Boekbespreking

Dr. R. Seldenrijk Waardevol LEVEN. Uitg. Buijten & Schipperheijn, Amsterdam, i.s.m. de NPV; 464 blz.; € 17,50.

Waardevol LEVEN heeft als ondertitel ‘Een praktische handreiking bij medisch-ethische keuzes’. Dit boek is uitgegeven door de Nederlandse Patiëntenvereniging ter gelegenheid van het afscheid, begin 2014, van dr. Ruth Seldenrijk als directeur van het NPV. De uitgave behandelt een scala aan medisch-ethische onderwerpen waar wij als mens in de praktijk van alledag mee geconfronteerd kunnen worden. Het wil de lezer helpen om vanuit een christelijke levensvisie tot antwoorden te komen in de concrete dagelijkse praktijk. De inhoud borduurt voort op eerdere uitgaven van de NPV over problematiek rond levensbegin en -einde. Waardevol LEVEN is vooral bedoeld als naslagwerk en handreiking als men plots geconfronteerd wordt met een medisch-ethisch dilemma. Daarbij richt het zich niet alleen op mensen die met zo’n dilemma in aanraking komen, ook voor predikanten, pastoraal werkers en kerkraden biedt het gedegen informatie. Na een uitgebreide inhoudsopgave volgen vijf delen. De eerste vier delen zijn laagdrempelig geschreven en hebben een praktische indeling, wat het opzoeken van specifieke onderwerpen vergemakkelijkt. Deel 1 bevat een algemene inleiding over christelijk georiënteerde medische ethiek. Deel 2 beschrijft medisch-ethische vragen rondom begin van het leven (o.a. anticonceptie, prenatale diagnostiek, abortus). Deel 3 gaat over de vragen die in de loop van het leven kunnen gaan spelen (o.a. vaccinatie, leven met beperking, orgaandonatie, dementie). Deel 4 behandelt de problematiek rondom het levenseinde (o.a. besluitvorming, palliatieve sedatie, euthanasie.) Elk deel bevat uitgebreide objectieve informatie over het onderwerp, bijvoorbeeld de stand van zaken aangaande de prenatale diagnostiek, gevolgd door ethische afwegingen en, waar aan de orde, bijbelse en pastorale notities. Elk onderwerp sluit af met een aantal leessuggesties voor verdere verdieping. Duidelijk komt naar voren dat bij veel onderwerpen geen ‘klip en klaar’-antwoord te geven is. De auteur wil informatie en overwegingen op een ordelijke en systematische aanreiken die de lezer kunnen helpen om grip te krijgen op het onderwerp, hoofd en bij zaken te onderscheiden, en zodoende de juiste vragen aan een hulpverlener te kunnen stellen. Daarbij worden, indien daar reden toe is, andere dan christelijke opvattingen naar voren gebracht, juist om begrip te kweken, en zodoende ook het gesprek met mensen met een niet christelijke overtuiging op zinvolle wijze te kunnen voeren. Deel 5 levert een grote hoeveelheid, nogal gedetailleerde, informatie over de ontwikkeling van het denken over ziekte & gezondheid in de loop der tijd, bezien vanuit verschillende levensvisies. Dit deel zal vooral studenten/ docenten aanspreken die op zoek zijn naar verdere verdieping om de achterliggende trends te begrijpen. De enorme belezenheid van de auteur komt met name in dit gedeelte naar voren. Het is als geheel een waardevol boek over veel aspecten van het ‘Waardevolle’ leven. Het heeft een zeker normerend karakter, maar niet zodanig dat het geen ruimte laat voor de verschillende opvattingen binnen christelijke kring zoals vaccinatie en anticonceptie. Bij vele onderwerpen die in Waardevol LEVEN naar voren komen is geen eenduidige richtlijn te geven hoe in een concrete situatie tot een verantwoord besluit te komen, bijvoorbeeld bij aspecten rondom prenatale diagnostiek. Het blijft een gewetenskwestie, waarbij uiteindelijk geldt: ‘Laat ieder in zijn eigen geest ten volle overtuigd zijn.’ (Rom. 14:5). Alvorens dit te stellen, hebben wij wel de verantwoordelijkheid de voorhanden zijnde (wetenschappelijke) informatie en ethische overwegingen te overdenken. Daar is dit boek een goed hulpmiddel bij.

DRS. C. GOEDHART, BARENDRECHT

Marc van Dijk De paus van Amsterdam. Biografie van Huub Oosterhuis. Uitg. Atlas, Amsterdam; 432 blz.; € 24,95.

Elk mensenleven is boeiend, maar dat geldt te meer als zo’n persoon model staat voor een bredere beweging. In die zin zien we in het leven van de in 1933 geboren Hubertus Gerardus Josephus Henricus (Huub) Oosterhuis een concentratie van de spanning in de naoorlogse rooms-katholieke kerkprovincie in ons land. Nederland kent Oosterhuis vooral sinds hij in 2002 preekte in de uitvaartdienst van prins Claus, in het Vaticaan kennen ze hem al langer. Oosterhuis kwam al op betrekkelijk jonge leeftijd in conflict met Rome, met name vanwege het verplichte celibaat voor priesters. In zijn Amsterdamse studentenekklesia ging hij ook een eigen weg door de complete liturgie in het Nederlands te vieren, wat langzaam in steeds meer kerken overgenomen werd. Hij maakte dit als dichter van 700 liedteksten en psalmbewerkingen zelf mogelijk. Een van zijn leermeesters noemde hem wat de Nederlandse liturgie betreft de grootste vernieuwer van de laatste 1500 jaar. Hij schiep een eigen taalkerk. Terwijl de protestantse Vrije Universiteit hem er een eredoctoraat voor verleende, kwam het ook op dit gebied tot een conflict met de moederkerk, die doelbewust aanstuurde op de verdrijving van zijn werk uit de Rooms-Katholieke Kerk. Oosterhuis zocht naar een nieuwe taal voor gelovigen die zich niet meer herkenden in oude gebeden en formules en distantieerde zich daarbij van het christelijke katholieke dogma. Hij nam afstand van het geloof in Jezus als de Zoon van God en omarmde Jezus als profeet, uitlegger en verkondiger van de Joodse Thora, wat uitliep op een politieke radicalisering, op actie tegen de maatschappelijke orde. Zijn gedachte dat ‘God bestaat – wat bestaan ook mag zijn’ komen we op aangrijpende wijze ook binnen de Protestantse Kerk tegen. Marc van Dijk schreef een mooie biografie, waarin hij de hoofdlijn uit Oosterhuis’ leven vasthoudt. Al is hij loyaal aan Oosterhuis, laat hij wel openlijk zien hoe diens karakter zijn levensgang bepaalde. Al vroeg besloot Huub ‘om nee te zeggen tegen het gezag, het systeem’, waarbij de auteur omstanders laat verwoorden dat Oosterhuis ‘hooghartig, hoogmoedig, fanatiek’ was, ‘op zijn eigen goedwillende manier behoorlijk heerszuchtig’, een man met een sterke wil en idealen. Het volgen van de wijze waarop een sterke leider zijn missie wil realiseren, ook dat is een boeiende lijn in deze biografie.

P.J. VERGUNST

Arie van der Veer & Ellen Laninga Luister maar. Kinderbijbel. Uitg. Boekencentrum, Zoetermeer; 183 blz.; € 29,90.

Een vader (ds. A. van der Veer) en zijn dochter (Ellen Laninga) schreven samen een kinderbijbel, die er mag zijn. Zij bieden bijna twee honderd verhalen uit de Bijbel die geschikt zijn voor kinderen vanaf vier jaar. Daarbij wordt de lijn van de heilsgeschiedenis vanaf Genesis tot en met Paulus’ laatste brief aangehouden. Het taalgebruik is eenvoudig, de structuur helder en de rode draad van de heilsgeschiedenis is duidelijk zichtbaar. Een klassieke kinderbijbel in de lijn van Anne de Vries van een vorige generatie, een gids naar het grote boek. De manier van vertellen is knap, in korte teksten wordt, met behulp van flashbacks veel geboden. Vooral de interactie tussen tekst en beeld is bijzonder. De illustrator (Rike Janssen) verdient een pluim. Levendige mensen, kleurrijk, met veel jonge gezichten. Goed is het dat ook minder bekende bijbelgedeelten aan bod komen, bijvoorbeeld passages uit de profeten en de brieven. Wat dat betreft had ook aan de wijsheidsliteratuur in het Oude Testament en de openbaring van Johannes in het Nieuwe Testament aandacht besteed kunnen worden. Achterin de kinderbijbel wordt onder andere verwezen naar die van dr. André Troost. Ze hebben beide iets geheel eigens, maar vullen elkaar juist zo goed aan.

W. VERBOOM, HARDERWIJK

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen