ELKAAR KOESTEREN

Tim Keller zegt er het volgende over: ‘Het huwelijk is heerlijk, maar ook moeilijk. Vol vurige vreugd en kracht, maar ook vol van bloed, zweet en tranen, vol inzichtgevende nederlagen en uitputtende overwinningen.’

INFORMATIE-UITWISSELING

In Krimpen aan den IJssel geven we al enige jaren huwelijkscatechese, niet alleen aan jonge stellen maar ook aan paren die wat langer gehuwd zijn. Een van de beginvragen aan oudere stellen is: wat zouden jullie – met je huwelijkservaring – aan jonge stellen willen meegeven?

Er komen dan prachtige dingen uit. Ik noem er een paar: trouw en volharding, de ander blijven zoeken, blijf met elkaar in gesprek, overwin je zelfhandhaving op je knieën, houd rekening met de opvoeding van je partner, respecteer zijn/haar achtergrond, deel je geloof. Dit zijn mooie antwoorden waar je blij van wordt, want deze adviezen zijn geworteld in ervaringskennis.

Deze antwoorden roepen echter ook weer vragen op. Gaat het over zaken die als vanzelf ontstaan of zijn ze soms moeizaam verworven? Wat ligt eronder? Teleurstelling? Een gesneuveld servies? Gevoelens van eenzaamheid?

Communicatie speelt in een intieme relatie een belangrijke rol. Het is het proces van zenden en ontvangen, van informatie-uitwisseling tussen mensen. In Genesis lezen we dat Adam eerst alleen was en toen de dieren een naam gaf. Maar op het moment dat hij Eva ontwaarde, is hij gaan communiceren op een gelijkwaardig niveau. Hij kon zich verstaanbaar maken door middel van de taal, er was iemand die hem verstond. De gave van de taal is door God alleen aan de mens geschonken, het gesproken woord. Het daarvan afgeleide geschreven woord kent ook een lange evolutionaire geschiedenis, van beeldschrift naar het huidige alfabet.

CONTACT MAKEN

Daarmee kunnen we de gave van de taal formuleren als een instrument om een relatie aan te gaan, om tot elkaar te naderen, om contact te maken, om dichterbij te komen.

Communicatie heeft dus altijd een intentie: ik wil in contact treden met jou. Heel bijzonder dat de Almachtige deze wijze verkiest om door middel van het gesproken en geschreven Woord met ons in contact te treden.

Boodschappen zenden en ontvangen doen we niet alleen met woorden, maar vooral ook met gedrag. Zo’n zeventig procent van onze communicatie is non-verbaal, de rest, dertig procent, is taal.

Mimiek, houding, expressie, volume, dat wat je doet of nalaat, bepalen in grote mate onze boodschap naar de ander. We doen niet anders dan hele dagen boodschappen coderen en decoderen, gedrag van de ander lezen en interpreteren. Het is de context die je helpt de inschatting te maken. Gelukkig hebben we daar een feilloze antenne voor ontvangen, maar we zitten er ook wel eens naast.

BETEKENIS

Aan communiceren gaat een proces vooraf. We nemen iets waar, denken iets of voelen iets en staan voor de opgave datgene wat we denken, waarnemen of voelen te vertolken in woorden. Het proces begint aan de binnenkant, je geeft er woorden aan en zendt ze uit. De verzonden woorden komen bij de ontvanger aan die er op zijn beurt weer wat van vindt en er vervolgens weer wat bij denkt en wat bij voelt. Het is dus binnenkant-buitenkant-buitenkant-binnenkant.

Hier kan veel communicatie mislopen, omdat woorden vinden en er dezelfde betekenis aan hechten absoluut geen vanzelfsprekendheid is. We begrijpen elkaar dan niet goed of we drukken ons niet goed uit. Ook de lading van de woorden kan niet goed geïnterpreteerd worden waardoor de boodschap anders aankomt dan je bedoelde.

In intieme relaties luistert dit heel nauw. Het gaat om twee mensen die 7 x 24 uur samenwonen en samenwerken. Zij runnen in feite een kleine onderneming, wat veel afstemming vereist. Naast al dat dagelijks georganiseer hebben een man en een vrouw ook een intieme relatie. Die intieme relatie ontwikkel je door de ander toe te laten om dichterbij te komen, toe te laten in je hart. Het gaat om de mate van openheid die de verbondenheid doet groeien.

VIJF COMMUNICATIENIVEAUS

We kennen als het gaat om de mate van openheid vijf niveaus in de communicatie.

Het eerste niveau is het niveau van de koetjes en de kalfjes. Gesprekken over het weer, het nieuws of de vakanties zijn in alle relaties en in alle contacten in te zetten.

Op het tweede niveau gaat het om het uitwisselen van feitelijke informatie. Je vertelt elkaar wat je weet, wat er gebeurd is. De uitslag van een doktersbezoek, een voorval op je werk, het verhaal pur sang.

Niveau drie is vertellen wat je denkt, je mening geven over iets. Hier worden we vaak al wat voorzichtiger, we geven niet zomaar in elke context onze mening. Je geeft dan namelijk iets prijs van jezelf en je stelt je daarmee kwetsbaar op. Een mening geven die indruist tegen de huidige trend, kan soms al heel spannend zijn.

Tot op dit niveau kunnen we echter met velen communiceren. Als het echter in je huwelijk hierbij blijft, moet je je niet verbazen over een gebrek aan intimiteit. In een huwelijk zijn niveau 4 en 5 onontbeerlijk. Op niveau vier vindt er gevoelsuitwisseling plaats, je deelt emoties. Je verwoordt niet alleen wat je ervan vindt, maar ook wat het voor je betekent, hoe je het ervaart.

Nu zijn emoties soms knap lastig. Gevoelens maak je niet. Je bent niet de auteur van je gevoelens, je bent er slechts de vinder van. Gevoel is er gewoon spontaan. Je besluit niet om blij te zijn of boos te worden, je bent het of je wordt het. Het welt op uit je diepste binnenste. Het kan soms een poosje duren voordat je je realiseert wat je dwars zit en woorden vindt voor dat wat er in je leeft. Het kan ook gebeuren dat je gevoelens al zo gestapeld zijn dat je ontploft om een kleinigheid en je er zelf verbaasd over bent.

Gevoelens uitspreken werkt verbindend. Dat geldt zowel positieve als negatieve gevoelens. Oprechte waardering doet de ander groeien. Vriendelijke woorden, zegt Spreuken 16, zijn honing voor de ziel, ze zijn zoet en heilzaam. Maar ook ergernissen, teleurstelling, kwetsingen en boosheid moeten uitgesproken worden. Zo niet, dan doet je lichaamstaal dat wel.

TOEWIJDING

Niveau vijf staat voor ontmoeting en intimiteit. Er mogen zijn wie je bent voor de ander met je hele hebben en houwen. Dat is met je mooie kanten en met die lastige karaktertrekjes waar de ander wel eens van zucht. Je wordt gewaardeerd om wie je bent, aanvaard met alles. Je hoeft dan niets voor de ander achter te houden, maar je weet je volkomen veilig bij de ander, die je koestert en liefheeft. Volkomen veilig, volkomen eerlijk, volkomen toewijding.

Intimiteit bestaat dus niet alleen uit fysieke aanraking, maar begint met aandacht, zorg, oog hebben voor elkaar. Ook na 25 jaar huwelijk blijf je de ander zien. Het zit in die spontane helpende hand, in die blik van verstandhouding, in iets liefs tegen elkaar zeggen, in toewijding. Het woord ‘koesteren’ uit het anglicaanse huwelijksformulier geeft het prachtig weer: dat doe je in een intieme relatie, elkaar koesteren.

Prof. dr. W. ter Horst verwoordde het zo en die quote staat altijd boven onze huwelijkscatechese: ‘Ik heb je gevonden, je bent me gegeven, toch blijf ik je zoeken.’

Trudie Boerman uit Krimpen aan den IJssel is ontwikkelaar maatschappelijk werk bij Kwadraad.

EEN GOED GESPREK

Tim is boos. Vanavond ging Mieke na het eten alweer de deur uit, terwijl hij zich had verheugd op een avondje samen. Met een gezin en anderhalve baan hebben ze een druk leven. Dat weten ze beiden. Maar sinds Mieke zich gestort heeft in dat vluchtelingenproject, loopt het de spuigaten uit.

Ze vertellen elkaar wat nodig is om af te stemmen, soms zelfs met briefjes. Maar al langer merkt hij dat het contact tussen hen erg mechanisch verloopt, mechanische vragen en antwoorden, mechanische belangstelling. Hij realiseert zich dat het tijd wordt voor een goed gesprek, waarin hij zijn zorg om hun huwelijk bespreekbaar moet maken.

Hij denkt na over hoe hij dit aan moet pakken. Hij zal

• een goed moment kiezen
• zijn eigen waarneming en gevoelens prijsgeven, ’t liefst zonder boosheid
• haar vragen hoe zij op dit moment hun relatie beleeft
• zijn eigen behoeften en wensen uitspreken
• naar haar behoeften en verlangens vragen.

Volgende week deel 2, over de praktische kant van gesprekken op het emotionele en intieme niveau.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen