OFFERDIENST EN LITURGIE

Geen andere goden voor Gods aangezicht hebben vraagt niet alleen om een beslissende keuze voor de God van Israël, maar wordt ook concreet in de ontmanteling van alle andere machten. Alleen God is de Heer, adoon.

Dat God de gebiedende Heer is, dat is de ene en fundamentele zin van de theologie van het Oude Testament (L. Köhler) (Ps.29:1,2):

Geef de HEERE, zonen van God,
geef de HEERE eer en macht.
Geef de HEERE de eer van Zijn Naam,
Buig u voor de HEERE neer in Zijn heerlijk heiligdom.

In de liturgie zeg je: ‘Hem de eer!’ (kabood vs.9). Daarmee binden we de strijd aan tegen de machten van deze tijd die ons geloof aanvechten en belijden we: ‘Jezus Christus is de Kurios, de Heere, tot heerlijkheid van God de Vader.’ (Filip.2:11) Dus ook vandaag komen we op voor de eer van God in het publieke domein. Hoe actueel wil je de psalmen hebben.

OFFERDIENST

Het boek Leviticus vormt het midden van de Tora, zoals de vijf boeken van Mozes in het Hebreeuws heten. Het concretiseert de heiliging van Gods Naam. Heilig moet u zijn, want Ik, de HEERE, uw God, ben heilig (Lev.19:1). Daarin staat de offerdienst centraal. De dood van Nadab en Abihu vormt de directe aanleiding voor de instelling van de Grote Verzoendag. Mozes verwijst daarbij naar een woord dat de HEERE ooit gesproken had (Lev.10:3):

En Mozes zei tegen Aäron:
In hen die tot Mij naderen,
zal Ik geheiligd worden,
en voor de ogen van heel het volk
zal Ik geëerd worden.
Maar Aäron zweeg.

Als God in het naderen van de priesters niet geheiligd wordt, wordt Hij voor het aangezicht van het volk ook niet verheerlijkt. Integendeel, dan gaat er vuur uit van het aangezicht van de HEERE. Nadab en Abihu worden gedood (Lev.10:2).

Zo laat de HEERE Zijn heiligheid gelden juist in de offerdienst. Hij wil daarin worden verheerlijkt. Dan gaat het inderdaad voor ons mensen om leven of dood. Geen aardse hogepriester kan het brengen van een offer voor de zonde aan. Maar in Psalm 40 horen we al de grote Hogepriester van het nieuwe verbond zeggen (Ps.40:7-9):

U hebt geen vreugde gevonden in
slachtoffer en graanoffer,
U hebt Mijn oren doorboord;
brandoffer en zondoffer
hebt U niet geëist.
Toen zei Ik: Zie, Ik kom,
in de boekrol is over Mij geschreven.
Ik vind er vreugde in, mijn God, om
Uw welbehagen te doen;
Uw wet draag Ik diep in Mijn
binnenste.

Aäron zweeg, maar de Heere Jezus niet. In het hogepriesterlijke gebed sprak Hij en bad Hij om de verheerlijking van de Vader (Joh.17:1).

OP DE SINAÏ

De openbaring van de Naam van God is verbonden met Zijn openbaring op de Sinaï, Zijn theofanie. Daar daalt de HEERE neer op de berg. Met donderslagen, bliksemflitsen, een zware wolk en zeer sterk bazuingeschal (Ex.19). De echo daarvan klinkt door in het psalmboek (Ps.18, 50, 68, 94, 97, 144). Zo verschijnt Hij in de overmacht van Zijn heerlijkheid en majesteit (Ps.18:8-20). Inderdaad, Hij is de Heilige van Israël.

KALENDER

Tot de offerdienst behoort ook de liturgische kalender. Behalve de heiliging van de sabbat zijn er drie grote feesten: Pasen, Pinksteren en Loofhutten (Lev.23). Tot de cyclus van het Loofhuttenfeest behoort ook de Grote Verzoendag. Deze dagen spreken van Gods daden. Het herdenken van het verleden schenkt zicht op het heden en schept verwachting voor de toekomst (Ps.118:21-24):

Ik zal U loven, omdat U mij verhoord hebt
en mij tot heil geweest bent.
De steen die de bouwers verworpen hadden,
is tot een hoeksteen geworden.
Dit is door de Heere geschied,
het is wonderlijk in onze ogen.
Dit is de dag die de Heere gemaakt heeft,
laten wij op deze dag ons verheugen en verblijd zijn.

In het Nieuwe Testament betrekt Christus Gods grote daden op Zijn kruisdood en opstanding (Matt.21:42; Mark.12:10,11.; Luk.20:17). De HEERE laat bovenal Zijn heiligheid gelden op Goede Vrijdag, de grote verzoendag van het nieuwe verbond, en op de eerste paasdag.

De dag dat mijn Jezus stierf voor mij, mag ik zeggen en zingen: Dit is de dag die de HEERE gemaakt heeft. De dag dat mijn Jezus is opgestaan uit de dood en nu ook mij doet opstaan en tot de Vader gaan, mag ik zeggen en zingen: Dit is de dag die de HEERE gemaakt heeft.

VAN DAVID

Van de zeven boetepsalmen (Ps.6, 32, 38, 51, 102, 130 en 143) zijn er vijf van David (Ps.6, 32, 38, 51 en 143. Psalm 32 is een onderwijzing. Dat is opvallend, dit moet onderwezen worden.

Zo zijn deze psalmen primair Christusverkondiging. Ze gaan over de Zóón van David, Christus. In Hem en door Hem is er verzoening en is er vergeving. Ze gaan ook over de Zoon van Dávid. Hier wijst Kohlbrugge ons de weg (Overdenking van het eerste hoofdstuk van het Evangelie van Mattheüs). David, de koning, verwekte Salomo bij haar die de vrouw van Uria was (Matt.1:6). Zo diep is Christus afgedwaald. Het Woord is vlees geworden, mens onder het oordeel van de heilige God (Ps.51:6,7.):

Tegen U, U alleen heb ik gezondigd,
ik heb gedaan wat kwaad is in
Uw ogen,
zodat U rechtvaardig bent wanneer
U rechtspreekt
en rein bent wanneer U oordeelt.
Zie, ik ben in ongerechtigheid geboren,
in zonde heeft mijn moeder mij
ontvangen.

Ligt in Leviticus het accent meer op de verzoening en dan ook op het geloof en de geloofsgehoorzaamheid, in de boetepsalmen ligt dat meer op zonde en genade en op de vernieuwing van hart en leven (Ps.51:12,13.):

Schep mij een rein hart, o God,
en vernieuw in mijn binnenste
een standvastige geest.
Verwerp mij niet van voor Uw aangezicht
en neem Uw Heilige Geest niet
van mij weg.

HET HUIS VAN GOD

Al voor de Nathanprofetie is David nauw betrokken op het huis van God. Hij zou er wel altijd willen verblijven (Ps.23:6). In Psalm 27:4 zegt David:

Eén ding heb ik van de Heere verlangd,
dát zal ik zoeken:
dat ik wonen mag in het huis van de
Heere,
al de dagen van mijn leven,
om de lieflijkheid van de Heere te
aanschouwen
en te onderzoeken in Zijn tempel.

Met het huis van de HEERE en de tempel zal wel bedoeld zijn de tent die voor de ark gespannen was (Joz.6:24; 1 Sam.1:7; 1 Kron.16:39). Heilig krijgt hier de betekenis van veilig (Ps.27:5):

Want Hij doet mij schuilen in Zijn hut
in dagen van onheil.
Hij verbergt mij in het verborgene
van Zijn tent,
Hij plaatste mij hoog op een rots.

Vergeleken met de grootse heiligdommen van het oude Egypte en Babylonië valt de tabernakel in het niet. Maar in het geloof weet David zich in de hut van God voor altijd geborgen. Daar mag hij de lieflijkheid van de HEERE aanschouwen en onderzoeken in de eredienst. In het heiligdom – altijd bij de HEERE (Ps.23:5). Die heiligheid is een sieraad voor het huis van God (Ps.93:5). Zo mooi.

DE STAD VAN GOD

Als David koning wordt over heel Israël, maakt hij Jeruzalem tot de hoofdstad van zijn rijk en wordt de vesting Sion de stad van David (2 Sam.5:7). Jeruzalem zal echter niet de stad van David zijn, maar de stad van God. Niet het paleis van David zal hier domineren, maar het huis van God. Daarom moet de ark worden overgebracht van Baälim-Juda naar Jeruzalem.

Zoals bij de instelling van de Grote Verzoendag laat de HEERE ook nu Zijn heiligheid gelden. Bij de dorsvloer van Nachon struikelen de runderen. De ark dreigt te vallen. Uzza probeert dat tegen te houden. Hij sterft ter plekke. De HEERE moet in Zijn God-zijn worden gerespecteerd. Eerst dan pas is Zijn intocht in Jeruzalem mogelijk (Ps.24:7,8; zie ook: Ps.68:25,26):

Heft uw hoofden op, o poorten,
en verhef u, eeuwige deuren,
opdat de Koning der ere binnengaat.
Wie is deze Koning der ere?
De Heere, sterk en geweldig,
de Heere, geweldig in de strijd.

Jeruzalem is voor Israël de plek waar je moet zijn. Daar staat (de ark van) de getuigenis van Israël. Dat is de heilige stad, want daar laat God Zijn heiligheid gelden. Daarom staan daar de zetels van het recht. De zetels van het huis van David. Juist omdat de HEERE Zijn heiligheid laat gelden, opent zich het grootse Messiaanse perspectief. Daar mag je zijn. Daar wil je zijn (Ps.122:2):

Onze voeten staan
binnen uw poorten, Jeruzalem!

Het ongeloof van Israël en ons ongeloof zullen dat niet tegenhouden. Ook al wordt de berg Sion verwoest (Ps.74). Ook al is er een begin van herstel (Ps.102). Ook al zal van de tempel niet één steen op de andere gelaten worden die niet afgebroken zal worden (Matt.24:2).

Johannes zag de heilige stad, het nieuwe Jeruzalem neerdalen van God uit de hemel (Openb.21:2). Hoe schittert daar de heiligheid van God in al Zijn heerlijkheid (Openb.21:21).

ONGEZONGEN PSALMEN

Vaak zingen we psalmverzen die passen bij de preek. Daar is uiteraard niets op tegen. In de praktijk blijft een groot deel van de psalmen ongezongen. Dat is niet de bedoeling. Al stelt de opbouw van het psalmboek ons nog voor veel vragen, ze staan toch met elkaar in verband. Het is goed om naar het voorbeeld van de Heere Jezus een aantal psalmen achter elkaar te zingen (het Hallel, de lofzang, Psalm 113-118, zie Matt.26:20). Het is goed om in de psalmen het eigen geloofsleven te herkennen om daardoor getroost en bemoedigd te worden. Maar het is ook goed om ons in te leven in het geloof van het volk van God en dan vooral ook te bedenken wat geschreven staat over de Heiland.

Overigens blijven er nog genoeg vragen over. Kunnen of mogen wij ook de wraakpsalmen zingen, of Psalm 137?

Ds. H.J. de Bie uit Huizen is emeritus predikant.

Volgende week: Gods heiligheid in het bijbelboek Leviticus.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen