Bevindelijk preken

Dit is een persoonlijke bevinding, opgedaan tijdens enkele cursussen van Areopagus. Onder het thema ‘Eén met het Woord’ dachten we één en andermaal samen na over het spirituele gehalte van onze preken, voorheen aangeduid als ‘bevindelijk’. Dat we het nu anders noemen is niet om nieuwerwets te zijn. Wel om te voorkomen dat het bij voorbaat als ouderwets wordt afgedaan. Daar is de zaak zelf namelijk te belangrijk voor.
Het laat zich raden dat alle collega’s die deelnamen het daar bij voorbaat mee eens zijn. Ze maken er nota bene een paar dagen voor vrij om zich daar verder in te bekwamen. Het gevoel van urgentie om existentieel te preken – vroeger getypeerd als ‘eis der prediking’ – is bij hen dus volop aanwezig. Dit ter geruststelling van ieder die hierover bezorgd is.

Onvermogen
Tegelijk ben ik er niet geruster op geworden. Want wat in theorie volmondig beleden wordt, hoorde je in de praktijk vaak maar mondjesmaat terug. Ook bij hen die graag willen doorgaan voor een uitgesproken ‘bevindelijk prediker’.
Wat het vreemde, verrassende en weerbarstige van de Schrift oproept aan tegenspraak, ontdekking en overgave, bleek in de doorsnee preek summier ter sprake te komen. Ik schrijf dit niet als een hard verwijt.
Want als ik het goed begrepen heb, is het voor de meesten meer iets van onvermogen dan van onwil. Onvermogen om bij het eigen hart te komen en bij dat van de hoorders. Onvermogen ook om te verwoorden wat er gebeurt in de ontmoeting met het Woord. Hoe komt dat toch?

Persoonlijke omgang
Worden we daar tijdens de opleiding misschien onvoldoende in geschoold? Dat zal er zondermeer mee te maken hebben. Maar als we er tijdens zo’n cursus eerlijk over doorpraten, blijkt telkens dat de crux in de meeste gevallen dichter bij huis ligt. Bij de persoonlijk omgang met de Schrift. Of beter gezegd: in het tekort daaraan.
Dominees lopen namelijk het levensgrote gevaar vooral ‘ambtelijk’ met de bijbelwoorden bezig te zijn. Zelfs als ze lezen voor zichzelf, denken ze als vanzelf vaak voor anderen. Ze vragen zich eerder af ‘hoe kan ik hierover preken?’ dan ‘wat betekent dit voor mijn hart, hoe werkt dit in mijn leven?’.
Zonder erg lopen ze zodoende hun eigen ziel voorbij. Op de één of andere gekke manier is in hun denken vaak ongemerkt de gedachte binnengeslopen dat zij ‘de dingen van het geloof ’ al onder de knie hebben. Ze moeten die alleen nog uitleggen aan anderen. Dat is hun enige wekelijkse worsteling.

Schok
Bewustwording van bovenstaande leidt geregeld tot lichte verwarring en geeft niet zelden een heilzame schok. Op zo’n moment wordt beseft dat er maar één remedie is: onszelf weer oefenen in dat waar we de gemeente geregeld toe oproepen, aansporen. In stille tijd, in verborgen omgang met God, in een samen zijn van je ziel met de Sprekende.
Het enige probleem waarmee we dan nog te dealen hebben, is niet veel anders dan dat van onze hoorders: dat ons te vaak tijd én zin ontbreken. Ook zin ja. Want anders maakten we wel tijd. Een bevinding op zich.
Zonder pardon sporen we elkaar dan aan om ons niettemin hernieuwd te zetten tot het lezen van de Schrift, met toepassing op eigen hart en leven.
Wie zich zo laat gezeggen, bevindt de zegen.

Woorden vinden
Gaandeweg word je wörtlich (R. Bohren). Dat is vrij vertaald: één met het Woord. Existentiëler kun je het niet krijgen. Zo één vindt ook almeer woorden om spiritueel te preken. Recht op de man af. Puur bevindelijk.Wat samen oefenen op een cursus kan dan geen kwaad. Maar geen cursus kan tegen de winst van die andere oefening op.

Dr. P.J. Visser is hervormd predikant te Amsterdam en geeft mede leiding aan het cursusprogramma van Areopagus (IZB).

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen