De persoon van de prediker

W ie het goed zeggen kan, wordt vandaag al gauw gezien als een man met een boodschap. Het gebeurt in de politiek, je hoort het ook in de kerk. Het aantal mensen dat op dit punt ‘onderscheidenlijk’ kan luisteren lijkt de laatste jaren drastisch geslonken. Dat is zonder meer een verlies. En vaak heeft het een verlammende uitwerking op predikers. Al hun inspanning ten spijt om mensen het (éne) nodige mee te geven, lijken hoorders vooral te letten op hoe het overkomt. Om prediker en preek daar vervolgens vooral op af te rekenen.

In dat licht is het goed om te benadrukken dat het niet gaat om de persoon van de prediker. Er is alle reden om in de kerk wat meer tegendraads te worden en minder te focussen op de man en op wat hij kan en ons bewust te concentreren op wat deze gezondene ons in Gods naam te zeggen heeft. Vroeger waren gemeenteleden daar naar mijn idee sterker in.

Mensen van nu kunnen die geestelijke spankracht vaak niet meer opbrengen. Zonde. We lopen er veel (beloofde!) zegen door mis.

Geen kick, wel heil

Er is alles voor te zeggen ons opnieuw in die ‘onderscheiden’ manier van luisteren te trainen, tegen ons eigen (postmoderne) gevoel en verlangen in. Ook hier geldt: word deze wereld niet gelijkvormig, maar word hervormd in uw denken.

Het resultaat van zo’n verandering? Een genadige en weldadige tegencultuur voor prediker en hoorder. In zo’n klimaat kan dankzij de ingewachte Geest een maximale communicatie van de boodschap geschieden – en dus valt er telkens iets te beleven. Geen kick misschien, maar wel heil.

Altijd door zeef

Er is ook een andere kant. Het klopt niet als je net doet alsof je de persoon van de prediker kunt uitschakelen en gaat voor het Woord alleen. Dat is onmogelijk. De persoon van de prediker doet altijd mee. Onontkoombaar. Niet slechts in de marge, maar prominent. Predikanten zijn nu eenmaal geen engelen, die linea recta een boodschap van de hemel overbrengen. Ze zijn mensenkinderen, met een eigen levensverhaal, met een persoonlijke geloofsontwikkeling.

Met eigen angsten en frustraties, met verschillende karakters, met een stuk theologische en dogmatische vorming. Met eigen communicatieve vaardigheden en gebreken en met nog heel veel meer. Zo worden ze geroepen en ingezet. Het gevolg is dat ze het gegeven Woord altijd zullen horen en vertolken op een eigen wijze. Ze kunnen als mens niet anders. Het verkondigen van de volle raad van God – ze zijn ertoe geroepen! – blijft altijd beperkt: het gaat door de zeef heen van hun verstaan en vertolken. Dat is niet erg, dat geeft er juist kleur aan.

Je ziet het al in de Schrift. God laat van Zich horen door een veelheid van stemmen. Het is dan ook niet terecht om in het preekproces de invloed van de persoon niet te erkennen. Dat lijkt vroom, maar is niet bijbels. Wijzer is het je er als prediker steeds weer van bewust te worden. Wie dat doet wordt alert. Alert op eigen inbreng. Op eenzijdigheden en emoties, op persoonlijke voorkeuren en blinde vlekken, op onnodig gestuntel en gewiekst gemanipuleer. Zo iemand leert schaven aan zichzelf, om zoveel mogelijk te voorkomen dat eigen beperkingen de loop van het Woord blokkeren. Zo iemand werkt er voortdurend aan dat de Geest door zijn spreken heen voluit zeggen kan wat Hij de gemeente te zeggen heeft.

Geestelijke houding

En dat is nog maar de helft. Want volgens een man als Spurgeon is er een onlosmakelijk verband tussen de geestelijke houding van de prediker én de zegen op zijn (s)preken. Hij denkt dan onder andere aan het geloof en de heiligheid, de ernst en de liefde, de bewogenheid en het gebed van de prediker. Het gaat Spurgeon er niet om dat een prediker deze dingen etaleert, maar dat ze bij hem zijn. Schort het daaraan, dan worden er in de regel weinig zielen ‘gevangen’. Oefent hij zich erin, dan zal blijken dat juist de (geheiligde) persoon van de prediker van onschatbare waarde is voor een geslaagde (zegenrijke!) communicatie van het Evangelie.

Bedoelde Paulus dat ook al niet toen hij schreef aan Timotheüs: ‘Heb acht op jezelf en op de leer, volhard daarin; want zodoende zul je én je zelf behouden én die je horen’?

P.J. Visser

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen