Een actuele leerdienst

Graag willen wij in Noordwijk op een gereformeerde wijze deel uit maken van de Protestantse Kerk. Daarvoor is het wel nodig dat de generaties binnen de gemeente de kern van de gereformeerde belijdenis vatten. Het is onze opdracht om deze hoofdzaken door te geven van kind tot kind.

LEERDIENSTEN

In veel gemeenten is de tweede dienst doorgaans een ‘leerdienst’. Decennialang is op deze wijze heel veel geloofskennis overgedragen tot zegen voor velen. In twee tot drie jaar is het mogelijk om de hele Catechismus ‘door te preken’. Sommigen kiezen voor ‘vraag voor vraag’, anderen preken ‘een zondag’. Er zijn ook voorgangers die kiezen voor een thematische opzet: over doop, avondmaal, schepping, de eerste tafel van de wet, enz. De koppeling van een zondag aan een bijbelgedeelte wordt gehanteerd, bijv. kinderdoop en kinderzegening. Nog meer variaties zijn mogelijk. Door omstandigheden (vrije beurten, feestdagen, vakantieweken) duurt het toch nog wel even om het hele leerboek door te preken.

OVERDRACHT

In de loop der jaren is er een keur van boeken bij de Catechismus verschenen. Wie een preek voorbereidt, kan putten uit tientallen waardevolle ‘commentaren’ bij dit praktische belijdenisgeschrift. De vraag-en-antwoordvorm maakt de uitleg helder en hanteerbaar. Wat moet je nog meer? Als ik maar studeer, komt het wel goed. Aan bronnen en opbouw van de Catechismus ligt het niet, wanneer kennis van het gereformeerd belijden ontbreekt. Het is goed om ook aan de overdracht aandacht te besteden. Bij overdragen zijn allerlei dingen belangrijk. Wie draagt over en hoe? Wie is de hoorder en hoe luistert hij of zij? Welke taal spreekt de zender en wat is het taalveld van de kerkganger/ ster, jong of oud?

ANDERE VRAGEN

In korte tijd, sinds de jaren zeventig, is er veel veranderd in maatschappij en kerk. Individualisme, fl exibilisering, mondigheid en dergelijke hebben ons allen behoorlijk veranderd. Religie mag, maar niets moet. In 2014 worden ándere vragen gesteld op het terrein van het geloof en worden vragen ánders gesteld. In 1563 lagen de accenten anders dan in de 21e eeuw. De Heidelberger is beslist steeds weer verrassend actueel, maar sluit niet naadloos aan bij de moderne mens. Het is niet eenvoudig om eigentijdse vragen op een gereformeerde manier te beantwoorden. Begrijpen wij de vragen? Zijn wij in staat antwoorden te formuleren. Daarvoor zijn denkwerk en bezinning nodig, persoonlijk, maar juist ook samen.

UITGANGSPUNT

In wijkgemeente Ichthus van de protestantse gemeente te Noordwijk hebben wij ons in het voorjaar van 2013 op deze thematiek bezonnen. Na in de jaren daarvoor uit de Heidelberger en de Nederlandse Geloofsbelijdenis gepreekt te hebben, was het eerste geschrift weer aan de beurt. Maar hoe? Ons uitgangspunt formuleerden wij als volgt. Wij vinden het belangrijk dat gereformeerde noties, zoals in de Heidelbergse Catechismus verwoord, blijvend aan de orde gesteld worden. De inhoud is blijvend actueel. Kennis van theologische hoofdzaken is belangrijk om de Bijbel beter te begrijpen. Wij willen de inhoud van dit praktische leerboekje doorgeven aan de volgende generaties. Kennis van Bijbel en belijdenis is van fundamenteel belang voor de gelovige.

DOELSTELLING

Onze doelstelling omschreven wij ook. We willen oud en jong voor de ‘leerdiensten’ winnen. Om dat te bereiken onderstrepen wij de volgende zaken. Goede voorbereiding door de predikant is een must. Daarvoor biedt de gemeente hem alle ruimte en tijd. De preek zal fris en verstaanbaar moeten zijn, waarin oude, actuele en eigentijdse vragen een plek kunnen krijgen. We kiezen voor catechismusprediking op een thematische wijze (alle zondagen komen aan de orde, maar geclusterd) waarbij de relatie met een bepaald sprekend bijbelgedeelte erg belangrijk is. De gemeente krijgt bij elke dienst een passend werkblad. Daarop staat de tekst van de Catechismus in verschillende edities met daarbij passende citaten en opdrachten. Het werkblad bevat ook een overzicht van de inhoud van de preek en de te zingen psalmen. Het thema van de leerdiensten is: ‘Leer Me leren’, want het gaat erom dat we de Heere Jezus leren kennen, Zijn verzoenend sterven.

COMMISSIE

Om dit doel te bereiken, volgen wij deze werkwijze. Er is een commissie gevormd die bestaat uit een ambtsdrager, een tweetal hoogopgeleide jongeren die om beurten de vergadering bijwonen, een lid van de gemeente dat nog maar kortgeleden tot geloof is gekomen, een moeder (die namens een gezin deelneemt aan het gesprek, nadat zij eerst thuis een en ander besproken heeft) en de predikant. Ongeveer drie weken voor de desbetreffende dienst komt de commissie bij elkaar en bespreekt de inhoud van de zondag die aan de orde is. Ter voorbereiding van de commissievergadering zijn uitleg en commentaar van anderen en verschillende tekstedities beschikbaar. We luisteren goed naar de tekst zelf en proberen dat te doen met de oren van onze kerkgangers, mensen uit 2014. Wat belangrijk is voor de preek, wordt genoteerd.

TROOST

Iets concreter. Bij de eerste zondag ontstaat er een gesprek over ‘troost’. Wat werd er mee bedoeld en wat horen wij nu in dit woord? We zoeken naar een passend bijbelgedeelte. Met elkaar denken we na over een aansprekend voorbeeld dat iedereen zal herkennen en de uitleg dient. Soms zoeken we naar een concreet voorwerp om iets te illustreren (bijv. zonde = een gebroken vaas). De bijeenkomsten van deze commissie duren doorgaans anderhalf uur en motiveren zeer. Goede voorbereiding van deze vergaderingen is belangrijk en ook na het gesprek wordt per mail tot aan de dienst contact gehouden met elkaar. Bij de samenstelling van het werkblad, dat de commissie verzorgt en uitdeelt, is er eveneens zo nodig tot aan het ter perse gaan, contact. Er zijn speciale catechismuspennen ontworpen en iedereen krijgt een kleurig werkblad bij binnenkomst. Jong en oud kan meelezen, de gang van de preek volgen, nadenken over vragen en opdrachten uitvoeren. Na de preek leest één van de kinderen samen met de predikant de betreffende zondag uit een kindercatechismus als afsluiting en samenvatting van de preek. De dominee stelt de vraag en het kind geeft het antwoord, soms uit het hoofd. Op de website van de gemeente is een map waarin alle informatie te vinden is over dit project, audiobestanden en werkbladen.

LEERZAAM

Wij hebben nu in Noordwijk gedurende één winterseizoen op deze wijze gewerkt. We leren van elke dienst. Het is een intensief maar uiterst leerzaam proces. Samen komen we dichter bij de vragen van de gemeenteleden, ouderen, maar juist ook jongeren. Ook in de wijkkerkenraad worden regelmatig vragen over de diensten gesteld en opmerkingen daarbij gemaakt. Het is heel goed om je als predikant kwetsbaar op te stellen en de kwetsbaarheid van commissieleden te ervaren. Wanneer vervolgens de uitgewisselde ervaringen, vragen en opmerkingen verwerkt worden, zijn we weer een stapje dichter bij het doel: Leer Me leren.

Ds. F. van Roest is predikant van de hervormde wijkgemeente Ichthus te Noordwijk.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen