PHILIPPUS S. VAN RONKEL

Op basis van zijn achternaam is het mogelijk dat zijn voorouders uit het Duitse plaatsje Runkel in Hessen stamden. Zijn vader was hoofdonderwijzer in de Joodse gemeente van de stad Groningen en hij en zijn elf broers en zussen groeiden op in een orthodox-Joodse sfeer. Zijn oudste broer maakte naam door te breken met de Joodse gemeente, en een nieuwe Joodse gemeente (Teschuath Jisraël, ‘De Redding van Israël’) te stichten met een eigen synagoge. Hierdoor waren de onderlinge verstandhoudingen tientallen jaren lang verstoord. Aanleiding voor deze afscheiding was de invoering van koorgezang in de Groninger synagoge. Philippus zorgde op een andere wijze voor reuring onder de Groningse Joden, namelijk door christen te worden.

RUITER OP WIT PAARD

In zijn Uit het Jodendom tot den Christus uit 1886 beschrijft hij uitvoerig hoe hij tot deze stap is gekomen. Als jongen van negen of tien jaar zat hij in de tuin, en toen hij zich afvroeg wie God had gemaakt, verscheen hem in een soort visioen een ruiter op een wit paard, gekleed in het wit met een kroon. Deze vermaande hem om niet na te denken over zaken die hij toch niet kon begrijpen en beloofde met hem te zijn en later de heerlijkheid te tonen. Na zijn bekering was Van Ronkel ervan overtuigd dat Christus Zich toen aan hem had geopenbaard. Later zou hij nog een paar keer een visioen krijgen. Net als bij moslims vandaag de dag kwam het voor dat Hebreeuwse christenen in de negentiende en begin twintigste eeuw dromen en visioenen kregen als voorbereiding op hun bekering. Zijn weg tot Christus was lang en ging met veel worstelingen en crises gepaard. Langzamerhand werden zijn weerstanden tegen het Evangelie afgebroken. Familieleden en andere Joden oefenden een voortdurende druk op hem uit om geen christen te worden, maar hij werd ook geconfronteerd met antisemitisme van de kant van de niet-Joden.

PREDIKANT

Door Da Costa kwam hij in contact met een predikant, en op eerste Kerstdag in 1856 deed hij belijdenis en werd gedoopt. Hij wilde eerst geen predikant worden, maar na het lezen van de Institutie van Calvijn ging hij overstag. In 1861 werd hij predikant in Maasland; hij zou in totaal zeven gemeenten dienen. Toen hij in Amsterdam als predikant stond, had hij veel contact met Abraham Kuyper en was aanvankelijk een medestander van hem in de kerkelijke twisten daar. Maar later nam hij afstand van hem. Hij weigerde een professoraat aan de net opgerichte Vrije Universiteit. Als reden gaf hij zijn slechte gezondheid op, maar waarschijnlijker is dat hij de kant van Hoedemaker had gekozen tegen Kuyper en de Doleantie. In hoeverre zijn eigen familiegeschiedenis ook een rol heeft gespeeld, is voor zover ik weet nooit onderzocht.

VOLUIT GEREFORMEERD

Van Ronkel heeft veel boeken en brochures geschreven, die alleen nog maar antiquarisch te vinden zijn. Alleen zijn proefschrift over de citaten van het Oude Testament in het Nieuwe Testament is opnieuw uitgegeven (Dick de Vos, Jezus is de beste uitlegger van het Oude Verbond, 2007). Zijn Bijbellezingen (in vier delen met totaal 3000 pagina’s) waren zijn voornaamste werk. Maar die heeft hij nooit kunnen afmaken en hij is blijven steken bij Exodus 23. Wat mij opvalt bij het lezen van zijn werken, is dat hij een goede kennis van het Hebreeuws heeft en op de hoogte is van de rabbijnse uitleggers naar wie hij af en toe verwijst. Zijn boeken hadden echter ook geschreven kunnen zijn door een niet-Joodse gereformeerde theoloog. Hoewel hij nooit heeft afgegeven op zijn achtergrond, heeft hij wel er wel totaal mee gebroken en is voluit gereformeerd geworden.

Dr. P.A. Siebesma uit Harskamp is oud-docent Oude Testament, Hebreeuws en wereldreligies aan de CHE en hoogleraar godsdienstwetenschappen aan de Evangelische Theologische Faculteit (ETF) te Leuven.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen