INNEMEN, VERDELEN, DIENEN

Het is evenwel goed mogelijk om deze twee delen nader onder te verdelen. Die onderverdeling kan mooi aan de hand van vier werkwoorden:

OVERSTEKEN

De Heere neemt als eerste het woord in het boek Jozua. Hij zegt tegen de opvolger van Mozes: ‘Nu dan, sta op, steek deze Jordaan over, u en heel dit volk, naar het land dat Ik aan hen, de Israëlieten, ga geven.’ (Joz.1:2) Het werkwoord ‘oversteken’ vormt het begin van het eerste deel (Joz.1-5). Na de oversteek van de rivier de Jordaan bereidt het volk zich voor op de verovering van het land. Maar voordat zij dat doen, wordt eerst het Pascha gevierd en vindt de besnijdenis plaats (Joz.5).

INNEMEN

Tijdens de verovering van de stad Ai zegt Jozua tegen zijn manschappen: ‘Dan moet ú opstaan uit de hinderlaag en de stad innemen, want de HEERE, uw God, zal hem in uw hand geven.’ (Joz.8:7)
Het werkwoord ‘innemen’ loopt als een rode draad door het tweede deel (Joz.6-12). Na de inname van de steden Jericho en Ai worden de koningen, die in het midden, het zuiden en het noorden van het land wonen, verslagen.

VERDELEN

Nadat grote delen van het land Kanaän zijn veroverd, geeft de Heere aan Jozua deze opdracht: ‘Nu dan, verdeel dit land als erfelijk bezit onder de negen stammen en de halve stam Manasse.’ (Joz.13:7) Het werkwoord ‘verdelen’ geeft inhoud aan het derde deel (Joz.13-21). Elke stam krijgt grondgebied in zijn bezit, behalve de stam van Levi. De Levieten krijgen verspreid over het hele land bepaalde steden toegewezen (Joz.21). Bovendien ontvangen bepaalde personen ook stukken land (Kaleb en Jozua).

DIENEN

Terwijl het volk Israël zich in Sichem verzamelt, roept Jozua zijn landgenoten op: ‘Nu dan, vrees de HEERE, dien Hem in oprechtheid en trouw, doe de goden weg die uw vaderen gediend hebben aan de overzijde van de rivier en in Egypte, en dien de HEERE.’ (Joz.24:14) Het werkwoord ‘dienen’ is het sleutelwoord in het vierde deel (Joz.2-24). Hoewel het dienen van de Heere geen gemakkelijke opgave is, is het wel van levensbelang. Nadat in Jozua 4 het altaar voor de God van het verbond wordt opgericht, en in Jozua 5 het zichtbare teken van het verbond, de besnijdenis wordt uitgevoerd, vindt in Jozua 24 de vernieuwing van het verbond plaats. De plechtige gebeurtenis in Sichem vormt het hoogtepunt van het boek Jozua.

KERNTEKSTEN

Bij lezing van Jozua springt er een aantal kernteksten uit. Die teksten wijzen op verschillende thema’s die in dit bijbelboek aan de orde komen.

MOED

In Jozua 1 verschijnt de Heere aan Jozua. Tijdens die verschijningen zegt de Heere drie keer tegen hem: ‘Wees sterk en moedig’ (Joz.1:6,9,18) en één keer: ‘Wees sterk en zeer moedig.’ (1:7) Opvallend is dat Jozua moed moet tonen door ‘nauwlettend te handelen overeenkomstig heel de wet van Mozes’. Dag en nacht moet Jozua de wet overdenken – op díe wijze toon je blijkbaar moed. Niet alleen Jozua maar ook wij worden door de Heere daartoe geroepen. En net als Jozua wil de Heere ons moed en kracht geven voor onze taak in de kerk en Gods Koninkrijk.

VERBOND

Tijdens de doortocht door de Jordaan moeten twaalf mannen twaalf stenen uit de droge rivierbedden oprapen. Aan de oever van de Jordaan wordt met behulp van die stenen een altaar gebouwd.
Deze twaalf stenen vertegenwoordigen de twaalf stammen van Israël en het altaar is het zichtbare teken van het verbond dat God met Israël heeft opgericht.
Een kerntekst uit deze geschiedenis is Jozua 4:6 en 7: ‘Wanneer uw kinderen morgen vragen zullen: Wat betekenen deze stenen voor u? Dan moet u tegen hen zeggen dat het water van de Jordaan werd afgesneden voor de ark van het verbond van de HEERE. Toen hij door de Jordaan ging, werd het water van de Jordaan afgesneden. Daarom zullen deze stenen voor de Israëlieten tot een gedenkteken zijn tot in eeuwigheid.’ Niet alleen met Israël, maar ook met ons en onze kinderen richt de Heere Zijn verbond op. Het is onze dure plicht onze kinderen, klein- en achterkleinkinderen in te wijden in de geheimen van het genadeverbond (Psalm 78).

GEBORGEN

Verdeeld over het land en aan beide zijden van de Jordaan worden zes steden aangewezen als vrijsteden. Als iemand per ongeluk iemand heeft gedood, kan hij de toevlucht nemen tot zo’n vrijstad. Daar wordt hij beschermd tegen de bloedwreker. Hij moet echter in die vrijstad blijven tot de dood van de hogepriester. In Jozua 20:2 en 3 wordt hierover gezegd: ‘Wijs voor uzelf de vrijsteden aan waarover Ik door de dienst van Mozes met u gesproken heb, zodat iemand die een doodslag heeft begaan, die iemand zonder opzet, niet met voorbedachten rade, om het leven heeft gebracht, daarheen kan vluchten, opdat ze voor u tot een toevlucht zijn tegen de bloedwreker.’
Deze vrijsteden wijzen ons heen naar die ene plaats waar wij veilig en geborgen zijn: de kruisheuvel Golgotha. Want de Heere Jezus is onze Vrijstad.

GEZIN

Het dienen van de Heere is in het boek Jozua vooral een zaak van het volk. Heel Israël wordt opgeroepen om de Heere te dienen. Het volk van het verbond dient de God van het verbond.
Jozua vindt echter dat zijn gezin het goede voorbeeld moet geven. Namens zijn vrouw en kinderen belijdt hij in Jozua 24:15: ‘Maar wat mij en mijn huis betreft, wij zullen de HEERE dienen!’
In de voetsporen van Jozua is het goed om de wacht bij ons gezin te betrekken. Het gezin is immers ‘de hoeksteen van de samenleving’ en ‘een kerkje in de kerk’. Het gezin is van onschatbare waarde.

GODSDIENST

Wij lezen in Jozua 24:22-25: ‘Jozua zei tegen het volk: U bent getuigen voor uzelf dat ú voor u de HEERE gekozen hebt om Hem te dienen. En zij zeiden: Wij zijn getuigen. Nu dan, doe de vreemde goden weg die te midden van u zijn, en richt uw hart op de HEERE, de God van Israël. Het volk zei tegen Jozua: Wij zullen de HEERE, onze God, dienen en wij zullen Zijn stem gehoorzamen. Zo sloot Jozua op die dag een verbond met het volk en stelde het in Sichem voor hen vast als een verordening en bepaling.’
In onze tijd is godsdienst voor velen en naar de mening van bepaalde opinieleiders een privézaak geworden. Het uiten van een godsdienstige overtuiging is teruggedrongen tot achter de voordeur. In het publieke domein wordt godsdienst als een bedreiging beschouwd.
Als we nadenken over de woorden van Jozua, komt de gedachte boven: zou het in Nederland niet de hoogste tijd worden voor een grote schoonmaak? Het is goed om daarmee te beginnen in ons eigen huis en hart, in de hoop dat dit vanuit de kerk ook invloed zal hebben op de samenleving. Jozua roept ons op de Heere te dienen met blijdschap (Psalm 100).

Ds. H.J. van der Veen is predikant van de hervormde gemeente te Sliedrecht.

INDELING EN KERN

De Bijbel is een actueel boek. Zelfs een geschiedenis van duizenden jaren oud heeft ons veel te zeggen. Dit artikel richt zich op de indeling en de kern van het bijbelboek Jozua, om helder te krijgen hoe de boodschap in onze tijd van betekenis is.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen