Een troon in de hemel

Soms krijg je zo’n gelegenheid om even achter de schermen te kijken. In Openbaring 4 mogen we, over de schouders van Johannes heen, een kijkje achter de schermen van de hemel nemen. Een toeristisch dagje uit is het niet trouwens, want zowel Johannes als zijn lezers leefden als gelovigen in een turbulente wereld vol concrete gevaren. Een wereld die in veel opzichten werd gedomineerd door de Romeinse keizer, die zijn enorme rijk regeerde als een god.

Geopende deur
De blik achter de schermen is dan ook niet minder dan een enorme bemoediging voor de in toenemende mate vervolgde en verdrukte christenen van toen en later. Maar wat krijgen we eigenlijk te zien?
‘Er was een geopende deur in de hemel’, schrijft Johannes. Keek Johannes omhoog, naar de lucht en zag hij daar een deur op een kier staan? Tom Wright schrijft: ‘De hemel, de sfeer van Gods aanwezigheid, is hier op aarde, vlak bij ons, verweven met onze aardse werkelijkheid. Die deur is dus meer een opening vlak voor ons, in de ruimte waar we daarvoor alleen deze kamer, dit veld, deze straat zagen. Plotseling is er een opening naar een andere wereld – en een uitnodiging om te kijken wat daar gaande is’.
Deze uitleg help enorm om in het turbulente leven van vandaag in verbondenheid met de hemel te leven. In mijn jaren in Amsterdam heb ik me daar heel concreet in geoefend, wandelend door De Baarsjes, fietsend achter het Paleis op de Dam, worstelend met de marginale rol van de kerk, te midden van al die mensen. Steeds besefte ik dat er ook in de stad open deuren naar de hemel zijn en dat de hemel verweven is met het krioelende leven van Amsterdam. Bemoedigend om te weten.

Troon
Het eerste wat Johannes ziet, is een troon. Op die troon zit Iemand en rondom de troon zijn 24 kleine tronen, met daarop 24 ouderlingen. Wat we hier zien, kortom, is een Koning met zijn raadgevers. In het volgende hoofdstuk ziet Johannes ook nog een Lam, staand als geslacht. Al met al is het een overweldigend beeld van macht en heerlijkheid dat we te zien krijgen. Het merkwaardige is dat Johannes het wat in het midden laat wie er nu precies op de troon zit. Als gevolg daarvan zijn er nogal verschillende interpretaties in omloop gekomen. Ik houd het erop dat Johannes God de Schepper op de troon ziet zitten en dat hij Jezus als Lam van God voor de troon ziet staan.

24 Oudsten
Maar wat misschien nog wel belangrijker is om te zien is dit: de Vader en de Zoon regeren samen met de 24 oudsten. Die 24 oudsten staan voor de twaalf stammen van Israël en voor de twaalf apostelen, dus voor de vertegenwoordigers van het volk van het Oude en van het Nieuwe Verbond. Dat zij allemaal samen regeren, elk op eigen wijze, is misschien wel het meest duizelingwekkende beeld in dit bijzondere visioen. Het betekent niet minder dan dit: God gebruikt Zijn volk op aarde in de komst van Zijn koninkrijk. Voor die verstrooide en bedreigde christenen van de Vroege Kerk was dat natuurlijk uiterst bemoedigend. Hoe klein en kwetsbaar ze zich ook voelden, ze mochten moed putten uit het feit dat hun vertegenwoordigers in de hemelse troonzaal zaten en dus machtiger waren dan de zichzelf god wanende keizer. Ze mochten geloven dat alles wat ze in het geloof deden, hoe klein ook, betekenis kreeg door die troonzaal in de hemel.

Onze situatie
Dit lijkt me ook voor gelovigen in Nederland een bemoediging. Onze situatie begint steeds meer te lijken op die van de Vroege Kerk: verstrooid, klein, kwetsbaar en onbegrepen. Macht hebben we (gelukkig) niet meer, heerlijkheid meestal ook niet. Maar in de hemel staan tronen, waar vanaf wordt geregeerd, ook namens ons. We moeten dus oppassen niet alleen naar onze aardse situatie te kijken, maar telkens weer even door die deur van de troonzaal gaan om te zien wat er werkelijk gebeurt. Er wordt geregeerd!

Schepselen in de hemel
In de hemel wordt geregeerd, maar ook eer gebracht. Als Johannes vliegende adelaar. Allemaal hebben ze ogen, van voren en van achteren. Ze zijn dus een en al oog. Robert Wall legt hun betekenis als volgt uit: ‘In het licht van de visionaire wereld van Johannes verstaan we deze wezens als engelachtige vertegenwoordigers, misschien zelfs als hemelse dubbelgangers van Gods bezielde schepping, die volgens de Joodse scheppingstheologie hoger in rang was dan de onbezielde. Ieder wezen representeert het hoogste en edelste schepsel van zijn soort in Gods scheppingsorde.’ Als voorbeeld noemt hij de adelaar, die van alle vogels tijdens zijn vlucht het best de glorie van zijn Schepper illustreert. Ook dit is weer een duizelingwekkend beeld. Niet alleen Israël, niet alleen de kerk maar zelfs de hele schepping is vertegenwoordigd in de troonzaal van God. En dat betekent niet minder dan dit: de schepping, die nu nog aan dood en gebrokenheid ten prooi is gevallen, zal worden gered door de Schepper. Ieder nu nog zo kwetsbaar schepsel is al vertegenwoordigd in de hemel, als een garantie dat uiteindelijk heel de schepping zal delen in de verlossing.
Het christelijk geloof wordt vaak verweten een hemelgeloof te zijn, waardoor het de aarde te gemakkelijk verwaarloost. Openbaring 4 maakt ons echter duidelijk dat juist in de hemel de aarde niet verwaarloosd wordt. Dat de schepselen zo prominent zijn vertegenwoordigd in de troonzaal, bewijst dat God Zijn schepping niet is vergeten. En dus dat ieder die via Johannes een blik in de hemel heeft geslagen, de schepping ook niet mag vergeten. Dit in het vertrouwen dat God de schepping zal redden. Wie het juiste zicht op de hemel heeft gekregen, zal de aarde trouw blijven.

Lofzang
Openbaring 4 gunt ons een blik in de troonzaal van de hemel. Daar wordt geregeerd, maar dat niet alleen: er wordt ook gezongen Of in ieder geval wordt God daar geprezen. Onafgebroken, dag en nacht, gebeurt dat door de vier wezens. ‘Heilig, heilig, heilig is de Heere God de Almachtige, Die was, Die is en Die komt.’ En telkens als die wezens dat doen, vallen 24 oudsten in met de woorden: ‘U bent het waard, Heere, te ontvangen de heerlijkheid, de eer en de kracht, want U hebt alle dingen geschapen, en door Uw wil bestaan zij en zijn zij geschapen.’
Bijzonder is dat: de schepping gaat voorop in de lofprijzing, Israël en de kerk volgen. Maar opnieuw moeten we zeggen: ze doen dat als vertegenwoordigers van de levenden op de aarde. Ze zijn voorzangers, die ook zingen namens degenen die ze vertegenwoordigen. Het gefluit van de vogels, het geloei en gemekker van het vee, het gebrul van de roofdieren en het gezang van de mens weerklinkt zo in de troonzaal van de hemel.
En waar op aarde de lofzang tot God wordt aangeheven, mag dat gebeuren in het besef dat de toon wordt gezet voor de troon van God. Ook zo is er dus verbinding tussen hemel en aarde.

Waar Jezus is
Op het feest van Hemelvaart vieren we dat Jezus na Zijn opstanding naar de hemel ging, om daar – in de woorden van Mattheüs – alle macht uit te oefenen die Hem gegeven is over hemel en aarde. In Openbaring 4 is Jezus nog even buiten beeld, Hij verschijnt pas in hoofdstuk 5. Maar door rond te kijken in de troonzaal waar ook Hij is, komen we des te meer onder de indruk van de betekenis van Hemelvaart. Want wat daar gebeurt, heeft alles te maken met wat Jezus op aarde deed en nu voor de aarde wil doen. Een blik achter de schermen verzekert ons ervan dat het God om niet minder dan Zijn hele schepping te doen is en dat het reddingswerk van het Lam daarop gericht was. Dat is de troost van Hemelvaart.

Ds. B.J. van der Graaf is hervormd predikant te Amsterdam-West (Jeruzalemkerk).

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen