Kajafas weet uitkomst vooraf

Dat Jezus ter dood moest worden veroordeeld, staat voor Kajafas voor het proces al vast. In een samenkomst in zijn huis hebben de leiders van het volk hiertoe besloten (Mat.26:3v).
Waarom willen zij Jezus uit de weg ruimen? Twee motieven lijken centraal te staan: Jezus’ kritiek op de tempeldienst en het politieke gevaar dat Zijn optreden meebrengt.

Tempeldienst
Kritiek op de tempeldienst ligt in Jeruzalem uiterst gevoelig. Al vanaf Jeremia (26:1-19) wordt een aanklacht tegen de tempel gezien als een overtreding waarop doodstraf staat.
Ten behoeve van de tempeldienst vinden ook allerlei commerciële activiteiten plaats. Geldwisselaars bieden de munten aan waarmee de tempelbelasting kan worden voldaan en handelaars bieden dieren aan die geofferd kunnen worden.
De aristocratische priesterfamilies, waaronder de hogepriester en andere leden van het Sanhedrin, verdienen hier goed aan. Jezus uitte bij Zijn bezoek aan de tempel kort geleden scherpe kritiek op deze handel. Met geweld jaagde Hij een aantal handelaren en wisselaars weg (Mat.21:12v).
Op grond van aanwijzingen bij Josephus, Philo en in rabbijnse literatuur hebben enkele uitleggers het vermoeden geuit dat Kajafas juist in die tijd toestemming had gegeven om in de voorhof van de tempel handel te bedrijven. Voorheen was dat daar slechts in beperkte mate toegestaan en moesten offerdieren op een markt elders in de stad worden gekocht. Als deze hypothese juist is, is Jezus’ optreden tegen de handelaren en wisselaars ook tegen dit nieuwe beleid van Kajafas gericht.
Hoe dan ook, iedere kritiek op de tempeldienst nemen de hogepriester en het Sanhedrin hoog op.

Politiek gevaar
Daarnaast spelen ook politieke gronden een rol. Kajafas en de zijnen zien Jezus als een bedreiging van de bestaande orde. Bij Jezus’ intocht in Jeruzalem (Mat.21:1v) blijkt dat velen uit het volk in Hem een Messias zien die het volk zou bevrijden van de Romeinse bezetting. Deze beweging rond Jezus zou kunnen leiden tot een militair ingrijpen van de Romeinse overheid. Ook hier spelen eigen belangen weer mee. Wanneer de Romeinse overheid zou ingrijpen, zou de macht van de hogepriester en het Sanhedrin worden beknot.
Kajafas en het Sanhedrin willen Jezus dan ook uitschakelen.
Een complicerende factor is dat noch de hogepriester noch het Sanhedrin het recht heeft om iemand ter dood te brengen (Joh.18:31). Alleen de Romeinse overheid heeft deze bevoegdheid.
Kajafas moet dus een aanklacht vinden waarmee hij Jezus bij de Romeinse stadhouder Pilatus kan aanklagen, opdat deze Jezus ter dood zou veroordelen.

Locatie
Nadat Kajafas Jezus ’s nachts door de tempelpolitie heeft laten arresteren, laat hij Hem voor een proces naar zijn paleis brengen (Mat.26: 57). Deze locatie van de rechtszaak geeft al meteen aan dat de rechtsgang rammelt. Rechtszittingen van het Sanhedrin worden in die tijd gehouden in een zaal bij de tempel. Omdat het nacht is, is het tempelcomplex echter afgesloten en die zaal dus niet beschikbaar. Dat Kajafas en het Sanhedrin besluiten om het proces in het paleis van Kajafas te houden, laat zien dat zij niet streven naar een eerlijk rechtsgang.

Tijdstip
Ook het tijdstip van de zitting wijst in de richting van een schijnproces. De zitting wordt aansluitend op de arrestatie ’s nachts gehouden. Volgens de Mishna, een rabbijns geschrift uit de tweede eeuw, mogen zittingen alleen overdag worden gehouden. Het is niet zeker in hoeverre dit geschrift ook de rechtsgang in de tijd van Jezus beschrijft, maar het lijkt aannemelijk dat ook in deze tijd een nachtelijke zitting geen correcte procedure is.
Verder velt Kajafas in dezelfde nachtelijke zitting al het vonnis (Mat.26:65). Dat mag volgens de Mishna pas een dag later gebeuren. Het vonnis wordt bovendien op een feestdag geveld, een dag waarop dat niet geoorloofd is.

Aanklacht
Kajafas laat de hele nacht getuigen opdraven om een aanklacht tegen Jezus te vinden (Mat.26:59v). Uiteindelijk vindt hij twee getuigen die verklaren dat Jezus heeft gezegd: ‘Ik kan de tempel van God afbreken en in drie dagen weer opbouwen.’ We zagen al dat iedere aanklacht tegen de tempel zeer hoog werd opgenomen. Het lijkt erop dat Kajafas in deze uitspraak tegelijk een Messiaanse pretentie hoort. Zacharia heeft immers geprofeteerd dat de Messiaanse Spruit een nieuwe tempel zal bouwen (Zach.6:12). Het is precies dit punt waarop Kajafas Jezus nu gaat ondervragen.

Ondervraging
Wanneer Kajafas Jezus ondervraagt, geeft Hij geen antwoord. Kajafas stelt Jezus vervolgens onder ede (Mat.26:63) en vraagt of Hij de Messias is. Jezus antwoordt bevestigend en voegt daaraan toe: ‘Van nu aan zult gij de Zoon des Mensen zien, gezeten aan de rechterhand der Macht en komend op de wolken’ (Mat.26:64). Hiermee geeft Jezus aan dat Hij de Messias is op de manier van de ‘Zoon des Mensen’ uit Daniël 7. Een Messias die Zijn macht direct van God heeft gekregen en die als wereldrechter komt om het goddelijk gericht te voeren. Jezus draait hiermee de rollen om: Hij, de beklaagde, is de rechter en de rechters zijn de beklaagden.
Wanneer Kajafas dat hoort, scheurt hij hevig verontwaardigd zijn kleren (Mat.26:65). Met dit teken bestempelt hij Jezus’ uitspraak als godslastering. Kajafas vraagt niet of de andere leden hier ook blasfemie in horen, maar eist hun instemming. Jezus moet op grond van godslastering worden gedood.

Veroordeling
Dan levert Kajafas Jezus over aan Pilatus. Omdat de aanklacht van godslastering op Pilatus weinig indruk zal maken, geeft Kajafas de Messiastitel nu een politieke vulling. Jezus zou zich als koning opwerpen tegenover het Romeinse gezag (Mat.27:11). Pilatus merkt bij zijn verhoor dat Jezus niets strafbaars heeft gedaan. Omdat de Joodse leiders echter Jezus uit de weg willen ruimen en er anders bij de keizer een klacht over hem zou worden ingediend (Joh.19:12), veroordeelt Pilatus Jezus onschuldig ter dood. Kajafas en het Sanhedrin hebben hun doel bereikt.
Tijdens een eerder overleg heeft Kajafas gezegd: ‘Het is in het belang van allen dat één mens sterft voor het volk en niet het gehele volk verloren gaat’ (Joh.11:50). Op een manier zoals hij dat nooit beseft zal hebben, profeteerde hij daarmee een diepe waarheid. Inderdaad wordt door de dood van deze Ene een heel volk behouden.

---
Wie was Kajafas?
Kajafas is niet alleen bekend uit het Nieuwe Testament, maar ook uit het werk van Josephus. Zijn volledige naam luidt Jozef ben Kajafas. Over het begin van zijn leven is niet veel bekend. We kunnen aannemen dat hij uit een welgestelde aristocratische familie stamt, omdat hij een dochter van de hogepriester Annas huwde (Luk.3:2). Annas is hogepriester van 6 tot 15 na Chr. en blijft ook daarna nog veel invloed houden. Vijf zonen van Annas, alsook zijn schoonzoon Kajafas, bekleden het hogepriesterschap. Kajafas maakt mogelijk deel uit van het Joodse gezantschap dat in 17 na Chr. Rome bezoekt om bij keizer Tiberius een verzoek tot belastingverlichting in te dienen.
In 18 na Chr. benoemt Valerius Gratus, de Romeinse stadhouder van Judea, Kajafas tot hogepriester. Kajafas knoopt goede betrekkingen aan met Gratus, alsook met zijn opvolger Pontius Pilatus. Door de steun van deze stadhouders kan hij lange tijd, van 18 tot 36 na Chr., het hogepriesterschap bekleden, langer dan elke andere hogepriester uit de eerste eeuw. In het jaar 30 geeft Kajafas bevel tot de arrestatie van Jezus en levert hij Hem over aan Pilatus om Hem ter dood te laten brengen. Kajafas is voor zijn positie afhankelijk van de steun van Pilatus. Als Pilatus in 36 in ongenade valt is ook Kajafas’ lot spoedig bezegeld. In hetzelfde jaar dat Pilatus naar Rome wordt teruggeroepen, wordt Kajafas door de Romeinse gouverneur Vitellius uit zijn ambt ontheven. Over zijn verdere leven is niets bekend.

---
Graf van Kajafas gevonden?
In december 1990 vond de archeoloog Zvi Greenhut in Jeruzalem een familiegraf uit de eerste eeuw met twaalf stenen ossuaria (beenderkistjes). Eén ossuarium is rijk gedecoreerd en bevat de beenderen van een zestig jaar oude man. Op deze kist staat de inscriptie ‘Jehosef bar Qajfa’, de Aramese benaming voor ‘Jozef ben Kajafas’. Velen menen dat dit het graf van Kajafas is, maar sommigen betwisten dat. Het ossuarium wordt nu bewaard in het Israël Museum in Jeruzalem, de aangetroffen beenderen zijn herbegraven op de Olijfberg.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen