boekbespreking

De titel ‘Mijn juk is zacht, mijn last is licht’ geeft de kern van het onderwerp van dit proefschrift weer, namelijk de navolging van Christus bij Maarten Luther en Dietrich Bonhoeffer, maar zij is tegelijkertijd persoonlijk gekleurd door het leven van de auteur. Ds. Verduijn diende de gemeente Exodus te Middelharnis- Sommelsdijk, maar getroffen door een herseninfarct ging hij in 2011 als predikant in de Protestante Kerk met vervroegd emeritaat. Met deze studie voltooide hij alsnog een promotietraject. Naast mijn felicitatie verdient dit groot respect.
Met de stelling van Luther ‘Niet het navolgen maakt ons tot zonen, maar het zoon worden maakt ons tot navolgers’, geraken we midden in het thema van deze studie. Luther kon niet uit de voeten met het toen geldende ideaal van de navolging van Christus, die slechts mogelijk was binnen de muren van het klooster. Verduijn wil de stelling verdedigen dat bij Luther de navolging van Christus een centraal thema is binnen zijn theologisch denken. Algemeen wordt aangenomen dat de rechtvaardigmaking het centrale thema bij Luther is. Maar de auteur meent daarentegen dat Luther de positie van de gelovige in deze wereld centraal wil stellen.

Zeer bepaald doet Verduijn onderzoek naar de navolging bij Luther, zoals die in de uitleg van de Bergrede te vinden is. Daar wordt een wijze van navolging geleerd die de gelovigen niet van de wereld vervreemdt, maar hen juist met beide benen in de wereld plaatst. De auteur wilde onderzoeken in hoeverre er sprake is van gelijktijdigheid van navolging en rechtvaardigmaking. Daarmee is deze studie ook een systematisch theologisch onderzoek geworden. Dietrich Bonhoeffer (1906-1945), die kritisch is ten aanzien van de concrete Lutherreceptie moet daarbij als hulp dienen. Luther was immers de meest geciteerde theoloog in het werk van Bonhoeffer. Deze nam Luther niet kritiekloos over, maar wilde de diepte van zijn boodschap in zijn tijd – de Tweede Wereldoorlog – weer tot gelding brengen.
In deze studie worden daarom ook lijnen getrokken tussen Luthers uitleg van de Bergrede en Bonhoeffer. Beide theologen protesteerden tegen de verzelfstandiging van de natuurlijke theologie. Met de hulp van Bonhoeffer maakt de auteur dan een vertaalslag naar onze tijd. Het gaat om navolging, maar niet op een wettische of spiritualistische manier.
Door te spreken over ‘denken in twee regimenten’ (i.p.v. twee rijken) neemt de auteur ondertussen in het veld van de Lutherinterpretatie een duidelijke positie in.

Bonhoeffer, van huis uit lutheraan, sluit in zijn scheppingsleer aan bij Luther. Hij kwam daarbij tot een kritische vervlechting van Luthers denken in twee regimenten met een Barthse ‘Christocratie’, en heeft volgens Verduijn zo ook een inhoudrijke synthese ontwikkeld, die recht doet aan Luthers denken. Dit laatste waag ik te betwijfelen vanwege het nomistisch-activistisch accent bij de verabsolutering van het ‘stuk der dankbaarheid’ in Bonhoeffers theologie. Bonhoeffer overaccentueert de noodzaak van de heiliging vergeleken met Luther. Aan het eind van zijn studie poneert dr. Verduijn de stelling: ‘Ik geloof dat de gemeente veel meer actief moet worden in de zorg om elkaar en anderen.’ Ik onderstreep het woordje ‘moet’. Deze gedegen en respectabele studie is een onderbouwing daarvan.

Teun Verduijn Mijn juk is zacht, mijn last is licht. Uitg. Boekencentrum Academic, Zoetermeer; 214 blz.; € 24,90.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen