Werkvakantie met een plus

Jongelui gaan een paar weken de handen uit de mouwen steken en tegelijkertijd kennismaken met een andere cultuur, andere mensen en andere leefomstandigheden. Voor mijn afstudeerproject van de opleiding Godsdienst en Pastoraal Werk (GPW) van de Christelijke Hogeschool Ede onderzocht ik in opdracht van Stichting Hulp Oost-Europa de meerwaarde van werkvakanties voor Oost-Europa. Is die meerwaarde er en zo ja, kan die dan nog verder versterkt worden?

Meerwaarde
Om maar gelijk duidelijkheid te scheppen: die meerwaarde is er en kan inderdaad versterkt worden.
Daar zijn enkele belangrijke aanknopingspunten voor. Het zijn deze: meer aandacht voor de sociale contacten met de mensen in de lokale gemeenten waar men te gast is en echte gesprekken op gang brengen. In de tweede plaats een beetje minder ‘Nederlandse dadendrang’ om de handen uit de mouwen te steken en aan de slag te gaan. Meer aandacht voor deze aspecten kan de meerwaarde van werkvakanties voor lokale, kerkelijke gemeenten in Oost-Europa stellig vergroten.

Verwachting
Waarom kiezen jongeren voor een werkvakantie en wat is hun verwachtingspatroon? Die vraag levert diverse antwoorden op. Voor de een is het ‘bijzonder om iets voor mensen te doen die het minder hebben dan wij’. Voor de ander is het ‘een ervaring rijker worden en daarnaast nuttig zijn voor je medemens’.
Ook kiezen jongeren voor een werkvakantie omdat ze daardoor ‘een andere cultuur leren kennen’.
Veel jongeren, ten slotte, worden geïnspireerd door hun verwachtingspatroon dat ze in Oost-Europa ‘arme mensen gaan helpen’, een verwachting die nog wortelt in de onrealistische overtuiging dat we in ‘Nederland rijk en wijs zijn’ en de mensen in Oost-Europa ‘arm en dom’.

Waarde
Het verwachtingspatroon waarmee jongeren op werkvakantie gaan, is natuurlijk belangrijk, maar welke waarde heeft een werkvakantie voor hen? De beantwoording van deze vraag is soms heel praktisch: Engels kunnen oefenen met mensen uit een ander land. Verschillende jongeren geven aan dat ze de geestelijke vorming als een belangrijke waarde van zo’n vakantie zien.
Daarnaast zijn er jongeren die ‘hopen te leren dankbaar te zijn voor wat ze hebben’. Verder zijn verscheidene jongeren van mening dat ze door zo’n vakantie een realistischer beeld krijgen van armoede en rijkdom in Europa. Of ze zien er een mogelijkheid in om andere christenen te ontmoeten en te bemoedigen.
Ten slotte betekent een werkvakantie voor sommigen een mogelijkheid om een goede band op te bouwen met deelnemers uit dezelfde gemeente, of deelname aan een werkvakantie versterkt het gevoel naar zelfstandigheid te groeien.

Gelijkwaardigheid
Bij de contacten met mensen in Oost-Europa staat ‘wederkerigheid’ centraal. Of het nu gaat om een gemeentecontact of om een werkvakantie. Ontmoetingen op basis van gelijkwaardigheid brengen verschillende bevolkingsgroepen nader tot elkaar.
In mijn gesprekken met mensen in Oost-Europa kwam vaak naar voren dat ze het échte gesprek wel eens misten. Met ‘echt’ bedoelden ze dan een gesprek met een open oor en een open hart om elkaar werkelijk beter te leren kennen.
Nederlanders hebben een beetje de neiging om – al dan niet bewust – hun eigen visie als maatgevend te zien, zonder rekening te houden met de culturele, historische en maatschappelijke omstandigheden van de Oost-Europese naasten.
Dat is jammer, want mensen in Oost-Europa staan weliswaar open om wat te leren, maar ze willen ook graag hun opvattingen en zienswijzen delen.

Wederkerigheid
In het boek Dienen en delen geeft dr. A. Noordegraaf aan dat dienstbetoon in de christelijke gemeente geen eenrichtingsverkeer is, maar een zaak die gekenmerkt wordt door wederkerigheid. Hij onderbouwt dit met 2 Korinthe 8 en 9. De gemeente van Jeruzalem is in de loop van de jaren verarmd.
Ze lijdt gebrek en moet geholpen worden. De apostel heeft in de gemeenten die hij heeft gesticht, aandacht gevraagd voor de nood van de gemeente van Jeruzalem. Niet alleen in Galatië, maar ook in Macedonië en Achaje.
Vanuit Jeruzalem hebben zij het goede nieuws over het heil in Christus ontvangen. Wederkerig hebben de gemeenten uit de volken de opdracht om de armen van de moedergemeente in Israël te dienen met hun materiële goederen. Dit argument onderstreept de geestelijke gemeenschap als basis voor het dienstbetoon.

Werk aan de winkel
Er is voor ons werk aan de winkel om aan die basis gestalte te geven. Nederlanders zijn van nature nogal zakelijk ingesteld. Die houding past minder bij mensen in Oost-Europa. Een extra cursus sociale relationele vaardigheden zou niet slecht zijn.
Toch zijn er ook hele positieve zaken te noemen.
De mensen uit Oost-Europa die ik gesproken heb, waren overwegend positief over de waarde van de werkvakanties. Volgens Atilla Kelemen uit Roemenië was samenwerking het belangrijkste aspect ervan. Zowel de eigen bevolking als de Nederlandse jongeren konden goed met elkaar overweg.

Geestelijk verrijkend
Wanneer hebben werkvakanties dus een meerwaarde? Wanneer ze gerealiseerd worden in samenwerking en oprechte betrokkenheid met de lokale kerkelijke gemeenten in Oost-Europa. Belangrijk daarbij is ten slotte dat Nederlandse jongeren goed toegerust worden voordat ze op pad gaan. Als aan deze basisvoorwaarden wordt voldaan, zijn werkvakanties zowel voor Nederlandse jongeren als voor mensen in Oost-Europa geestelijk verrijkend.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen