BOEKBESPREKING

„VERZAMELDE GESCHRIFTEN” over Ds. L. G. C. Ledeboer.

Het derde deel van de verzamelde geschriften over ds. Ledeboer is verschenen. Eerlijk gezegd, hebben we gedacht dat het niet eenvoudig zou zijn, om na al wat in de twee vorige delen al over ds. Ledeboer het licht gezien heeft, nu nog een derde deel daaraan toe te voegen. We hebben er daarom ook niet zoveel verwachting van gehad. Maar nu we dit derde deel in handen kregen en er reeds veel in gelezen hebben, moeten we eerlijk erkennen dat dit derde deel voor ons de kroon spant op de gehele uitgave.

Het is een zeer lezenswaardig en leerzaam boek geworden. In het derde deel kunnen we allereerst het werk van Landwehr over Ledeboer vinden. Landwehr was een echte kerkhistoricus en in 1900 verscheen van zijn hand: „Ledeboer in zijn leven en arbeid geschetst". In 1910 kwam daar nog een tweede editie van, herzien en uitgebreid. Daar de samensteller van deze geschriften over Ledeboer, de heer N. Natzijl, diverse archieven tot zijn beschikking heeft gekregen waarvan Landwehr nog geen gebruik heeft kunnen maken, konden er verschillende aanvullingen in dit belangrijke werk worden aangebracht, die duideÜjk opvallend vermeld zijn. Verder kunnen we in dit derde deel een hoofdstuk vinden over Ledeboer en de Ledeboerianen met een beknopt overzicht van deze gemeenten tot 1979. Voor ons kerkelijk leven is deze uitgave dus werkelijk van betekenis. Vele bijlagen die ons doen weten wat er zich zoal heeft afgespeeld omtrent de persoon van ds. Ledeboer in verband met zijn schorsing en afzetting, verrijken de inhoud van dit boek. De verzamelaar heeft alle archiefstukken daaromtrent gevonden in het Archief van de Hervormde Kerk in Den Haag. Verder kunnen we in dit boek een aardige brochure vinden van ds. J. Eigeman over Ledeboer, geschreven in 1884. En dan vinden we in dit derde deel ook nog het zeldzaam geworden boekje van ds. N. H. Beversluis: „L. G. C. Ledeboer en zijne gemeenten". Ook van en over de familieleden van Ledeboer kunnen we in dit boek nogal het een en ander viaden. Zo kunnen we uit hun brieven ook weten hoe zij over zijn afscheiding dachten. Tenslotte vinden we een interessant overzicht van Ledeboers bezittingen en nalatenschap, alsook nog een door hem geschreven preekschets.

Het boek is in het bijzonder zo leerzaam, omdat het ons geheel verplaatst ia het kerkelijk leven van de vorige eeuw en ons doet zien wat er in die tijd van zoveel verwarring zich zoal heeft afgespeeld. Figuren als ds. Budding en Van der Linde duiken voor ons op. In het boek van Lanwehr kuimen we lezen waarin Budding en Ledeboer met elkaar overeenkwamen en waarin zij van elkaar verschilden. We kunnen erin lezen hoe Van Dijke en Bakker eerst nog wel zeer met Budding ingenomen waren, hoewel Van Dijke meer dan Bakker. Landwehr gaat niet zo diep in op het droevig einde van Budding. Wel schrijft hij hoe hij in de leer is gaan dwalen en zelfs tot de loochening van de Drieëenheid is gekomen. Maar het is wel nodig dat wij er even aan toevoegen, dat we zonder schroom van Budding kunnen zeggen dat hij als een echte BÜeam openbaar gekomen is. Als men het boekje van hem leest, getiteld: „Wat ik geloof", dan weten we van Budding genoeg. De inhoud van onze dierbare Heidelberger Catechismus stelt hij daarin bespottelijk voor, omdat hij niets meer wilde weten van de leer der verkiezing en verwerping en van de leer der Drieëenheid, ja, eigenlijk geheel de zuivere geloofsleer verwierp. En hoe subtiel wist hij dit te doen, even alsof de Heere hem nu dit bijzondere Ücht gegeven had, waardoor hij geheel tot de leer der apostelen mocht terugkeren. Zelfs de Geloofsbelijdenis van Athanasius, geschreven in het jaar 333, betekende voor hem niets meer. Hij schrijft daarvan: „Maar wanneer de ware of vermeende heilige Athanasius zegt, dat zo wie niet geheel en ongeschonden het algemeen geloof bewaart, zonder twijfel eeuwig zal verderven; dat heeft voor mij niets verschrikkelijks".

Er is een levensbeschrijving van Budding, die ons zou kunnen doen denken, dat hij met bijzondere genadegaven des Geestes is bedeeld geweest. Wonderlijke dingen vinden we dan van hem vermeld. Maar wij houden ons maar bij de Geloofsbelijdenis van Athanasius, die ons zegt: „Daarom zo iemand wil zalig worden, die moet aldus van de Drievuldigheid geloven". Dus dan weten we wat we van Budding moeten denken. Jammer genoeg, is dit niet voldoende onderstreept bij wat van Budding ons wordt vermeld.

Daarom achten we het nodig, om de lezers er goed op attent te maken dat het onderscheid tussen Ledeboer en Budding nog wel heel wat dieper ging dan door Landwehr is geschetst. Bij het lezen van genoemde boekje van Budding, zullen we niet anders kunnen oordelen dan dat hij een geest uit de afgrond is geweest.

Het boek van Landwehr vermeldt ons ook, hoe Ledeboer met Antonius van der Linde in aanraking is gekomen. Deze Van der Linde is door de Chr. Afgescheidenen gecensureerd. Hij zocht daarna contact met Ledeboer. Ledeboer is er met deze man ook nog ingelopen en heeft niet zonder moeite van hem weten af te komen. In een brief aan Ledeboer, ook opgenomen in dit boek, kwam Van der Linde wel in zijn ware gedaante openbaar.

Eerlijk wordt dan ook het volgende vermeld: „Het kan niet ontkend worden, dat Ledeboer in dit kerkelijk geding een treurige indruk maakt. Was hij maar nooit met Van der Linde begonnen, want later is overvloedig gebleken, dat op die theologische student, die in Duitsland doctor werd in de füosofie, het woord van de apostel van toepassing was: hij is van ons uitgegaan, omdat hij van ons niet was. Ledeboer voelde wel, dat er iets aan haperde; maar hij had voorzichtiger moeten zijn. Nu geeft alles de indruk: hij wilde van Van der Linde af, het kostte wat het wilde en zo heeft Ledeboer zich van Van der Linde afgemaakt, maar hij heeft met die daad veel van zijn eer als oprecht man ingeboet. Wij zouden dit niet zo durven schrijven, als wij niet wisten, dat Ledeboer van tevoren nog ernstig gewaarschuwd is tegen Van der Linde. Hij bezocht in die tijd ds. J. H. Donner te Leiden en die gaf hem inlichtingen omtrent Van der Linde, maar Ledeboer heeft die waarschuwing niet ter harte genomen. Voor deze onvoorzichtigheid heeft Ledeboer moeten boeten, want toen hij zich eenmaal met Van der Linde ingelaten had, scheen hij op een goede manier niet meer van hem af te kunnen. Hij zag tegen hem op, hij was bang van hem. De onderhandeling van Ledeboer met Van der Linde blijft altijd te betreuren".

Ledeboer heeft dus zijn fouten ook wel gehad, maar laat Budding een vloeiende rede gehad hebben en Ledeboer meer hortend en stotend hebben gesproken. Ledeboer mocht de ware genade openbaren in preken en schrijven, in leven en sterven. Wat ons dienaangaande van hem in dit boek vermeld staat, kan het hart verbreken en ons met jaloersheid op deze trouwe Godsgezant vervullen. Wij bevelen dit boek van harte aan. De prijs van dit keurig gebonden boek is ƒ 57, 50 Ook dit boek verscheen bij Den Hertog's uitgeverij en boekhandel. Lange Nieuwstraat 52a, Postb. 2421-3500 GK Utrecht, tel. 030-313684.

„VERZAMELING VAN TWAALF OEFENINGEN” door Hendrik van Lis.

Onlangs werd door dezelfde uitgever een boek van v. Lis met 20 predikaties ons toegestuurd. Dat was de z.g.n. grote v. Lis. Het boek dat nu opnieuw is verschenen, is door ons eenvoudige kerkvolk, omdat het 8 predikaties minder bevat, de kleine v. Lis genoemd. Dit neemt echter niet weg, dat het toch ook nog een boek van 671 bladzijden is. Ds. A. v. d. Meer uit Rijssen schreef bij deze uitgave een voorwoord. Verder kimnen we van deze preken van v. Lis hetzelfde zeggen als van het vorige opnieuw verschenen boek. De preken van v. Lis zijn voor Gods ware volk zeer onderwijzend, vertroostend en bemoedigend van inhoud, altijd maar weer gewagend van de trouw van een onveranderlijk Verbondsgod. Dit boek kost na 16 aug. ƒ 49.90. Thans kan men het boek zich nog aanschaffen voor ƒ 39, 90. Het boek van v. Lis met 20 predikaties kost na 16 aug. ƒ 59, 90. Thans is het verkrijgbaar voor ƒ 55, —. Als jubileumprijs zijn beide boeken thans te koop voor ƒ 85, —.

De uitgever is boekhandel P. Stuut, Sparrenlaan 17, 7461 VM Rijssen, tel. 05480-2444 of 2094.

„KERKELIJK HANDBOEKJE” door ds. G. H. Kersten.

Het is een goede gedachte geweest om dit kerkelijk handboekje opnieuw uit te geven. Niet alleen kerkeraadsleden, maar ook gemeenteleden dienen in het bezit daarvan te zijn. In dit boekje vinden we de artikelen van Wezel van 1568, de handelingen van de Synode van Embden van 1571, van de Synode van Dordrecht 1574, van de Synode van Dordrecht van 1578, de kerkenordening van Middelburg van 1581 met particuliere vragen, de kerkenordening van's-Gravenhage van 1586 en ten slotte de kerkenordening van de Synode van Dordrecht van 1618 en '19. Om dus goed kerkrechtelijk op de hoogte te zijn, moeten we dit boekje wel bezitten. Ds. Kersten heeft in zijn voorwoord ons doen weten, hoe de taak, hem hierin door de Synode van de Geref. Gemeenten opgedragen, geen gemakkelijke bleek te zijn. Hij heeft daarin ook nog gebruik gemaakt van het handschrift der Classis Den Brielle. Onlangs is hierover in een geheel artikel in het R.D. al wat van te lezen geweest. Dit boekje beleeft thans de derde druk en is ingenaaid uitgegeven voor de prijs van ƒ 22, 50 bij uitgeverij „De Banier", Brigittenstraat 1, Utrecht, tel. 030-313377.

Van dezelfde uitgever ontvingen we ook nog:

„DE WEEGSCHAAL VAN DE ONVOL­ MAAKTHEDEN DER HEILIGEN” van Jodocus van Lodensteyn.

Een zeer leerzaam boek over het leven der ware heiligmaking. De voorrede van Melchior Leydekker, geeft ons een indruk van de tijd waarin van Lodensteyn leefde en brengt ons in kennis met de betekenis van de Coccejaanse invloed uit die tijd. Zo gaan we begrijpen waarom van Lodensteyn zo heeft moeten klagen over de geesteloosheid die zich in zijn tijd openbaarde.

Het boek kost ƒ 19, 50, eveneens ingenaaid.

„Ds. VAN LODENSTEYN EN DE FRANSE OVERHEERSING" door Ad Ros.

Een mooi boekje waarin ons wordt medegedeeld hoe V. Lodensteyn de gevolgen van het rampjaar 1672 als gijzelaar aan den lijve heeft moeten ondervinden. Dit mooi gebonden boekje voor de prijs van slechts ƒ 14, 75 bevelen we in veler handen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen