DE LES DER HISTORIE.

In de dissertatie over Joh. Maccovius van Dr. A. Kuyper jr. bladerend, troffen we daar op p. 17 en vervolgens aan, dat in Polen de Reformatie van roomse kant uit teruggedrongen is, al omstreeks 1600, en met name door de arbeid der Jezuïten.

Onder de regering van Sigismund III hadden de protestanten veel te lijden, wordt daar medegedeeld. Het gepeupel, aangevuurd door de Jezuïten, en aangevoerd door studenten, trad telkens geweldadig op en vond er een bijzondere liefhebberij in om de protestantse begrafenissen te verstoren.

Straks worden de personen in hun leven aangetast en gemarteld, hun huizen geplunderd, hun bezittingen vernield. Als zij zich bij de koning daarover beklagen en bidden om bescherming van lijf en goed, dan is er voor hen geen recht te verkrijgen en ontvangen ze scherpe vermaningen over hun gehouden synode en een verbod om er nog meerdere te houden, in plaats van gehoor voor hun bede, (zools toch terecht zou zijn geweest, vol-

gens de constitutie of de grondwet des lands). In deze periode heeft ook Polen zijn bloedgetuigen gehad voor de Naam des Heeren en voor de zaak der Reformatie. Het kwam dientengevolge dan ook tot een Rokosz, een opstand, aan 't hoofd waarvan zich Prins Radziwill stelde, en in 1606 brak een heftige burgeroorlog uit, die echter kort daarop weer werd onderdrukt.

En zo werd de reformatie in Polen onder Sigismund III geheel onderdrukt en de roomse clerus zwaaide er weer de scepter. De paus roemde Polen als een „voorbeeld van gehoorzaamheid". Maar „diep heeft Polen moeten boeten voor de lof der gehoorzaamheid, die het van Rome ontving; de kracht des volks werd, op ieder terrein, snel en volkomen gebroken; de adem van het Jezuïtisme verstikte, zowel op letterkundig als op wetenschappelijk gebied, in het godsdienstige evenzeer als in het maatschappelijke en staatkundige, de kiemen des levens".

Koning Stefanus Bathori (1575-1586), zelf minnaar van de wetenschap, had in de orde der Jezuïten menen te zien een bevordering van de wetenschap, en ze zeer begunstigd, en zelfs de grondslagen voor hun universiteit te Vilna gelegd. En zo had hij de Jezuïten binnen geloodsd, zogenaamd om de wetenschap, maar toen deze de macht in handen kregen, begon Polen te zinken, totdat straks een einde aan het zelfstandig volksbestaan werd gemaakt.

Het was juist door de methode der Jezuïten, zo gaat het daar verder, dat „de vrijheidszin der vaderen vroegtijdig in de kinderen verdoofd werd. De fierheid des volks werd zodoende stelselmatig aan banden gelegd en alle zelfstandigheid vernietigd. De geestdrift werd gebluscht".

En het is, dank zij deze methode, dat het Jezuïtisme „tevens heeft doen blijken wat het maakt van een volk, dat zich aan zijn leiding toevertrouwt".

Zo is de les der historie, getuige ook de veelheid van de brandstapels, door Rome opgericht. Men denke ook aan Spanje en Bolivia. Men denke ook maar aan wat we' kortgeleden nog in: „In de Rechte Straat" vonden aangetekend, dat een uit een klooster weggegane monnik opnieuw in het klooster gelokt werd en daar vastgehouden, maar - men had hem daar wel gesommeerd om zijn monnikken-habijt aan te trekken, doch na drie dagen zag hij weer gelegenheid om in burgerkleren, waarover hij het habijt had moeten aantrekken, uit het klooster te ontvluchten. Ook werd volgens hetzelfde blad, 'n jonge dochter die ropms-af wilde worden, bedreigd door een priester, dat hij liever zag, dat ze in de gracht verdronk dan dat ze rooms-af en protestants werd, terwiil de familie ook al bedreigd werd met de mogelijkheid van onthouding van de sacramenten bij niet medewerken om de dochter des huizes bij Rome te houden.

Men ziet het maar weer met al die pogingen om met Rome en andere valse godsdiensten en leringen mede op te trekken. Het loopt alles uit op een verzaken van de ware leer. Velen willen in onze dagen 'n soort samenleven boven geloofsverdeeldheid, en men geeft dan uit, dat men zo voor vrede en eensgezindheid is, en men elkander wil zoeken in datgene wat nog samenbinden zou zogenaamd.

Maar het is met dat al al niet anders te beschouwen dan de zuivere waarheid weg te drukken, onder 't mom van verdraagzaamheid. Men houde zich dan maar bij die aloude waarheid, die is naar de godzaligheid, dan zal de vijandschap van die zogenaamde verdraagzame en zo vriendelijk meelevende mensen wel als vanzelf voor de dag komen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen