Globaal bekeken

In Protestants Nederland schreef A.B. Goedhart over ‘Biddag: een (h)echte protestantse traditie’. Een fragment over de eerste biddagen:

De plaatselijke overheid zorgde op verzoek van de kerkenraad ervoor dat, als biddag werd gehouden, dat herbergen waren gesloten en openlijke vermakelijkheden werden verboden. Van ’s morgens tot ’s avonds bleven de kerkgebouwen open. Strenge straffen werden gegeven aan hen die openbare arbeid verrichten. Biddag werd gevierd als een zondag.
De meeste gemeenteleden gebruikten op deze dag weinig of geen voedsel. Meestal waren de kerken overvol met stemmig geklede kerkgangers. De tekst voor de preken werd vooral gekozen uit de psalmen of de profeten.
De inhoud van de preek was vaak in deze geest: ‘Nederland had door zijn zondeschuld Gods toorn rechtvaardig verdiend. Maar die toorn kon in zegen veranderen als het vaderland zich oprecht tot God bekeerde. Daarom diende de gemeente God vurig te bidden.’
Vanzelfsprekend klonken op de te houden dankdag geen boete- maar lofpsalmen. Een bekende zeventiende-eeuwse bundel met bid- en dankdagpreken heet: ‘Nederlandts vloek en zegen.’ De auteur hiervan was
ds. F. Costerus uit Hoorn.
Op biddag kwam met niet alleen in de kerk om Gods Woord te horen, maar ook werd er gecollecteerd voor de naaste in nood. Alleen al in Amsterdam werd van 1730 tot 1795 een bedrag opgehaald van (omgerekend)
€ 453.781,00.

***

Allard Pierson dichtte zeventien jaar na het overlijden van zijn moeder ‘Een droom’:

’t Verzwond, wat me in den droom verscheen.
Maar in het vroolijk morgenlicht,
Zag ‘k, op een lichte wolk geheven, -
Hoe vriend’lijk blonk haar aangezicht!-
Het beeld der onvergeetb’re zweven,
Van haar, aan wie ik ‘beste dank!

Gij hebt mij, Moeder, niet begeven:
‘k voel in mijn ziel uw zieleleven
Ik ben het speeltuig, gij de klank!

***

Een predikant-vriend uit een belendende kerkgemeenschap stuurde me een radicaal fragment uit Luthers Grosze Katechismus (1529).

Zeg je echter: ‘Wat moet ik dan doen als ik de nood niet kan voelen en geen honger en dorst heb naar het Sacrament?’ Dan zeggen wij: ‘Voor hen met wie het zo gesteld is dat zij er niets van voelen, heb ik geen betere raad dan dat zij hun hand in eigen boezem steken en eens zien of zij wel echt van vlees en bloed zijn. Als dat het geval is, ga dan in je eigen belang naar de heilige Paulus en hoor wat voor ‘lieve vruchtjes’ je vlees voortbrengt. ‘Het is openbaar,’ zegt hij, ‘wat de werken van het vlees zijn, namelijk: echtbreuk, hoererij, onreinheid, ontucht, afgoderij, toverij, vijandschap, twist, afgunst, toorn, ruzie, tweedracht, ketterij, haat, moord, dronkenschap, brasserij en dergelijke’ (vgl. Galaten 5:19 vv). Kun je het dus niet voelen, geloof dan toch de Schrift maar, die zal niet tegen je liegen, want die kent jou vlees beter dan jezelf. Ja, de heilige Paulus stelt verder nog vast: ‘Want ik weet, dat in mij, dat is in mijn vlees, geen goed woont’ (vgl. Romeinen 7:18). Als de heilige Paulus dit over zijn eigen vlees durft te zeggen, dan zullen wij ook niet beter of heiliger zijn. Dat wij het echter niet voelen, is nog veel erger. Want het is een teken dat het vlees melaats is, zodat het niets voelt en de melaatsheid voortwoedt en om zich heen vreet. Maar – zoals gezegd – zelfs al ben je helemaal doodonverschillig en doodongevoelig geworden, geloof dan toch de Schrift, die het oordeel over je uitspreekt. Kort en duidelijk gezegd: hoe minder je van je zonde en gebreken voelt, hoe meer reden je hebt om te komen en om hulp en medicijnen te zoeken.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen