Medisch zendeling

In januari 2005 werden Herman en Huibke ten Hove vanuit Leiden uitgezonden naar Zimbabwe, waar hij als arts verbonden werd aan het Morgensterziekenhuis. Eind 2010 keerden ze terug. Het waren zware jaren voor de Zimbabwaanse bevolking. ‘Met name tot 2009 moest er daarom veel noodhulp gegeven worden: het open houden van het ziekenhuis (de zorg voor medicijnen en de motivatie van de staf ), voedselhulp en medische hulp als soms enige arts in een groot ziekenhuis. Bovenal stond onze uitzending in het teken van de zorg voor mensen met HIV, het virus dat je immuunsysteem aantast en waarvan aids het gevolg kan zijn. Toen we in 2005 aankwamen, overleden ontzettend veel mensen aan deze afschuwelijke ziekte. Door trainingen te geven en een HIVprogramma op te zetten, konden we hen in de loop van de tijd beter helpen.’

Rampspoed
‘Het leven in Zimbabwe was vaak moeizaam met lange stroomonderbrekingen, watertekorten en in 2008 lege winkels en gesloten scholen en ziekenhuizen. De rampspoed komt dan echt op je af. Toch wisten we ons altijd op onze plek. We ervoeren dat we door de gebeden en steun van onze thuisgemeenten gedragen werden. Telkens kwamen er juist in de moeilijkste tijd lichtpuntjes en mogelijkheden om de mensen in Zimbabwe wel te helpen.’

Welke ontwikkeling ten aanzien van de bestrijding van het HIV-virus heb je de afgelopen zeven jaar gezien?
‘In eerste instantie kon HIV slechts vastgesteld worden en ontstekingen behandeld worden. Het lot voor een HIV-patiënt stond echter vast. Vanaf 2007 kwamen bij ons de HIV-medicijnen beschikbaar en dat veranderde het perspectief enorm. Als mensen deze medicijnen trouw en levenslang innemen, kunnen ze een ‘normaal’ leven leiden. Het grote probleem is echter de bereikbaarheid van deze zorg, omdat de patiënten iedere maand een nieuwe voorraad moeten ophalen. Velen wonen tientallen kilometers van het ziekenhuis en kunnen de transportkosten niet betalen. Wij hebben daarvoor een programma opgezet waarbij we naar twaalf klinieken gaan om de medicijnen dichterbij de mensen te brengen.’

Aidswezen
‘De consequenties zijn enorm. Zeven jaar geleden overleden in ieder dorp van 5000 mensen wel twee of drie veelal jonge mensen aan HIV per week, nu is dat nog ‘maar’ één per drie, vier weken. Het aantal aidswezen is de afgelopen jaren opgelopen tot ca 1,2 miljoen (een op iedere vier kinderen), maar de toename stagneert gelukkig. Ondanks de betere behandeling blijft preventie de hoeksteen van de HIV-bestrijding. Gelukkig lijkt er in Zimbabwe een gedragsverandering te zijn, waardoor het aantal HIV-geïnfecteerden is gehalveerd (maar altijd nog meer dan een op de zeven volwassenen).’

In hoeverre frustreerde het economische en sociale wanbeleid van president Mugabe jouw werk en welke invloed had dit op de mensen?
‘Hoewel we ons persoonlijk altijd veilig hebben gevoeld, was de invloed van het overheidsbeleid natuurlijk enorm. Waar vroeger de overheid redelijke salarissen aan stafleden gaf en de meeste ziekenhuiskosten betaalde, was dat salaris op den duur 1 euro per maand en kreeg het ziekenhuis niets meer. Daarbij zorgde het continue printen van geld voor een enorme geldontwaarding, waardoor het geld dat je ’s ochtends had, ’s avonds niets meer waard was. Feitelijk moesten we het hele ziekenhuis laten functioneren van € 150 per week. Dat vroeg veel keuzes, externe fondsenwerving en improvisatievermogen.’

Bijbaan
‘In 2008 waren alle scholen en de meeste ziekenhuizen gesloten. Gelukkig konden we het Morgensterziekenhuis als enige in de provincie wel openhouden. Daardoor zagen we heel veel patiënten, van wie sommige al in vijf ziekenhuizen tevergeefs hulp hadden gezocht. Zwangeren overleden bij aankomst in ons ziekenhuis, omdat ze elders al twee dagen eerder een keizersnee hadden moeten krijgen. Ingrijpende gebeurtenissen! Nadat er in februari 2009 een regering van nationale eenheid kwam, werden de internationale hulporganisaties weer toegelaten, waardoor er meer ondersteuning voor het ziekenhuis kwam en ook de salarissen werden iets beter (€ 150 per maand). Toch had ik een groot deel van 2008 en 2009 de coördinatie van voedselhulp als bijbaan.’

Vroeger spraken we over medische zending. Kun je de relatie aangeven tussen onze roeping tot zending en jouw werk als arts?
‘Nog altijd is medische zending een bruikbaar begrip. Regelmatig zeiden we tegen elkaar dat we, ondanks de ontwikkeling die we nastreefden, blij waren dat we vanuit de zending uitgezonden waren. Uiteindelijk gaat het dan niet om de resultaten, maar om wie je voor de ander bent. Vaak was er van ontwikkeling in Zimbabwe geen sprake en was het werk menselijkerwijs gesproken hopeloos. Maar als het artsenwerk in het teken staat van het omzien naar elkaar, is het een teken van Gods Koninkrijk. Als kerk mogen we ons geroepen weten om de verbondenheid met andere christenen en kerken vorm te geven in materiële en personele steun. We voelden ons dan ook tussenpersonen tussen de mensen in Zimbabwe en de kerk in Nederland.’

Verdiepingscursussen
‘Daarnaast zochten we naar wegen om geestelijke hulp te ondersteunen binnen het ziekenhuis. Zo zijn er openingen gekomen om de evangelist in het ziekenhuis te steunen in geestelijke verdiepingscursussen voor stafleden en verpleegkundestudenten. Zij leerden om beter de dagopeningen met de patiënten te leiden. Aan het einde van de periode zijn we ook een samenwerking gestart met de bijbelcorrespondentiecursus. We nodigden de cursusleiders uit om mee te gaan als we naar de klinieken (inclusief gevangeniskliniek) gaan. Al snel waren er 400 (!) cursisten in de gevangenis en nog eens 100 bij de klinieken. Heel mooi om te zien dat de lichamelijke en geestelijke zorg zo samenkomt.’

Met het bedrag waarmee je in Nederland één patiënt helpt, kan in Afrika een veelvoud aan mensen geholpen worden. Hoe beleef je dat, als we zeggen dat in Gods oog elk leven evenveel waarde heeft?
‘Als ik één ding geleerd heb in Zimbabwe is het wel dat het niet aan mij is om God te doorgronden. Hij is zoveel groter dan wij dat wij maar moeten aanvaarden dat elk leven in Zijn oog even waardevol is. In Nederland willen we zo vaak God begrijpen en misschien maken we Hem daarmee kleiner dan ons eigen verstand. In Zimbabwe (een land met zoveel lijden) is een vanzelfsprekend vertrouwen dat alles uit Zijn hand goed is.’

‘Dat betekent uiteraard niet dat we alle verschillen in de wereld maar moeten aanvaarden. Het is inderdaad ongelooflijk dat een leven in Zimbabwe zo voorbij is en hier kosten noch moeiten gespaard worden om mensen te helpen. We hebben dat zelf aan den lijve ervaren toen mijn vader ernstig ziek werd tijdens een bezoek aan ons. Alles moest in Zuid-Afrika uit de kast getrokken worden om hem te redden – en Goddank kon dat. Maar daarna terugkeren vanuit een hightech-omgeving naar het ‘simpele’ Morgenster, was wel erg moeilijk. Het doet je beseffen dat je zelf deel blijft uitmaken van de ‘rijken’ en dat veel Zimbabwanen die kans niet hebben. Ik besef maar al te goed dat dergelijke problemen erg complex liggen en de problemen in Afrika niet opgelost zijn met alleen maar meer geld, hoewel noodzakelijk. Juist daarom voelden we ons geroepen om ons leven in te zetten en om hoop te brengen.’


De komende weken hoopt Huibke ten Hove in drie bijdragen in te gaan op wat terugkeer naar Nederland voor hun gezin betekent.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen