Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

Vier eeuwen King James

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Vier eeuwen King James

Vertaling overleefde turbulentie van de geschiedenis

7 minuten leestijd Arcering uitzetten

Wat in Nederland de Statenvertaling voor volk, kerk en samenleving is geweest, was de King James voor het Engelstalige deel van de wereld. Dit jaar is het 400 jaar geleden dat deze vertaling werd voltooid.

Koningin Elizabeth van Engeland hield op 25 december 2010 haar kersttoespraak vanuit Hampton Court in Londen. Het was de plaats waar in 1604 door koning James (Jacobus) I de opdracht tot de King Jamesvertaling (KJV) werd gegeven. De koningin noemde de bijbelvertaling een meesterstuk van het Engels proza en een heel levendige vertaling van de Schrift. ‘De heerlijke taal van deze Bijbel heeft de turbulentie van de geschiedenis overleefd en heeft velen van ons de meest herkenbare en mooie beschrijving gegeven van de geboorte van Jezus Christus, die we vandaag herdenken’, aldus de Britse vorstin.

Ontstaan
Er waren voor 1604 al enkele bijbelvertalingen in de Engelstalige wereld. William Tyndale had de aanzet gegeven met zijn vertaling. Voortbouwend daarop waren er de Bishops Bible, de Coverdale Bible, Matthew’s Bible, de Great Bible en de Geneva Bible. Toch voldeden die vertalingen niet. De puriteinen toonden bepaalde fouten aan; koning James kwam in de kanttekeningen van de Geneva Bible dingen tegen die ongehoorzaamheid aan de koning aanmoedigden; bepaalde woordkeuzes ondersteunden de ambtelijke structuur van de Anglicaanse Kerk niet. Tijdens de Hampton Court Conferentie werd de opdracht voor de nieuwe vertaling gegeven. De instructie was, wat betreft het Oude en Nieuwe Testament, de Bijbel te vertalen vanuit de Hebreeuwse, Aramese en Griekse grondtekst. Wat betreft de apocriefe boeken gold dat die uit het Grieks en Latijn moesten worden vertaald. Om de vertaling naar de lezers zoveel mogelijk vertrouwdheid te geven, moesten de vertalers alles in het werk stellen om te proberen aan te sluiten bij de Bishops Bible, bijvoorbeeld als het ging over de weergave van namen. In het geval dat zij er met die vertaling niet uitkwamen, mochten ze andere vertalingen raadplegen. Oorspronkelijk was er een groep van 54 vertalers, hoofdzakelijk theologen, allen leden van de Kerk van Engeland. Zevenenveertig van hen hebben het gehele vertalingstraject van zeven jaar volledig meegemaakt. Dr. Henry M. Morris, president van het Institute for Creation Research, zei over deze mannen: ‘Het is zo goed als zeker dat er zowel voor als na het King James-vertalingsteam nooit een groep bijbelgeleerden is geweest die zo gedegen was uitgerust deze taak te volbrengen.’ De vertalers werkten in zes groepen en aan elke groep werden bepaalde bijbelboeken gegeven om te vertalen. Nadat de eerste vertalingen gereed waren, controleerde vanaf 1608 een commissie van twaalf (twee uit elk van de zes groepen) het werk. Dit gebeurde op basis van een gedetailleerde verzameling richtlijnen die waren opgesteld om er zeker van te zijn dat de persoonlijke excentriciteiten en politieke vooroordelen van de vertalers niet in de nieuwe versie zouden worden opgenomen.

Kenmerken
De King James werd ontwikkeld om hardop in kerkdiensten te worden voorgelezen. Met het oog hierop schonken de vertalers ijverig aandacht aan ritme en punctuatie teneinde de tekst een frisse orale kwaliteit te geven waaraan de andere tot dan toe gemaakte vertalingen niet konden tippen. Deze mannen waren toegewijd aan hun taak om de Bijbel in gewone en alledaagse taal te vertalen. Ze schreven in hun voorwoord bij de Bijbel: ‘Het is de vertaling die het raam opent om het licht binnen te laten; die de schaal breekt zodat we de pit kunnen eten; die het gordijn opzijschuift zodat we in het meest Heilige kunnen turen; die het deksel van de put afhaalt zodat we bij het water kunnen komen, net zoals Jakob de steen wegrolde van de opening van de put, om de kudden van Laban water te kunnen geven.’ Overigens hebben de vertalers zich niet enkel aan hun eigen tijd gebonden wat betreft taalgebruik. Ze hebben ook een eigen, plechtiger stijl aangehouden. Een nieuwe vertaling moet er altijd inkomen. Dat heeft ook met de KJV een tijdje geduurd. Tenminste, onder het gewone volk dat eerst een tijdlang de Geneefse Bijbel bleef gebruiken. Gezien het feit dat de Bishops-bijbel door de drukker niet langer gedrukt werd, werd de KJV al vrij snel in de kerken gebruikt. Een officiële aanvaarding van de KJV door de Kerk van Engeland is er nooit geweest. Evenmin als een officiële autorisatie van koning James, al heeft hij wel zijn instemming betuigd en is de vertaling aan hem opgedragen. Toch werd de vertaling na enige tijd bekend als de geautoriseerde vertaling en ook nu nog wordt de KJV vaak aangeduid als authorised version. In de tijd daarna werd ze de bekendste, geliefdste en meest gebruikte vertaling van de Bijbel in de Engelse wereld.

Stimulans
De Statenvertaling is van een latere datum als de KJV. Het uitkomen van de KJV heeft in de Nederlandse kerk van de Reformatie mede als stimulans gefungeerd om de opdracht tot een nieuwe Nederlandse bijbelvertaling te geven op de synode van Dordrecht in 1618-1619. Het vertaalproces van de Statenvertaling heeft elf jaar langer geduurd dan dat van de KJV. Een verschil is dat de Statenvertaling kanttekeningen heeft en de KJV niet. Tijdens de Westminster Assembly van 1643 waren de (Engelse) aanwezigen zeer lovend over de Statenvertaling en 35 personen ondertekenden een verzoek om de Statenvertaling met haar kanttekeningen te vertalen in het Engels. Hadden ze dan aan de KJV niet genoeg? Theodoor Haak (1605- 1690), een veelzijdig geleerde, oorspronkelijk afkomstig uit de Pfaltz in Duitsland, heeft zich van die taak gekweten. In 1657 was hij ermee klaar. Ze is daarna nooit meer uitgegeven in Engeland. Maar de Gereformeerde Bijbelstichting heeft een facsimile-editie verzorgd om daarmee het grote aantal Engelssprekende Nederlandse gezinnen in Noord-Amerika te dienen. Zo’n 250 jaar lang is de KJV (behoudens kleinere aanpassingen in spelling en woordgebruik) onveranderd in gebruik geweest. Vanaf die tijd verschenen er tal van nieuwere vertalingen die soms dichtbij en soms ver van de KJV af stonden. Meerdere keren zijn er herzieningen van de KJV uitgebracht. Te noemen zijn onder meer de New King James Version, de 21th Century King James, Modern King James acc. to Green. Toch zijn er ook vandaag veel kerkelijke groeperingen die voorkeur geven aan de King James-bijbel zonder revisies. Er bestaat zelfs een King James only movement, een beweging die zich uitspreekt voor alleen de KJV. Ze varieert overigens van groeperingen die voorkeur hebben voor de KJV tot groeperingen die de KJV zien als Gods nieuwe openbaring en die menen dat de KJV de standaard kan en moet zijn waarop alle andere vertalingen van de Bijbel door heel de wereld heen zich baseren.

Dezelfde vertaaltraditie
In de jaren 1992-1998 diende ik als predikant de gemeente van Monarch, in Alberta (Canada), binnen de Reformed Church van Noord- Amerika. Deze gemeente was ontstaan vanuit bemoeienissen van het hoofdbestuur van de Gereformeerde Bond medio de jaren tachtig van de vorige eeuw, op verzoek van een groep van oorsprong Nederlandse emigranten. Binnen deze gemeente was de KJV de gebruikte bijbelvertaling. Als zodanig werd dat mijn Bijbel in deze jaren. Ik preekte eruit, las erin en leerde bijbelverzen uit het hoofd. Voor zover ik dat kan beoordelen, meen ik dat de KJV zich op veel punten kan meten met de Statenvertaling. Ze staat in ieder geval in dezelfde vertaaltraditie en wordt gekenmerkt door dezelfde geestelijke achtergrond. De Statenvertaling is op een aantal punten wat nauwkeuriger. Naar mijn ervaring is de KJV wel iets toegankelijker voor de hedendaagse mens dan de Statenvertaling. Maar ook in onze gemeente grepen er wel eens (jongere) mensen naar een andere vertaling omdat ze de KJV moeilijk vonden. In Noord-Amerika wordt de KJV nog steeds gebruikt binnen tal van behoudende kerkelijke groeperingen, vaak ook baptistengemeenten. Onder de gemeenten van Nederlandse achtergrond gebeurt dat onder meer in de Free Reformed Church, de Netherlands Reformed Congregations en de Heritage Reformed Church.

Een vertaling van de Bijbel brengt het woord van God naar mensen die het anders niet zouden ontvangen of verstaan. De KJV is daar een door de Heere veelgebruikt en gezegend middel voor geweest en ze is het nog steeds. Wellicht zal ze het blijven tot de dag van Jezus’ wederkomst. Gezien het feit dat heel wat andere vertalingen minder betrouwbaar en van minder geestelijk gehalte zijn, mogen we hopen dat ze haar plaats blijft behouden. Al of niet in herziene versie; want ze is natuurlijk toch 400 jaar oud.

Dit artikel werd u aangeboden door: de Gereformeerde Bond

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van donderdag 3 februari 2011

De Waarheidsvriend | 24 Pagina's

Vier eeuwen King James

Bekijk de hele uitgave van donderdag 3 februari 2011

De Waarheidsvriend | 24 Pagina's