‘Leid ons in Uw waarheid’

Velen van ons wisten niet beter of de GB had een leerstoel aan de theologische faculteit te Utrecht. Namen van hoogleraren als H. Visscher, J. Severijn, C. Graafland en A. de Reuver waren en zijn bekend. Sinds 2008 is de leerstoel in Utrecht bezet door dr. H. van den Belt. Vanaf 2001 komt er verandering in de situatie. Dan wordt ook in Leiden een leerstoel van de GB gevestigd. Dr. W. Verboom wordt als hoogleraar benoemd, in 2006 opgevolgd door dr. G. van den Brink. Spoedig daarna komt er nog een derde leerstoel bij in Kampen, waaraan dr. J. Hoek als hoogleraar wordt verbonden. Wie van de ouderen had vroeger kunnen denken, dat de GB drie leerstoelen op drie locaties zou hebben.

Verhuizing PThU
Dan is er ineens het besluit van de synode van de Protestantse Kerk in 2010 om de intussen gestichte Protestantse Theologische Universiteit (PThU) te verplaatsen van Leiden, Utrecht en Kampen naar Groningen en Amsterdam. Dat betekent dat de Protestantse Kerk haar dienaren niet langer opleidt in de drie eerst genoemde plaatsen, maar alleen aan de twee laatst genoemde. Al kan de bacheloropleiding in Leiden en Utrecht wel blijven dienen als voortraject van de master predikantsopleiding van de PThU. In verband met deze ingrijpende veranderingen besluit het hoofdbestuur van de Gereformeerde Bond in april 2010 om een commissie in het leven te roepen, die hem van advies moet dienen over de plaats, de inhoud en de bezetting van de leerstoelen. Tot leden van de commissie worden benoemd dr. M. van Campen (voorzitter), ds. G.D. Kamphuis en ondergetekende (secretaris). De opdracht aan de commissie is om te bezien op welke locaties de leerstoelen van de GB aanwezig dienen te zijn (1); aan welke onderwijsinstellingen de leerstoelen gelieerd moeten zijn (2); welke profielen de leerstoelen dienen te hebben (3); hoe de personele bezetting van de leerstoelen zal moeten zijn (4) en welke financiële gevolgen dit alles voor de GB zal hebben (5). In dit artikel wil ik als secretaris van de commissie iets vertellen over de wijze waarop zij haar werk heeft gedaan, tot welke inzichten en conclusies dat heeft geleid en welke voorstellen zij aan het hoofdbestuur heeft gedaan.

Uitgangspunten
Wij zijn als commissie bij onze beraadslagingen niet over één nacht ijs gegaan. Wij voerden gesprekken met instanties en personen die bij de leerstoelen betrokken zijn. Te denken valt aan faculteitsbesturen, universiteitsbesturen, docenten en studenten en diverse deskundigen. We zijn begonnen met enkele uitgangspunten te formuleren. Het eerste uitgangspunt is de bepaling in de statuten van de GB (5d) dat hij zijn leerstoelen daar vestigt waar de Protestantse Kerk haar dienaren opleidt. Vervolgens dat de leerstoelen een zodanige profilering kennen dat in onderwijs en onderzoek van het Gereformeerd Protestantisme drie componenten aanwezig zijn: een historische, een spirituele en een systematische/ dogmatische component (met een lijn naar de belijdenisgeschriften van de kerk, symboliek). Een ander uitgangspunt is dat veranderingen geen nadelige gevolgen mogen hebben voor de docenten van de GB. Hiermee verbonden is onze constatering dat het aantal dagdelen (fte’s) waarover de docenten voor hun onderwijs en onderzoek beschikken thans te weinig is en zal dienen te worden verhoogd van 0.2 fte naar 0.4 fte. Op grond van deze (en andere) uitgangspunten hebben we als commissie ons breedvoerig en diepgaand georiënteerd op de mogelijkheden die er zijn. We lieten ons leiden door de doelstelling van de leerstoelen van de GB, namelijk de beoefening van gereformeerde godgeleerdheid in onderwijs en onderzoek aan openbare universiteiten en (sinds haar oprichting) ook aan de PThU.

Op één locatie
Gaandeweg werden ons enkele belangrijke gegevens duidelijk. In de eerste plaats dat verreweg de meeste studenten uit onze achterban die predikant willen worden, naar Amsterdam of Groningen zullen gaan. Zij kiezen ervoor om hun bachelor en hun master aaneengesloten op één locatie te doen. In de tweede plaats ontdekten we dat het – wetenschappelijk bezien – beter is om de leerstoelen te concentreren op enkele plaatsen dan een brede spreiding over meerdere locaties na te streven. Vervolgens dat het nodig is voor wetenschappelijke deskundigheid in de toekomst te zorgen (Nachwuchs) door het zoeken naar de mogelijkheid van een zogenaamde aio-plaats. Verder is het van groot belang dat de docenten van de GB optimaal betrokken kunnen worden bij onderwijs- en onderzoeksprogramma’s van de instellingen waar de leerstoelen gevestigd zijn. Op donderdag 20 januari konden we als commissie aan het hoofdbestuur een rapport aanbieden, met de titel Leid mij in Uw waarheid (Ps. 25:5), waarin wij onze bevindingen kenbaar maakten en onze voorstellen aan het HB presenteerden. Het bestuur heeft dit rapport unaniem en met dankbaarheid aanvaard. Hiernaast staat de inhoud van de besluiten afgedrukt.

Openbare universiteit
Deze besluiten hebben de instemming van alle betrokken partijen. Het valt ons op dat de marginalisering van de ene faculteit door de andere faculteit niet als winst wordt ervaren. Van belang is tevens te melden dat de vermeerdering van 1.4 fte naar 2.0 fte voor het geheel van de bezetting van de leerstoelen door het hoofdbestuur financieel bezien niet als een onverantwoorde stap gezien wordt. Ook is het oude adagium van de GB dat hij een leerstoel heeft aan een openbare universiteit, behouden door de vestiging te Groningen. Onze leerstoel aan de staatskant is daar van harte welkom. Op 3 februari is door het hoofdbestuur samen met de commissie een persconferentie gegeven in Putten, waarop dr. Van Campen een uiteenzetting van de besluiten heeft gegeven en diverse vragen door ons konden worden beantwoord. Helaas kon ds. Kamphuis wegens ziekte niet aanwezig zijn. Naar aanleiding van de persconferentie stond in het Nederlands Dagblad het volgende vermeldenswaardige citaat: De forse financiële investering is een tegenreactie op de marginalisering van de theologie’, aldus algemeen secretaris Piet Vergunst. ‘We hadden ook kunnen inkrimpen, maar dan ga je mee in de spiraal naar beneden. Dit is een vrij ambitieuze keuze, maar zo denken we toekomstgericht.’

Utrecht en Leiden
Als commissie hebben we een periode achter de rug, waarin verantwoordelijk werk is verricht. Het was een intensieve en spannende tijd. De beslissingen die genomen moesten worden, hebben verstrekkende gevolgen. Het weegt ons als commissie en het hoofdbestuur met name zwaar om uit Utrecht en op termijn uit Leiden te moeten vertrekken. Daarmee komt een einde aan een lange traditie, waarin veel (a.s.) predikanten zoveel hebben ontvangen voor hun vorming. Een dergelijk kostbaar gegeven is uniek en kan nooit vervangen worden. Tegelijk moeten we ons laten leiden door de feiten waarmee we te maken hebben. De GB kent hierin een volgend beleid, omdat hij daar wil zijn waar de dienaren van de kerk worden opgeleid. Amsterdam en Groningen bieden twee stevige muren van het PThU-gebouw. We mogen biddend, met vertrouwen op de Heere onze God, de toekomst tegemoetgaan.

Meeleven van de gemeenten
Deze weergave van ons werk als commissie zou onaf zijn, als we niet zouden melden dat we onze taak in grote eensgezindheid hebben kunnen en mogen volbrengen. Ook de samenwerking met en de steun van de algemeen secretaris van het hoofdbestuur was uitermate goed. We danken het bestuur voor het vertrouwen dat het in ons stelde. We hopen dat de besluiten goed zullen zijn voor alle betrokkenen. Het is van groot belang dat de besluiten gedragen worden door het meeleven uit de gemeenten en het gebed voor docenten en studenten. Ik eindig met de woorden, waarmee ook ons rapport besloten wordt:
D’ algoede God zij ons genadig
En zegen’ ons met overvloed.
Hij doe Zijn aangezicht gestadig
ons lichten en Hij zij ons goed.
(Ps.67:1, ber.)
Namens de commissie,

W. Verboom

---
Het hoofdbestuur van de Gereformeerde Bond wil in de marge van deze publieke verantwoording van dr. M. van Campen, ds. G.D. Kamphuis en prof. dr. W. Verboom hen ook op deze plaats danken voor hun grote inzet in de afgelopen maanden. Bij de zorgvuldige afweging van alle opties van wat het beste leek voor de theologiebeoefening in ons land en de opleiding van de aanstaande predikanten ervoeren we samen geleid te worden door de Heilige Geest – het is verwoord in de aan Psalm 25 ontleende titel van het rapport.

P.J. Vergunst

---
Besluiten ten aanzien van de GB-leerstoelen
1. De leerstoel aan de PThU, locatie Kampen, verhuist per 1 september 2012 (de datum waarop de PThU van start gaat) naar de PThU, locatie Groningen. De formatie van de leerstoelhouder, prof. dr. J. Hoek, is sinds 1 januari jl. uitgebreid van 0,2 fte naar 0,4 fte. Deze uitbreiding blijft van kracht. Zijn onderwijs en onderzoek zal zich richten op de spirituele component in het gereformeerd protestantisme.
2. De leerstoel te Utrecht verhuist per 1 september 2012 naar de faculteit Godgeleerdheid en Godsdienstwetenschappen te Groningen. De huidige leerstoelhouder, dr. H. van de Belt, wordt daar hoogleraar voor 1,0 fte (dus fulltime, zoals ook nu geldt voor zijn docentschap in Utrecht). Zijn onderwijs en onderzoek richten zich op de historische component van het gereformeerd protestantisme.
3. De leerstoel te Leiden verhuist per 1 september 2012 naar de PThU, locatie Amsterdam (aan de VU). De formatie van de leerstoelhouder, prof. dr. G. van den Brink, wordt uitgebreid van 0.2 fte maar 0.4 fte. Het huidige werk van prof. Van den Brink aan de faculteit Godgeleerdheid van de VU wordt in verband met deze uitbreiding, in goed overleg met de faculteit, van 0.8 fte verminderd tot 0.6 fte. Van 1 oktober 2011 (de datum waarop de huidige periode van vijf jaar van de leerstoel in Leiden afloopt) tot 1 september 2012 is hij verbonden aan de PThU, locatie Leiden. Zijn onderwijs en onderzoek richten zich op de systematische/dogmatisch component van het gereformeerd protestantisme met een lijn naar symboliek (de belijdenisgeschriften).
4. Mede met het oog op de verantwoordelijkheid van de GB voor de studenten die recent in Utrecht en Leiden hun studie theologie begonnen zijn, zijn afspraken gemaakt voor de nabije toekomst. Het contract van de GB met de faculteit te Utrecht loopt af in april 2013. In goed overleg met de faculteit wordt het werk van de leerstoel aldaar per 1 september 2012 afgerond. In Leiden loopt de huidige periode van de leerstoel voor vijf jaar reeds op 1 oktober 2011 af. Aangezien het hoofdbestuur het vertrek in Leiden op zo’n korte termijn als te abrupt ziet en dat mede tegenover de studenten die daar momenteel studeren niet verantwoord acht, is gekozen voor een verlenging van deze leerstoel voor een nieuwe periode (van vijf jaar). De leerstoel zal in verband met de bijzondere situatie echter niet voor 0.4 fte, maar voor 0.2 fte bezet worden. Voor deze nieuwe leerstoel zal nog voor de zomer door het hoofdbestuur een sollicitatieprocedure worden gestart.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen