Met het oog op het kind (1)

In de afgelopen tijd is middels het Reformatorisch Dagblad onze aandacht gevraagd voor mensen met psychische problemen. Een stichtingsbestuur, samengesteld uit personen die behoren tot diverse kerken uit protestants Nederland, is bezig met het realiseren van een Gereformeerd Psychiatrisch Ziekenhuis. Zo vaardigde de synode van de Gereformeerde Gemeenten in Nederland de heer J. van de Berg uit H.I.Ambacht af naar dit bestuur.

Uit de diverse artikelen, die tijdens de aktie voor dit ziekenhuis in het R.D. werden geplaatst, bleek de grote nood, die op dit terrein bestaat.

Je zou erover kunnen nadenken hoe het komt, dat dit probleemveld lange tijd zo weinig aandacht heeft gehad. Dat zal onder meer te maken hebben met het gegeven dat velen tegen een psychiatrische patiënt dikwijls zo anders aankijken als tegen een medische patiënt: een gebroken been wordt als normaal geaccepteerd, maar tegen psychische verwondingen die om behandeling vragen - om het zo maar eens simpel te zeggen - wordt dikwijls zo geheel anders aangekeken. Vandaar lijkt het me dat dit probleem zo lange tijd buiten de aandacht is gebleven.

De verhoogde aandacht voor dit probleemveld hangt vervolgens ook ongetwijfeld samen met de groeiende kloof tussen, laten we maar zeggen, kerk en wereld: de opvattingen van hen, die zich in handel en wandel wdllen laten leiden door Gods Woord, worden steeds minder gedeeld. In de plaats daarvan worden normen en waarden gehanteerd, waarbij niet meer gevraagd wordt naar wat er mag, maar naar wat men wil.

In de derde plaats zal de verhoogde aandacht toch wel te maken hebben met

een toename van het aantal problemen, waarmee men geconfronteerd wordt. Onze samenleving, die gekenmerkt wordt door haar jachtige tempo en haar groeiende onzekerheid, is een vruchtbare voedingsbodem voor het ontstaan van psychische problemen.

Kinderpsychiatrie

Een onderdeel van de psychiatrie is de kinderpsychiatrie. Ook kinderen kennen hun problemen. Hoewel, je kunt eigenlijk beter zeggen: kinderen hebben hun problemen, omdat tal van psychische problemen bij kinderen dikwijls slechts door volwassenen worden gesignaleerd.

Die problemen kunnen zich op allerlei manieren uiten. Dikwijls zijn er klachten over de omgang met leeftijdgenoten. Soms is het gedrag zeer agressief, soms trekken kinderen zich geheel terug. Ook in leer­ stoornissen kunnen kinderproblemen hun weerslag vinden. Verder is het mogelijk dat psychische problemen zich uiten door storingen in de beweging en kan zich een spraakachterstand voordoen. Driftaanvallen bij kinderen van tien jaar en ouder kunnen ook aanwijzingen zijn in de richting van onverwerkte problemen.

Op zoek naar de oorzaak

Belangrijk in dit verhaal is de vraag naar de oorzaak van allerlei problemen. Nu is dat een vraag die eigenlijk alleen door deskundigen kan worden behandeld. Het slaat natuurlijk nergens op om te denken dat je als leek wel de een of andere oorzaak van bepaald afwijkend gedrag kunt aanwijzen. Opmerkingen die al te gemakkelijk wijzen in de richting van ouders en opvoeders zouden wel eens kunnen vallen onder het oordeel van het „lichtelijk en onverhoord oordelen en helpen veroordelen". Ook hierin past het beter te luisteren dan te spreken.

Welnu, bijna gelijktijdig met de aktie in het R.D. stond in het (Hnkse) weekblad Vrij Nederland een interview met mevrouw prof. dr. J. Sanders-Woudstra. Mevrouw Sanders is sinds 1974 hoogleraar in de kinderpsychiatrie aan de Erasmusuniversiteit in Rotterdam. Dit jaar hoopt ze met emeritaat te gaan.

In dat gesprek wijst zij op een aantal zaken, die in het kader van deze problematiek en in het geheel van de opvoedingssituatie toch wel degelijk het overwegen waard zijn. Zaken die mede zijn toe te schrijven aan de geest van de tijd waarin wij leven.

Aandacht voor het kind

Allereerst legt de professor er de nadruk op,

dat kinderen vragen om een juiste hoeveelheid aandacht. Zij constateert dat de welvaart in dit opzicht fnuikend kan zijn. Mevrouw Sanders:

Juist door die welvaart hebben heel veel ouders de neiging om hun aandacht voor kinderen af te kopen met materiële voorzieningen. Kinderen worden niet gelukkiger wanneer ze mooiere auto's hebben of elektrisch speelgoed. Kinderen kunnen uitstekend inventief spelen zonder dat zij in materieel opzicht verwend worden.

Zelfs is het opvoedkundig onjuist om al te snel te voldoen aan de begeerten van het kind, zo stelt de hoogleraar. Beheersing van deze begeerten en aanvaarding van uitstel van onmiddellijke bevrediging zijn in dit opzicht wezenlijk opvoedkundige noties.

In verband met het „afkopen" van de aandacht noemt zij ook de televisie. Ze wijst op het grote gemak waarmee kinderen vertrouwd raken met de televisie, lange tijd daaraan gekluisterd zijn, doch inmiddels hierdoor een stuk eenzamer worden. Ze wijst daar tegenover op de noodzaak van de omgang van ouders en kinderen met elkaar, zowel in gesprek als in spel. De omgang met de volwassene geeft het kind geborgenheid, terwijl het in het spel leert zich aan bepaalde regels te houden.

Diepere oorzaken

Bij het beschrijven van de oorzaken blijft de professor bij deze opmerkingen niet staan. Dat zou al te gemakkelijk zijn geweest. De meeste van déze zaken zijn immers in de loop der tijd in zijn algemeenheid aanvaard. Nee, mevrouw Sanders boort dieper. Daar willen we graag D.V. een volgende keer op terugkomen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen