Globaal bekeken

Nog weer een keer een moment uit de geschiedenis van de hand van Peter Dillingh in Kerk op Dordt, onder de titel ‘Bondsvaandel’.

Op Hemelvaartsdag 1 mei 1912 vierde de Nederlandsche Bond van de Jongelingsvereenigingen op gereformeerde grondslag het zilveren jubileum in het gebouw van de Haagse Diergaarde (waar tegenwoordig het Provinciehuis staat). Kuyper hield de feestrede met als titel ‘Der jongelingen sieraad is hun kracht’ (Spreuken 20:29a). In 25 jaar was de bond gegroeid van acht aangesloten verenigingen met 125 leden tot 608 aangesloten verenigingen met meer dan 12.500 leden. ‘Meer dan 60.000 mannen hebben den leergang van onze recrutenschool in deze 25 jaren doorlopen’, becijferde de bondsvoorzitter, ds. J.E. Vonkenberg van Zwijndrecht.
Het feest was al begonnen op woensdag 30 april 1913. Op die dag boden gereformeerde vrouwen en meisjes de jubilerende bond een vaandel aan. De fondsenwerving was in het najaar van 1912 gestart door een damescomité van gereformeerde (predikants)vrouwen uit heel Nederland, onder wie mevr. A.M. Lindeboom-de Jong van Gorinchem en mevr. W.M. Vonkenberg-Segboer, de echtgenote van de bondsvoorzitter. ‘Is het niet een aangename gedachte voor een moeder, wanneer zij weet, dat haar zoon in één van de moeilijkste perioden zijns levens met gelijkgezinde vrienden omgaat, die met hem werken en met hem bidden?’
‘Ook de zusters van die vrienden hebben nut van dit werken en streven.
Hoe dikwijls gebeurt het, dat tal van vragen worden beantwoord, raadgevingen worden geschonken door een broer, die op de Jongelings-Vereeniging ijverig medewerkte en daardoor een massa leerde? En de verloofden der Gereformeerde Jongelingen hebben er een zeer groot belang bij, dat haar aanstaande echtgenooten kennis op doen voor hun leven als man, straks.’ (…)
Het was een vaandel vol symboliek: alle (elf ) provinciewapens, troffel en zwaard, de geuzenpenning, en als veldteken bovenaan ‘Pro Rege’.
Tegenwoordig wordt het vaandel bewaard in Museum Catharijneconvent in Utrecht. Maar het veldteken is zoek.

***

In De Christenvrouw schrijft dr. A.F. Troost naar aanleiding van Psalm 150 over het orgel:

Ik heb niets tegen kerkorgels, integendeel, maar om nu te zeggen dat ze zo’n speciale voorliefde van de Allerhoogste genieten…
U protesteert: het orgel heeft toch maar een mooi plekje in Psalm 150!
‘Looft Hem met de trommel en de fluit; looft Hem met snarenspel en orgel!’ De oude psalmberijming zong: ‘Laat zich ’t orgel overal bij het juichend vreugdgeschal, tot des Heren glorie, paren.’ Conclusie: de Bijbel beveelt ons het orgelspel van harte aan!
Het spijt me, dit is een misverstand. Er staat in Psalm 150 een woord waarvan de betekenis onduidelijk is. Toen de Hebreeuwse tekst eeuwen geleden in het Grieks werd vertaald, wist men niet wat men met dit woord aan moest. Om die reden noteerde men maar het Griekse woord organon, een soort verzamelnaam voor ‘muziekinstrumenten’. Orgels zoals wij die kennen waren er in die tijd nog niet en alleen al daarom kun je met zekerheid vaststellen dat men aan van alles heeft gedacht, maar niet aan ons kerkorgel.
Toen honderden jaren later Hieronymus bij de bewerking van de Latijnse Vulgaat dit woord in Psalm 150 tegenkwam, had het woord organon echter inmiddels wel de betekenis gekregen van iets dat op onze huidige orgels lijkt. En zo is dan het orgel in Psalm 150 terechtgekomen, hoewel de psalmdichter misschien aan een harp of een fluit heeft gedacht. Dat is dan ook de reden waarom in de nieuwste vertalingen geen orgel te vinden is maar wel een fluit. Triest voor organisten en andere orgelliefhebbers, maar de letterlijke bijbeltekst heeft nu eenmaal voorrang boven onze muzikale voorliefdes…

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen