Doelloosheid en Gods eer

De conferentie is een vervolg op ‘Geestelijk leiding geven vandaag’, de tweedaagse die in 2010 werd belegd. Als plaats is wederom Elspeet uitgekozen. Eerlijk is eerlijk, de tocht naar dit Veluwse dorp brengt al een zekere ontspanning. Bij Harderwijk verlaat je de snelweg. De laatste kilometers rijden we door de nog prachtig frisgroene stijlkamers van de Veluwe. Aangekomen in Mennorode is er natuurlijk eerst koffi e. Je praat wat met deze en gene. Net als vorig jaar zie ik opvallend veel jonge collega’s. De tonen en kleuren van de gesprekken zijn anders dan doorgaans op predikantenconferenties. Het gaat niet gelijk over preekbeurten, kerkgangers enzovoort. Hoe komt dat? Heeft dat te maken met jeugdigheid, het nog niet genoeg gepokt en gemazeld zijn in de mores en het jargon van de predikant? Of is dit een ander type dominee? Ik ervaar de sfeer in ieder geval als ontspannen.

Lof tot God
Voorzitter ds. H.J. Lam opent de vergadering met Schriftlezing en gebed. Sober, inhoudsvol, dankbaar voor de ontmoeting. We zingen samen staande, prachtig is dat. Dan krijgt ds. D.M. van de Linde het woord. Met welbewust gekozen en uitgesproken woorden neemt hij ons mee. De gemeente defi nieert hij voor deze gelegenheid vooral als ‘de gemeenschap van mensen die de lof tot God zingen’. En dan gaat het niet zozeer om uitzingen van eigen gelovigheid, maar om het inzingen van Gods grote en bevrijdende daden. Via een lezing van prof.dr. J. Muis introduceert ds. Van de Linde het woord doelloosheid. In Gods gemeente kan niet alles in een schema van doel en middel worden geperst. Integendeel zelfs. De meest essentiele kenmerken van Gods gemeente vallen buiten dit schema en zijn niet te organiseren. Het gaat in Gods gemeente meer om ontvangen dan om doen. Het gaat om je verloren weten aan Christus en de volharding in de hoop op de nieuwe hemel en de nieuwe aarde. Het woordje doelloos blijkt naderhand wat verwarrend voor sommige collega’s. Vreemd is dat niet, het is voor de meesten een nieuw begrip als het gaat om de gemeente en als hoorder zie je ook niet dat het tussen aanhalingstekens geschreven staat. Het gaat in doelloosheid vooral om de eer van God.

Volharden
Ds. Van de Linde werkt vervolgens het begrip volharding uit. Waar komt het echt op aan? Wat is volharden eigenlijk? Volharden is de lofzang blijven zingen, stem blijven geven aan Gods grote daden. Ging Jezus ons daar niet in voor toen Hij in de nacht waarin hij verraden werd het Hallel (Psalm 113-118) zong? Als vanzelf dwalen mijn gedachten intussen naar de preek die nog in de steigers staat voor de zondag die komt. Het is een dienst waarin een twaalftal jongeren belijdenis van het geloof afl egt en dus gaat staan bij het koor dat al eeuwen de lofzang zingt. Uitgangspunt zijn de woorden van Jezus: ‘Maar wie volharden zal tot het einde, die zal zalig worden.’ Ja, volharding is vooral ook wachten, wachten op God. Te midden van alle afval die we zien, belooft God dat er een rest zal zijn die behouden wordt. Een heerlijke belofte en van daaruit een scherp appèl. Gelukkig ook in die volgorde. Collega Van de Linde sluit zijn lezing af met de weergave van een enkele episode uit de fi lm Des hommes et des Dieux. Een aantal monniken in Algerije blijft ten tijde van het moslimfundamentalisme trouw aan het dorp en zijn inwoners. Zij zingen de lofzang en beoefenen beschikbaarheid. Het kost hen uiteindelijk het leven. Leringen wekken, voorbeelden trekken, blijkt ook nu. Het is doodstil wanneer de Rotterdamse predikant zijn voordracht beëindigt met de schildering van deze volhardende overgave.

Twee reacties
Na genoten te hebben van een heerlijk diner luisteren we naar twee reacties. Het zijn voor mij bekende stemmen. Dr. W.M. Dekker was tijdens mijn studententijd een iets oudere en toen al veelbelovende studiegenoot, bij collega J.C. Schuurman heb ik mijn vicariaat gedaan. Wat hebben deze broeders te zeggen, toe te voegen aan het welluidende betoog van ds. Van de Linde? Stemmen ze vooral in? Of komt er kritisch tegengas? Ik ben nieuwsgierig. Direct wordt duidelijk dat beide sprekers vooral instemmend zijn. Wel is er sprake van aanscherpende vragen. Dr. Dekker maakt duidelijk dat volharding in de Hebreeënbrief staat te midden van een context van afval, waarvan geen terugkeer meer mogelijk is. Geloven en volharden vallen daarom ook haast samen, zo stelt hij. En de afval die in Hebreeën wordt beschreven is een afval zonder de mogelijkheid van terugkeer (zie Hebr.6). Misschien ben ik te praktijkgericht, maar als vanzelf komen vragen bij me naar boven. Vragen waar ik verlegen mee ben. Hoe worden deze grote woorden waar in de kleine praktijk? Wat betekent dit gegeven wanneer je denkt aan (groot)ouders die niet alleen verdrietig zijn, maar ook werkelijk treuren om (gedoopte!) kinderen die God hebben losgelaten? Bid je met hen niet meer om bekering van hun kinderen? Er blijken meer collega’s met dit soort vragen. Naar mijn mening komt collega Dekker er niet goed uit in de beantwoording. Is deze theologie dan toch niet bestand tegen de (psychologische) druk van de praktijk?

Kruisdragen
De woorden van collega Schuurman komen meer op uit de praktijk en zijn ook meer op de praktijk gericht. Op zijn eigen indringende wijze stelt hij dat het bij het al of niet volharden in het geloof gaat om eeuwige belangen. Volharding is lang niet vanzelfsprekend. In zijn huidige gemeente Harderwijk zijn veel bestaande kaders ingestort. Het besef dat je als mens leeft onder de koepel van Gods eeuwigheid en geschapen bent tot Zijn eer is nauwelijks aanwezig. Ik voel pijn wanneer hij op integere wijze hierover iets vertelt. Harderwijk is mijn geboorteplaats. De bloeiende jeugdvereniging van destijds is in vijftien jaar teruggelopen tot een kleine tien jongeren. Dat doet zeer. Volharden is ook kruisdragen, behoren tot de verliezende minderheid. Alleen wie zijn leven – dus ook zijn kerkelijke status – verliest, zal het behouden. We zingen wel: ‘O Zoon, maak ons Uw beeld gelijk’, maar als het echt gebeurt blijkt het toch uiterst pijnlijk en merken we onze eigen onwil.

Verder kauwen
We spreken natuurlijk ook in groepen. Met verschillende collega’s praat ik wat door. Eén van de collega’s vertelt dat in de (wijk)gemeente die hij nu dient het fenomeen winterwerk is afgeschaft. ‘Niet dat er nu niets meer gebeurt, maar er trad een vermoeidheid op die niet vruchtbaar was’, zo vertelde hij. Dit maakt de tongen los. We spreken nog intensief door. ’s Avonds houdt de schrijfster Désanne van Brederode een lezing die ik niet meer kan bijwonen. De terugreis van Elspeet naar Katwijk is – ondanks de thematiek van deze dag – toch heel ontspannen. Zinvolle doelloosheid? Op een paar vragen kauw ik nog door. Hoe voorkomen we dat we nog verder verzanden in het functionele denken, zonder van de weeromstuit in de valkuil van in vroom verpakte luiheid te vallen? Hoe bieden en beschrijven we kaders om vooral te ontvangen wat God ons geeft? Houden veel van onze huidige – vaak actieve – vormen van doordeweeks gemeenteleven niet veel genade van God tegen, doordat ze meer gericht zijn op onze beleving dan op de eer van God? Wat betekent het feit dat de liefde niet zichzelf zoekt voor ons liefhebben van God? Om verder over na te denken.


De brochure ‘Geestelijk leiding geven vandaag’, met daarin de bijdragen van de vorig jaar gehouden conferentie over geestelijk leiding geven, is nog te bestellen. Maak € 6,25 over op rekening 2937021 t.n.v. Bureau Gereformeerde Bond te Apeldoorn, o.v.v. Leiding geven. Zie ook www. gereformeerdebond.nl -> boeken en brochures).

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen