DIVERSITEITSSCHOLEN

W.E.C. Veldman-Boonen uit Hasselt is Registerpsycholoog NIP/ Arbeid & Organisatie.

Als ik googel op de thema's christelijk basisonderwijs en identiteit, vind ik met gemak tientallen sites die daarover gaan. Wanneer ik mij er wat meer in verdiep, dan verbaas ik mij over de verscheidenheid van de inhoud en de invulling van het begrip identiteit.

Blijkbaar is het nog niet zo eenvoudig om iets eenduidigs te schrijven over christelijk onderwijs en identiteit. Er zijn schoolverenigingen die vermelden: ‘Het onderwijs op onze PCBO-scholen is christelijk geïnspireerd, maar beperkt zich niet tot exclusief protestantschristelijk denken. Er is ruimte voor andere geloofsinspiraties. Identiteit op onze scholen is op verschillende niveaus herkenbaar. We noemen dat de ‘brede’ en de ‘smalle’ identiteit’.

Dergelijke formuleringen kunnen de vraag oproepen wat we nu precies verstaan onder christelijke identiteit.

DRIE TYPEN

Onderzoekers van de Vrije Universiteit (VU) en Inholland onderzochten in 2012 in opdracht van de Besturenraad de christelijke identiteit van 479 basisscholen. Die christelijke identiteit is er volgens hen nog, maar eenduidigheid is er allerminst.

‘De verzuiling voorbij, de verlegenheid voorbij, de smalle identiteit voorbij: het is de eigenheid waarmee de schoolleider van nu het christelijk onderwijs vormgeeft’, zo stelt VU-onderzoeker Sybren Miedema. Samen met Inholland-lector Ina ter Avest onderzocht hij de verschillende verschijningsvormen van christelijk basisonderwijs in Nederland.

In het onderzoek, dat in mei 2011 startte en in 2012 werd gepresenteerd, leggen schoolleiders van protestants-christelijke basisscholen de relatie tussen de eigenheid van hun school en in hun ogen actuele maatschappelijke ontwikkelingen. Zowel via schriftelijke vragenlijsten als mondelinge interviews ontdekten de onderzoekers dat er drie typen te onderscheiden zijn als het gaat om de vormgeving van protestants- christelijke basisscholen. Van de 479 ondervraagde schoolleiders noemt 41 procent de eigen school een ‘traditieschool’, 48 procent een ‘zingevingsschool’ en tien procent van de ondervraagden spreekt van een ‘diversiteitsschool’. Miedema constateert dat alle scholen in de breedte identiteit vormgeven en dat op verschillende manieren tot uiting brengen.

TRADITIESCHOOL

Het eerste type heet de ‘traditieschool’. Kenmerk hiervan is dat de school leerlingen in aanraking wil brengen met het christelijk geloof en vindt dat kinderen kennis moeten krijgen van Bijbel en christendom. De samenstelling van leerling- en leerkrachtpopulatie is levensbeschouwelijk homogeen. Wel besteedt men aandacht aan de diversiteit in de samenleving. Zo'n veertig procent van de basisscholen die aangesloten zijn bij de Besturenraad rekent zich tot dit schooltype.

DIVERSITEITSSCHOOL

Het tweede type, waartoe 10 procent van de basisscholen zich rekent, noemen we de ‘diversiteitsschool’.

Deze school vindt het belangrijk dat leerlingen gelijke kansen hebben en bereidt de leerlingen voor op een leven in de multiculturele samenleving. Men vindt het vanwege de waarden belangrijk dat leerlingen kennismaken met het christelijk geloof. Levensbeschouwelijke diversiteit waardeert men positief. Dit uit zich in de samenstelling van de leerlingenpopulatie en het docententeam.

ZINGEVINGSSCHOOL

Het derde type heet ‘zingevingsschool’. Persoonlijke ontwikkeling en ontplooiing van de individuele leerling staan centraal. Vanuit de eigen (christelijke) achtergrond leren leerlingen om te gaan met verschillende levensopvattingen. Er is dagelijks aandacht voor levensbeschouwelijke vorming.

De leerlingenpopulatie is divers: vaak christelijk, maar er zijn ook onkerkelijke leerlingen en leerlingen met een andere levensbeschouwelijke achtergrond. Ongeveer vijftig procent van de basisscholen die onder de Besturenraad vallen, rekent zich tot dit schooltype (Scienceguide, 2012).

Uit onderzoek van het CBS blijkt dat kerkgang onder Nederlanders opnieuw is afgenomen. Wanneer deze trend doorzet, dan zal dit ook gevolgen hebben voor de christelijke identiteit van de scholen. Een verschuiving van traditie- naar diversiteits- of zingevingsschool lijkt dan op termijn voor de hand te liggen.

OUDERS

Waar staan ouders in deze ingewikkelde materie? Wanneer we het hebben over identiteit in het algemeen en christelijke identiteit in het bijzonder, dan kan dat per persoon verschillen. Daarover valt geen eenduidige uitspraak te doen. Dan zou je je op glad ijs begeven.

Wel is het zo dat ouders in het algemeen steeds meer kijken naar de kwaliteit van het onderwijs en hoe een school scoort in de ogen van de Inspectie van het Onderwijs (goed/minder – goed/zwak). De garantie dat een school kwalitatief goed onderwijs aan de kinderen geeft, vinden ze uitermate belangrijk.

RELATIE

Het criterium ‘goed chrístelijk onderwijs’ komt in het inspectierapport niet naar voren en is dus ook lastig te meten. Hoe kunnen ouders dan aan de voorkant beoordelen of een christelijke school niet alleen een christelijke school op papier is, maar ook daadwerkelijk waarmaakt wat er geschreven staat in de identiteitsnota?

Hier ligt een schone taak voor zowel de school als de ouders. Door vroegtijdig een relatie te leggen kunnen ouders goed bekijken aan wie ze hun kinderen zouden willen toevertrouwen. Scholen merken wat men belangrijk vindt. Waarnaar kijken ouders als ze een school voor de kinderen zoeken?

In gesprek gaan met de directeur/leerkracht, in ieder geval met degene die dagelijks met de kinderen omgaat en onderwijs geeft, is van belang. Het is goed als ouders hiervoor tijd vrijmaken en zich verdiepen in wat er op school zoal gedaan wordt aan geloofsopvoeding.

VERANTWOORDELIJKHEID

Christelijk basisonderwijs en identiteit: de verantwoordelijkheid voor de basis van geloofsopvoeding zal altijd bij de ouders blijven liggen. Zij hebben ‘ja’ gezegd op de vragen die gesteld zijn bij de doop van hun kinderen. Zij mogen hun kinderen voorgaan in handel en wandel, in de liefde tot God en hun naaste en zij vertellen van Jezus Christus en Zijn verlossend werk.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen