staat velen tegen. Volgens Hebreeën 12 ‘tuchtigt’ Hij Zijn kinderen, niet omdat Hij daar vermaak aan beleeft, maar ‘opdat we Zijn heiligheid deelachtig zouden worden’. Zo weet Hij úit kwaad iets goeds tevoorschijn te brengen. De Engelse apologeet C.S. Lewis gebruikt de metafoor van de megafoon. Moeite, tegenslag en verdriet versterken het

geluid waarmee God in de Bijbel tot ons spreekt.

Een ouder pijnigt zijn kind wel eens om erger te voorkomen: ‘Wie niet horen wil…’ Soms geeft hij het zelfs over

aan ‘wreedheden’, zoals het kind die ervaart in de tandartsstoel of wanneer zijn keelamandelen verwijderd worden. Het begrijpt er niets van en toch zal het er later de ouders dankbaar voor zijn.

God laat ons op wegen buiten Hem vastlopen omdat Hij niet verdraagt dat we ons ongeluk tegemoet reizen. Zo komen ook gerichten niet uit de lucht komen vallen, ze worden uitgelokt.

Amos vraagt – binnen een specifieke situatie! – of er een kwaad in de stad is dat de HEERE niet werkt (3:6b). Zelfs de vijand kan (moeten) meewerken met God. Waar humaniteit het aflegt tegen marktdenken en - werking – ‘halen, hebben, houden’ – daar wordt gespeeld met heilig vuur.

Bewaard

Bij de vele vragen die we hebben, komt het vooral aan op onze innerlijke houding. Is het goed dan werpen onbegrepen en raadselachtige wegen ons terug op God. We schuilen bij Hem en worden zo bewaard in het geloof.

Blijft staan de vraag of er zinloos lijden is: ‘waarom? ’ Het is in ieder geval niet zinloos als het ons verrijkt (heeft) met (meer) invoelingsvermogen jegens anderen, zelfverloochening, geduld, trouw en liefde.

‘Ik weet het niet’

Grote voorzichtigheid blijft geboden bij het duiden van Gods vinger in de geschiedenis. Is het bijvoorbeeld wel zo ‘christelijk’ om te spreken van ‘Gods behagen’ om ‘in Zijn ondoorgronde-

lijke wijsheid door een noodlottig ongeval uit ons midden weg te nemen…’ Natuurlijk heeft zo’n cliché te maken met ons godsbeeld, maar ook godsbeel-

den behoeven gedurig bijstelling.

Laten we de waaromvraag ook niet te snel afdichten met het ‘waartoe’ er overheen te schuiven, hoe zinvol die vraag op zich ook is, omdat ze dwingt naar voren te kijken in plaats van achterom te zien en daardoor bevrijdend kan werken. Maar was het niet juist Christus Zelf die Zijn ‘waarom? ’ naar Zijn Vader riep?

Wil ik met mijn ‘waarom? ’ niet de mist ingaan, dan moet ik bij Hem uitkomen, die mij niet met lege handen laat staan. Hij is het antwoord op mijn vele, zo niet al mijn vragen. Met het oog op Hem ga ik meezingen met Paulus ‘dat het lijden van deze tegenwoordige wereld niet opweegt tegen de heerlijkheid die aan ons zal geopenbaard worden’ (Rom.8:18 ). Hij is mijn Vrede.

J. Belder

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen